Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω με τη σειρά μου στο σημερινό συνέδριο που συνδιοργανώνουμε με το Υφυπουργείο Τουρισμού και τον Κυπριακό Σύνδεσμο Αειφόρου Τουρισμού (CSTI), που αγγίζει ένα από τα πιο επίκαιρα και κρίσιμα θέματα: Τη σύνδεση του τουρισμού με την κλιματική κρίση. Πολυδιάστατη σύνδεση, που περιλαμβάνει προκλήσεις, αλλά και τεράστιες ευκαιρίες για καινοτομία και προσαρμογή, σε μια πορεία που καλείται η τουριστική βιομηχανία να ακολουθήσει, αυτή τής περιβαλλοντικά, κοινωνικά και οικονομικά αειφόρου ανάπτυξης.

Τα ταξίδια περιηγητών πολιτιστικού ή ψυχαγωγικού χαρακτήρα ήταν προνόμιο συνήθως αριστοκρατών μέχρι τη βιομηχανική επανάσταση. Μετά από αυτήν, οπόταν και επήλθε μεγάλη άνοδος των εισοδημάτων σε διευρυμένη κλίμακα, αναπτύχθηκαν ραγδαία οι αριθμοί, είτε πρόκειται για οργανωμένο πλέον ή/και μαζικό τουρισμό όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, είτε πρόκειται για μεμονωμένους τουρίστες/περιηγητές. Η ταξιδιωτική εμπειρία ενώνει ανθρώπους, πολιτισμούς και ιδέες. Μέσα από την περιήγηση ανακαλύπτουμε μεταξύ άλλων, τη φυσική και πολιτισμική ομορφιά του κόσμου, γνωρίζουμε διαφορετικές νοοτροπίες, διευρύνονται οι ορίζοντές μας και δημιουργούνται οικονομικές ευκαιρίες για εκατομμύρια ανθρώπους.

Ωστόσο, η μαζική και μη ορθά οργανωμένη τουριστική δραστηριότητα μπορεί να έχει, και έχει, ως συνέπεια την υποβάθμιση οικοσυστημάτων, αυξημένη ρύπανση της θάλασσας, του αέρα και του εδάφους, υπερκατανάλωση πόρων, καθώς και σημαντικές αρνητικές επιπτώσεις στα μνημεία και στην κοινωνία.

Η τουριστική δραστηριότητα σήμερα ευθύνεται για το 8% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με τις έμμεσες εκπομπές όσον αφορά την αλυσίδα εφοδιασμού/παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών να αποτελούν πάνω από το 90% του συνόλου. Η μέτρηση και ο περιορισμός τους είναι κρίσιμης σημασίας για την ευθυγράμμιση του τουριστικού τομέα με τους στόχους της ΕΕ, που απαιτούν μείωση εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030.

Στην άλλη όψη, ο τουρισμός είναι ιδιαίτερα ευάλωτος στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, όπως είναι οι ακραίες θερμοκρασίες, οι πυρκαγιές και η άνοδος της στάθμης της θάλασσας. Παραθαλάσσιοι και χειμερινοί προορισμοί πλήττονται ήδη, ενώ η απώλεια βιοποικιλότητας, η διάβρωση ακτών και η μείωση των υδάτινων πόρων μειώνουν την ελκυστικότητά των περιοχών υποδοχής τουρισμού. Ως συνέπεια, η ροή τουριστών μαζί και η οικονομία περιοχών επηρεάζονται και οι ταξιδιώτες στρέφονται σε περιοχές λιγότερο ευάλωτες.

Τα πιο πάνω φαινόμενα όμως μπορούν να επηρεαστούν μέσω νέων και προσαρμοσμένων βιώσιμων πρακτικών, περιβαλλοντικά, πολιτισμικά και οικονομικά. Η άμεση υιοθέτηση και εφαρμογή τέτοιων πρακτικών κρίνεται αναγκαία, ιδιαίτερα για τη χώρα μας όπου ο τουρισμός διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην οικονομία και την ανάπτυξή μας.

Η πρόσφατη διάσκεψη κορυφής COP29 στο Μπακού (2024), έφερε τον τομέα του τουρισμού στο επίκεντρο της κλιματικής δράσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Η συμπερίληψη για πρώτη φορά στην ατζέντα της διάσκεψης κορυφής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή, τής θεματολογίας «Δράση για το κλίμα στον τουρισμό» αποτελεί ορόσημο για έναν σημαντικό οικονομικό τομέα όπως είναι ο τουρισμός, αναγνωρίζοντας ότι η επιτάχυνση των προσπαθειών προσαρμογής του τουρισμού στα δεδομένα της κλιματικής κρίσης θα ήταν θεμελιώδης. Αφιερώνοντας ειδική μέρα για τον τουρισμό, για πρώτη φορά στο πλαίσιο της ιστορίας των Συνόδων Κορυφής για το Κλίμα, σηματοδοτεί μια ιστορική ευκαιρία να συμπεριληφθεί αποφασιστικά ο τουρισμός στις εθνικές και διεθνείς στρατηγικές για τη βιώσιμη ανάπτυξη.

Κατά τη διάρκεια του σημερινού μας συνεδρίου θα έχουμε την ευκαιρία να μιλήσουμε αναλυτικότερα για τις προκλήσεις και τις πιέσεις της τουριστικής βιομηχανίας, όπως είναι ο υπερτουρισμός, η μη αειφόρος διαχείριση φυσικών, ανθρώπινων και κοινωνικών πόρων, το ανθρακικό αποτύπωμα του τουρισμού, τη διαχείριση αποβλήτων, την εποχικότητα/ υπερφόρτωση υποδομών σε συγκεκριμένες περιόδους, τις επιπτώσεις στην αυθεντικότητα των παραδόσεων και της τοπικής ταυτότητας.

Αντίστοιχα, θα εξετάσουμε και ευκαιρίες για καινοτομία και τρόπους επαναπροσδιορισμού τής σχέσης μας με τον τουρισμό, ώστε η όμορφη αυτή δραστηριότητα να μπορεί να εξελιχθεί σε πρότυπο βιωσιμότητας.

Στην Κύπρο ήδη καθορίστηκαν βήματα προς αυτή την κατεύθυνση, και μέσω της Εθνικής Στρατηγικής Τουρισμού με συγκεκριμένες δράσεις για περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής, όπως αυτή επικαιροποιείται από το Υφυπουργείο Τουρισμού, αλλά και μέσω της αναθεωρημένης Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στην Κύπρο υπό την ευθύνη του ΥΓΑΑΠ, και του Περιφερειακού Σχεδίου Δράσης για αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου και της ευρύτερης Μέσης Ανατολής.

Κυρίες και κύριοι,

Σύμφωνα με έκθεση του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού, ο τομέας του τουρισμού θα συνεχίσει να κερδίζει έδαφος, και τη φετινή χρονιά ο οικονομικός αντίκτυπος αναμένεται να φτάσει στα 11,1 τρις. δολάρια ενώ σε μια ακόμη δεκαετία αναμένεται να φτάσει τα 16 τρις. δολάρια, συνεισφέροντας περίπου το 11,5% του παγκόσμιου ΑΕΠ, ετησίως.

Οι προκλήσεις που φέρνει η κλιματική κρίση είναι μεγάλες, όμως οι δυνατότητες για καινοτομία και βιώσιμη ανάπτυξη είναι ακόμη μεγαλύτερες. Έχουμε την ευκαιρία να αναθεωρήσουμε τις πρακτικές μας, να ενισχύσουμε την κλιματική δράση και να προωθήσουμε τη συνεργασία, την καινοτομία και την υπευθυνότητα στον τουριστικό τομέα. Οφείλουμε να δημιουργήσουμε πόλεις, τοπία, κοινότητες, ανθεκτικές και βιώσιμες. Η οικονομική βιωσιμότητα, η κοινωνική ευημερία και η περιβαλλοντική δράση όχι μόνο είναι συμβατές αλλά είναι και αλληλεξαρτώμενες.

Η πορεία προς τον βιώσιμο τουρισμό απαιτεί συλλογική προσπάθεια. Η Κυβέρνηση, οι Αρχές, οι επιχειρήσεις, οι τοπικές κοινότητες, οι επισκέπτες έχουν ρόλο να διαδραματίσουν. Μόνο μέσα από τη συνεργασία μπορούμε να διασφαλίσουμε ότι ο τουρισμός θα συνεχίσει να αποτελεί πηγή ανάπτυξης, όπου η φύση, η οικονομία και η κοινωνία συνυπάρχουν αρμονικά.

Κλείνοντας, θα ήθελα ευχαριστήσω τους συνδιοργανωτές του συνεδρίου, το Υφυπουργείο Τουρισμού και τον CSTI για τη συνεργασία, τους αξιόλογους ομιλητές και τις ομιλήτριες που θα μοιραστούν τη γνώση και την εμπειρία τους μαζί μας, καθώς και όλους τους σύνεδρους για τη συμμετοχή σας.

Εύχομαι οι συζητήσεις που θα ακολουθήσουν να οδηγήσουν σε συγκεκριμένες δράσεις και καινοτόμες λύσεις.

Σας ευχαριστώ θερμά και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου μας.

(ΑΣΠ)