Ανακοινωθέντα

Η 5^η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Τσουνάμι με το σχετικό ψήφισμα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών, στις 22 Δεκεμβρίου 2015. Με την απόφαση αυτή τα Ηνωμένα Έθνη αποσκοπούν στην ενημέρωση και ευαισθητοποίηση της παγκόσμιας κοινότητας και ιδιαίτερα όσους ζουν σε παράκτιες περιοχές για τις καταστροφικές συνέπειες του φυσικού αυτού φαινομένου, έτσι ώστε να σωθούν ανθρώπινες ζωές, όταν το ακραίο αυτό φαινόμενο συμβεί.

Το τσουνάμι δημιουργείται όταν υπάρξει απότομη και έντονη μετατόπιση μεγάλου όγκου νερού στους ωκεανούς και τις θάλασσες, που προκαλείται κυρίως μετά από μεγάλους υποθαλάσσιους σεισμούς, ηφαιστειακές εκρήξεις, κατολισθήσεις ή ακόμη και πτώση μετεωρίτη.

Παρά το γεγονός ότι το τσουνάμι δεν είναι σύνηθες φαινόμενο, όταν αυτό συμβεί προκαλεί καταστρεπτικές συνέπειες τόσο στο φυσικό όσο και στο δομημένο περιβάλλον. Είναι χαρακτηριστικό, ότι περισσότεροι άνθρωποι έχουν σκοτωθεί από τσουνάμι παρά από σεισμούς. Συγκεκριμένα, από το 1945 σχεδόν 260.000 άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους από τσουνάμι, από τους οποίους οι 227.000 στο τσουνάμι της 26^ης Δεκεμβρίου 2004, που εκδηλώθηκε στον Ινδικό Ωκεανό και έπληξε δεκατέσσερεις χώρες της Ασίας και της Αφρικής. Το πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι το τσουνάμι που έπληξε την Ινδονησία, την Παρασκευή 28 Σεπτεμβρίου 2018, προκαλώντας το θάνατο περίπου 2.500 ανθρώπων.

Από το 1965, η Διακυβερνητική Ωκεανογραφική Επιτροπή της UNESCO ανέλαβε την ευθύνη για τον συντονισμό του συστήματος προειδοποίησης για το τσουνάμι στον Ειρηνικό Ωκεανό, που είναι ο χώρος εκδήλωσης των περισσότερων τσουνάμι. Τον Ιούνιο του 2005, μετά το τσουνάμι της 26^ης Δεκεμβρίου 2004 στον Ινδικό Ωκεανό, αποφασίστηκε η δημιουργία τριών παρόμοιων συστημάτων προειδοποίησης στον Ινδικό Ωκεανό, στην Καραϊβική και στην περιοχή του Βόρειου Ατλαντικού και της Μεσογείου.

Η κυπριακή πολιτεία αντιλαμβανόμενη τις συνέπειες που θα μπορούσαν να προκύψουν από ένα τσουνάμι, δημιούργησε από το 2016 την Κυπριακή Εθνική Επιτροπή Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης για Τσουνάμι στην περιοχή της Μεσογείου και του Βόρειου Ατλαντικού, με συντονιστή το Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης. Στην περιοχή αυτή λειτουργούν σήμερα τέσσερα πιστοποιημένα κέντρα για προειδοποίηση και ενημέρωση για τσουνάμι, και πιο συγκεκριμένα στην Ιταλία, στη Γαλλία, στην Τουρκία και στην Ελλάδα. Σε περίπτωση ανίχνευσης γένεσης τσουνάμι από τα κέντρα αυτά στέλνονται αυτόματες προειδοποιήσεις στα κράτη μέλη του συστήματος. Οι ειδοποιήσεις αυτές λαμβάνονται από τα τοπικά σημεία ενημέρωσης ειδοποιήσεων για τσουνάμι, που στην περίπτωση της Κύπρου είναι η Πολιτική Άμυνα, η οποία στην περίπτωση αυτή και μετά από σχετική αξιολόγηση θα ενεργοποιήσει τα σχετικά εθνικά σχέδια αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών.

Ο κίνδυνος γένεσης τσουνάμι στη Μεσόγειο είναι μικρότερος σε σχέση με την περιοχή του Ειρηνικού και Ινδικού Ωκεανού, αλλά είναι υπαρκτός. To μεγαλύτερο γνωστός ύψος κύματος από τσουνάμι που καταγράφηκε στη Μεσόγειο ήταν 15 μέτρα, στην Αμοργό, μετά από την εκδήλωση του ισχυρού σεισμού μεγέθους 7,5 βαθμών, της 9^ης Ιουλίου 1956.

Υπάρχουν επίσης ιστορικές μαρτυρίες, ότι και οι κυπριακές ακτές έχουν πληγεί στο παρελθόν από τσουνάμι. Συγκεκριμένα, υπάρχουν ιστορικές αναφορές για καταστροφές από τσουνάμι το 1202, το 1222 και το 1303. Το 1953 υπήρξε η πιο πρόσφατη καταγραφή, που αφορούσε μικρό τσουνάμι (<1 μέτρο), που καταγράφηκε στις νοτιοδυτικές ακτές της Πάφου, χωρίς να προκαλέσει ιδιαίτερες ζημιές.

Παρά τα μέτρα που έχουν ληφθεί, θα πρέπει ο καθένας να μπορεί να αναγνωρίσει την παρουσία των φυσικών ενδείξεων για τσουνάμι, όπως ένας ισχυρός σεισμός ή/και αλλαγή στη στάθμη της θάλασσας. Η αποτελεσματικότητα κάθε συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης εξαρτάται τελικά από το βαθμό ενημέρωσης και εκπαίδευσης του πληθυσμού, έτσι ώστε να έχει επίγνωση των κινδύνων και των πιθανών επιπτώσεων από ένα τσουνάμι.

Σημείωση: Για περισσότερες πληροφορίες μπορεί να χρησιμοποιηθούν οι ακόλουθοι σύνδεσμοι όπως έχουν αναρτηθεί από την UNESCO:

• https://www.youtube.com/watch?v=BvzQ2WtHaTY (World Tsunami Awareness Day 2017: Northeastern Atlantic and Mediterranean Early Warning System)
• https://www.youtube.com/watch?v=8K9GGJSqeGA (World Tsunami Awareness Day)
• https://www.youtube.com/watch?v=2dMYR-YIOpU (World Tsunami Awareness Day 2017)

(ΜΑΚ/ΑΧ)