Ανακοινωθέντα

Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων εκφράζει έντονους προβληματισμούς και ανησυχία για τα περιστατικά κακοποίησης, παραμέλησης και μη ορθής διαχείρισης των ζώων.

Υπενθυμίζεται ότι οι αρμοδιότητες της Επιτρόπου Περιβάλλοντος διευρύνθηκαν με απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας τον Οκτώβριο 2024, με τη συμπερίληψη της παραμέτρου τής ευημερίας των ζώων με στόχο, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση των σχετικών προσπαθειών και δράσεων των αρμόδιων Αρχών. Η προστασία και η ευημερία των ζώων είναι ζητήματα που απαιτούν τη συνεργασία των φορέων της Πολιτείας, την υπεύθυνη ενημέρωση και την ενεργό συμμετοχή των πολιτών.

Ως εκ τούτου, θεωρούμε χρήσιμη τη συνοπτική ενημέρωση των πολιτών σχετικά με τη νομοθεσία για τη μεταχείριση των ζώων γενικότερα, και των σκύλων, ειδικότερα. Η γνώση και η κατανόηση της νομοθεσίας αποτελεί απαραίτητο εργαλείο για την αποφυγή φαινομένων κακομεταχείρισης των ζώων.

Στο πλαίσιο αυτό, παρατίθενται μερικές βασικές πρόνοιες της υφιστάμενης σχετικής νομοθεσίας:

Ι.        Ο περί Προστασίας και Ευημερίας των Ζώων Νόμοι του 1994 έως 2022

Ο νόμος καθορίζει το γενικό πλαίσιο κανόνων για τη μεταχείριση των ζώων, με σκοπό τη διασφάλιση της υγείας και της ευημερίας τους. Εφαρμόζει σε δεσποζόμενα, αδέσποτα ή αιχμάλωτα ζώα, καθώς και σε όσα βρίσκονται υπό ανθρώπινη επίβλεψη ή έλεγχο, και είναι δεσμευτική για κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, περιλαμβανομένων των κυβερνητικών Αρχών της Δημοκρατίας. Η αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του νόμου είναι ο εκάστοτε Διευθυντής των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών.

Σημαντικοί ορισμοί:

«Δεσποζόμενο ζώο σημαίνει ζώο το οποίο έχει κύριο, κάτοχο ή φύλακα και βρίσκεται, είτε εντός του υποστατικού του ιδιοκτήτη, κατόχου ή φύλακά του είτε υπό την άμεση επίβλεψη και έλεγχο αυτού.»

«Αδέσποτο ζώο σημαίνει το ζώο το οποίο δεν έχει κύριο, κάτοχο ή φύλακα ή το ζώο το οποίο βρίσκεται εκτός της κατοικίας ή του υποστατικού του κυρίου, κατόχου ή φύλακά του χωρίς να τελεί υπό την άμεση επίβλεψη και τον έλεγχο αυτού.»

«Αιχμάλωτο ή σε αιχμαλωσία ζώο σημαίνει άγριο ζώο το οποίο δε ζει στη φυσική του ελευθερία αλλά κάτω από ανθρώπινο περιορισμό και έλεγχο.»

Κύριες υποχρεώσεις πολιτών σύμφωνα με τον Νόμο:

Άρθρο 4 και 6:

• Τα ζώα πρέπει να τυγχάνουν χειρισμού που ανταποκρίνεται στις φυσιολογικές και συμπεριφοριολογικές τους ανάγκες
• Οι ιδιοκτήτες και κηδεμόνες πρέπει να διασφαλίζουν την υγεία και την ευημερία των ζώων, με κατάλληλη τροφή, νερό και φροντίδα, και όπου απαιτείται με στέγαση
• Απαγορεύεται η πρόκληση πόνου, ταλαιπωρίας, φόβου ή τραυματισμού χωρίς εύλογη αιτία
• Απαγορεύεται η εσκεμμένη χορήγηση ή προμήθεια δηλητηρίων ή βλαβερών ουσιών σε οποιοδήποτε ζώο
• Δεν πρέπει να περιορίζεται μόνιμα ή άσκοπα η αναγκαία ελευθερία κινήσεων του ζώου που να προκαλεί πόνο, ταλαιπωρία ή τραυματισμό.

Άρθρο 5:

Απαγορεύεται η κακομεταχείριση, η παραμέληση και η υπερκαταπόνηση οποιουδήποτε ζώου.

Ειδικότερα απαγορεύεται:

• Η με οποιονδήποτε τρόπο πρόκληση φρικτού θανάτου
• Η θανάτωση ζώου για ανεπίτρεπτους σκοπούς, όπως ψυχαγωγία ή χρήση τους ως στόχοι εξάσκησης 
• Η χρήση ζώων για εκθέσεις, διαφημίσεις ή παραγωγή ταινιών, που προκαλούν πόνο ή ταλαιπωρία
• Η απελευθέρωση ή εγκατάλειψη ζώου που βρίσκεται υπό ανθρώπινη φροντίδα με σκοπό την απαλλαγή του
• Η πρόσδεση σκύλων ή γάτων, εκτός από προσωρινές περιπτώσεις σε δημόσιους χώρους ή κατά τη διάρκεια περιπάτου
• Η διατήρηση, η απομόνωση ή ο περιορισμός σκύλων ή γάτων σε ταράτσες, μπαλκόνια ή βεράντες
• Η καταστροφή ή η αφαίρεση των δοχείων τροφής και νερού που τοποθετούνται για τα αδέσποτα ζώα (νοείται ότι η σίτιση/πόση γίνεται με κατάλληλα για τον σκοπό δοχεία).

Κυρώσεις παραβάσεων:

Ποινικές κυρώσεις (Άρθρο 27): Ποινή φυλάκισης έως 12 μήνες και χρηματική ποινή έως €10.000 για πρώτη καταδίκη και έως 24 μήνες και €20.000 σε περίπτωση μεταγενέστερης καταδίκης.

Διοικητικά πρόστιμα (Άρθρο 30Α): Διοικητικά πρόστιμα έως €5.000 ανάλογα με τη φύση, τη βαρύτητα και τη διάρκεια της παράβασης.

ΙΙ.       Οι περί Σκύλων Νόμοι 2002 έως 2019

Ο Νόμος ρυθμίζει τη φροντίδα και κατοχή σκύλων, καθώς και τις υποχρεώσεις των ιδιοκτητών. Οι αρμόδιες Αρχές είναι τα Δημοτικά και Κοινοτικά Συμβούλια, ανάλογα με την περίπτωση.

Υποχρεώσεις ιδιοκτητών:

Άρθρο 3: Κάθε ιδιοκτήτης σκύλου οφείλει να διαθέτει άδεια κατοχής από την οικεία Τοπική Αρχή, η οποία ανανεώνεται ετησίως με υποβολή σχετικής αίτησης και προσκόμιση πιστοποιητικού υγείας από εγγεγραμμένο κτηνίατρο, πιστοποιητικό εγγραφής και σήμανσης από τις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες και πληρωμή σχετικών τελών. Η άδεια μπορεί να μεταβιβαστεί σε νέο κάτοχο κατόπιν κοινής αίτησης και έγκρισης από τις οικείες Αρχές. Σε περίπτωση πώλησης, απώλειας ή θανάτου του σκύλου, ο ιδιοκτήτης πρέπει να το δηλώσει άμεσα στην Τοπική Αρχή.

Άρθρο 5: Οι κάτοχοι σκύλων οφείλουν να αναρτούν προειδοποιητική πινακίδα «ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΚΥΛΟΣ» στην είσοδο της κατοικίας τους ή υποστατικού.

Άρθρο 8: Όλοι οι σκύλοι ηλικίας άνω των έξι μηνών πρέπει να είναι εγγεγραμμένοι στο μητρώο σκύλων των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών και να φέρουν μόνιμη σήμανση.

* Σημειώνεται ότι, οι κυνηγετικοί σκύλοι πρέπει να εγγράφονται και στην ηλεκτρονική πλατφόρμα τής Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, βάσει του περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών Νόμου.

Εξουσίες αρμόδιας Αρχής:

-       Διενέργεια επιθεωρήσεων για διασφάλιση κατάλληλων συνθηκών διαβίωσης και διερεύνησης της υπόθεσης εάν υπάρχει υποψία ότι οι συνθήκες διαβίωσης του σκύλου εγκυμονούν κινδύνους για τη δημόσια υγεία, την ασφάλεια και ευημερία των ανθρώπων.

-       Άρνηση χορήγησης ή ανάκληση άδειας όταν ο σκύλος φαίνεται επικίνδυνος για το κοινό ή τα ζώα, όταν δραπετεύει/διαφεύγει και βρίσκεται εκτός του υποστατικού εξ υπαιτιότητας του κατόχου ή ιδιοκτήτη του, όταν αφήνεται να κυκλοφορεί συστηματικά ελεύθερος και προκαλεί οχληρία παρά τις επανειλημμένες συστάσεις τής Τοπικής Αρχής, ή λόγω των ακατάλληλων χώρων διαβίωσης του σκύλου ανάλογα με την κατηγορία ή τη φυλή του.

-       Σύλληψη αδέσποτου σκύλου και ενέργειες για ανεύρεση ιδιοκτήτη. Εάν σε 15 ημέρες δεν ανευρεθεί ο κάτοχος, ο σκύλος παραχωρείται σε άλλο ενδιαφερόμενο ή στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για ευθανασία.

Κυρώσεις παραβάσεων:

Άρθρο 18: Ποινή φυλάκισης έως 12 μήνες ή/και χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις χίλιες λίρες για πρώτη καταδίκη και έως 24 μήνες ή/και σε χρηματική ποινή που δεν υπερβαίνει τις δύο χιλιάδες λίρες για μεταγενέστερη καταδίκη, για παραβάσεις όπως:

• Κατοχή σκύλου χωρίς άδεια ή σήμανση ή κατά παράβαση των διατάξεων του Νόμου
• Εγκατάλειψη ή μη λήψη κατάλληλων μέτρων για αποφυγή διαφυγής του σκύλου
• Μη λήψη μέτρων για αποφυγή οχληρίας
• Μη περισυλλογή ακαθαρσιών
• Μη λήψη μέτρων για αποφυγή ελεύθερης διακίνησης του σκύλου σε δημόσιο μέρος χωρίς λουρί ή σε μέρος που ανήκει σε άλλο πρόσωπο χωρίς τη συγκατάθεσή του.

Έχει κατατεθεί ενώπιον της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής νομοσχέδιο για την τροποποίηση της υφιστάμενης νομοθεσίας, το οποίο βρίσκεται στο στάδιο εξέτασής του από τις αρμόδιες κρατικές Υπηρεσίες και αναμένεται η οριστικοποίηση και η ψήφισή του.

Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων έχει ήδη καταθέσει θέσεις και εισηγήσεις μέσω σχετικού γραπτού υπομνήματος, στηρίζοντας τη βελτίωση της νομοθεσίας για την αποτελεσματικότερη προστασία των ζώων.

Μέρος των προτάσεών όπως αυτές έχουν υποβληθεί στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος περιλαμβάνουν:

• Κατάργηση της ευθανασίας υγιών εγκαταλελειμμένων σκύλων
• Μείωση του ορίου ηλικίας σήμανσης σκύλων από 6 μήνες σε 2 μήνες
• Υποχρεωτική τοποθέτηση περιλαίμιου στους σκύλους με αναγραφή στοιχείων του ιδιοκτήτη (με αριθμό άδειας και τηλέφωνο επικοινωνίας)
• Διαφοροποίηση τελών κατοχής σκύλων με αύξηση για μη στειρωμένους σκύλους
• Επιβολή εξωδίκων για συγκεκριμένες παραβάσεις και αυστηροποίηση των ποινών

Το Γραφείο μας παραμένει προσηλωμένο στη συνεργασία με τις αρμόδιες Αρχές και τη Βουλή των Αντιπροσώπων για τη βελτίωση της νομοθεσίας και την αποτελεσματική εφαρμογή της. Παράλληλα, στηρίζουμε κάθε προσπάθεια που προάγει την ευημερία των ζώων και ενθαρρύνουμε την ενεργό συμμετοχή και συνεργασία των πολιτών. Η προστασία και η ευημερία απαιτεί συλλογική υπευθυνότητα και δράση.

(ΑΣΠ)