Ανακοινωθέντα

«Υπέρ γονέων, παίδων, πατρίδος,

είναι ο θάνατος εορτή.

Επ' ελευθέρας πίπτουσ' ασπίδος

δεν αποθνήσκει η αρετή».

Τα λόγια του μεγάλου Έλληνα λογοτέχνη Γεώργιου Βιζυηνού περιγράφουν σε λίγες μόνο προτάσεις το μήνυμα αλλά και το νόημα της θυσίας του «Σταυραετού του Μαχαιρά», ο οποίος πριν από 68 χρόνια, στα βουνά του Μαχαιρά, έδωσε αιώνια μαθήματα πίστης εις την πατρίδα, ανδρείας και αυταπάρνησης, αρνούμενος να υποταχθεί στις καταφανώς υπέρτερες δυνάμεις των τότε αποικιοκρατών.

Συμπατριώτες και συμπατριώτισσες,

Σε κάθε περίοδο της ελληνικής ιστορίας υπάρχει μια προσωπικότητα που την καθορίζει, ένας πόλος που ωθεί τον ρου των γεγονότων σε μια κατεύθυνση, την οποία ακολουθούμε όλοι οι μεταγενέστεροι. Ο Γρηγόρης Αυξεντίου, ο αγαπημένος μας «Ζήδρος», υπήρξε αναμφίβολα αυτή η προσωπικότητα για τον απελευθερωτικό Αγώνα του 1955-59.

Σήμερα τιμούμε και υποκλινόμαστε στον Υπαρχηγό της Τιμής και της Αξιοπρέπειας, τον Γρηγόρη Πιερή Αυξεντίου. Τον άνθρωπο, τον αγωνιστή, τον ηγέτη που υπερνίκησε τον ίδιο τον θάνατό του, προπορευόμενος του πεπρωμένου του.

Ο σπουδαίος Κώστας Μόντης έγραψε για τον Γρηγόρη:

«Να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου

να καθαρίσουμε το δικό μας,

να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου

να μπολιάσουμε το δικό μας,

να πάρουμε μια σταγόνα απ᾽ το αίμα σου

να βάψουμε το δικό μας

να μη μπορέσει πια ποτέ

να το ξεθωριάσει ο φόβος.

Να πάρουμε το τελευταίο σου βλέμμα

να μας κοιτάζει να μην ξεστρατίσουμε,

να πάρουμε την τελευταία σου εκπνοή

να ᾽χουμε οξυγόνο ν᾽ αναπνέουμε

χιλιάδες χρόνια»

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γεννήθηκε στις 22 Φεβρουαρίου του 1928 στη Λύση. Γονείς του ήταν ο Πιερής και η Αντωνία Αυξεντίου, και είχε μία μικρότερη αδελφή, τη Χρυστάλλα. Πήγε δημοτικό στο χωριό του, και μετά στο Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου. Μετά το Γυμνάσιο, πήγε στην Ελλάδα με σκοπό να σπουδάσει στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων. Κατετάγη στον Ελληνικό στρατό και πέρασε από τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών Πεζικού, ενώ παράλληλα μελετούσε φιλολογία για να εισαχθεί στην Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Απολύθηκε από το Στρατό ως Έφεδρος Ανθυπολοχαγός Πεζικού και στη συνέχεια υπηρέτησε στα ελληνοβουλγαρικά σύνορα για λίγους μήνες, προτού επιστρέψει στην Κύπρο το 1952, όπου εργάστηκε μαζί με τον πατέρα του και αρραβωνιάστηκε.

Ο Γρηγόρης μυήθηκε στον αγώνα τον Ιανουάριο του 1955 και άμεσα ξεκίνησε την στρατολόγηση ανδρών. Ήταν ο πρώτος τομεάρχης της ΕΟΚΑ στην περιοχή Αμμοχώστου, και την 1η Απριλίου του 1955 ηγήθηκε των επιθέσεων εναντίον αγγλικών στόχων στον τομέα του. Ως υπαρχηγός της ΕΟΚΑ, ο Γρηγόρης Αυξεντίου, πολεμά για την αποτίναξη του βρετανικού ζυγού και την Ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο αγώνας προς την ελευθερία περνά μέσα από ριψοκίνδυνες στρατιωτικές επιχειρήσεις και μεγάλες και σκληρές στερήσεις.

Ο Γρηγόρης Αυξεντίου γίνεται ο άνθρωπος με τα 1000 πρόσωπα για τους Άγγλους, οι οποίοι καταβάλλουν απεγνωσμένες προσπάθειες, για να τον εντοπίσουν χωρίς όμως αποτέλεσμα.

Επικηρύσσεται από τους Άγγλους με το ποσό των 250 λιρών, το οποίο αργότερα αυξάνεται σε 5.000 λίρες. Μετά την επικήρυξή του, καταφεύγει στην οροσειρά του Πενταδακτύλου και ηγείται της πρώτης ορεινής ανταρτικής ομάδας στο Μαύρο Όρος, όπου αναπτύσσει πλούσια δράση. Από εκεί, στις 29 Νοεμβρίου 1955, καλείται από τον Διγενή στο αρχηγείο της ΕΟΚΑ στην περιοχή Σπηλιών. Στις 11 Δεκεμβρίου 1955, επιδεικνύει τις εξαίρετες στρατιωτικές του ικανότητες στην ιστορική μάχη των Σπηλιών, παρασύροντας δύο φάλαγγες των Άγγλων στρατιωτών, που ανηφόριζαν προς τα κρησφύγετα, να συγκρουστούν μεταξύ τους. Ο Διγενής τού αναθέτει, μαζί με τον τομέα Πιτσιλιάς, και τα χωριά της Ορεινής-Μαχαιρά. Τον Ιούλιο του 1956, προστέθηκαν στον τομέα του και τα κρασοχώρια της Λεμεσού. Δρα με τα ψευδώνυμα, Ζήδρος, Αίας, Άρης, Ρήγας, Ζώτος, Ανταίος και γίνεται το φόβητρο των Άγγλων.

Στις 3 Μαρτίου του 1957, μετά από προδοσία, ο Γρηγόρης, μαζί με τους συναγωνιστές του Αντώνη Παπαδόπουλο, Φειδία Συμεωνίδη, Αυγουστή Ευσταθίου και Ανδρέα Στυλιανού, βρίσκεται περικυκλωμένος στο κρησφύγετο του Μαχαιρά. Στο κάλεσμα να παραδοθεί, στεντόρεια ακούγεται η φωνή του. Το «Μολών Λαβέ» που βροντοφωνάζει συνοδεύεται από μια ριπή πολυβόλου. Αφού διατάζει τους συντρόφους του να παραδοθούν, δίνει μια μάχη άνιση κατά του Βρετανικού στρατού. Το κρησφύγετό του παραμένει για δέκα ώρες κάστρο άπαρτο της Λευτεριάς. Τελικά οι Άγγλοι θα περιλούσουν το κρησφύγετο με βενζίνη καίγοντας ζωντανό τον λιονταρόψυχο γιο της Λύσης. Στα βουνά του Μαχαιρά γράφεται μια νέα τρισένδοξη σελίδα στην κυπριακή-ελληνική ιστορία. Το κορμί του γίνεται ολοκαύτωμα μα η τιμημένη, λεβέντικη μορφή του παραμένει σύμβολο ιερό, σύμβολο δόξας.

Φίλες και φίλοι,

Ο ηρωικός αγώνας του 55-59, στον οποίο πρωτοστάτησε ο Γρηγόρης Αυξεντίου, δεν πέτυχε τον προαιώνιο πόθο της Ένωσης με τη μητέρα πατρίδα. Πέτυχε όμως την ανεξαρτησία της Κύπρο, φέρνοντας τέλος σε μια σκλαβιά αιώνων. Τα παλληκάρια του Κυπριακού Ελληνισμού έγραψαν λαμπρές σελίδες δόξας και τιμής. Έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία της ιδιαίτερης μας πατρίδας.

Αναλαμβάνοντας λοιπόν το βαρύ χρέος και τις παρακαταθήκες των ηρώων μας, οφείλουμε να αναλώσουμε το άπαν των δυνάμεων μας, για να πετύχουμε την απελευθέρωση της πατρίδας μας.

Δεν μπορούμε να παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε μια αδιέξοδη πορεία ολόκληρων χρόνων. Το καθήκον μας σήμερα απέναντι στην ιστορία και τον πολιτισμό μας είναι μια Κύπρος ελεύθερη, χωρίς στρατεύματα κατοχής και αναχρονιστικές εγγυήσεις. Πρέπει να καταστήσουμε σαφές ότι δεν είμαστε διατεθειμένοι να ξεγράψουμε δικαιώματα και να ξεχάσουμε δίκαια.

Όπως έχει πολλάκις επισημάνει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, με στοχοπροσήλωση και αποφασιστικότητα θα συνεχίσουμε να αναλώνουμε κάθε ικμάδα των δυνάμεών μας στην οικοδόμηση μιας Κύπρου που θα αποτελεί σύμβολο ειρήνης, σταθερότητας και προόδου στην περιοχή.

Μια σύγχρονη, ευρωπαϊκή χώρα-πρότυπο που να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των κατοίκων της, που να εγγυάται την ελπίδα και που θα έχει ως βάση της τον αλληλοσεβασμό και την αλληλεγγύη, έτοιμη να χαράξει τη δική της ξεχωριστή πορεία στον χάρτη της παγκόσμιας ιστορίας.

Γνωρίζουμε πως η αποστολή μας δεν είναι εύκολη και δεν τρέφουμε ψευδαισθήσεις. Η αδιαλλαξία της Τουρκικής πλευράς, ωστόσο, δεν θα μας απογοητεύσει. Όσα εμπόδια και αν βρούμε μπροστά μας, θα συνεχίσουμε άκαμπτοι τον αγώνα μέχρι την τελική δικαίωση. Είναι το λιγότερο που οφείλουμε στους ήρωες μας που έδωσαν τη ζωή τους για μια ελεύθερη πατρίδα.

Φίλες και φίλοι,

Κλείνοντας, επιθυμώ να αποτίνω φόρο τιμής στους 41 πεσόντες της περιοχής του Δήμου Λακατάμειας. Σε αυτούς που έδωσαν τη ψυχή και τη ζωή τους κατά τη διάρκεια των αγώνων της Κύπρου. Επιθυμώ παράλληλα να διαβεβαιώσω πως η Κυβέρνηση θα συνεχίσει τις προσπάθειες για τη διακρίβωση της τύχης των 23 αγνοούμενων του Δήμου Λακατάμειας όπως και όλων των αγνοουμένων μας.

Τιμή και δόξα στον Σταυραετό του Μαχαιρά, τιμή και δόξα σε όλους τους ήρωες των αγώνων της Κύπρου μας.

(ΝΖ/AΣ)