Ανακοινωθέντα

«Το χάραμα επήρα του Ήλιου το δρόμο,

κρεμώντας τη λύρα τη δίκαιη στον ώμο,

—κι απ’ όπου χαράζει ώς όπου βυθά,

τα μάτια μου δεν είδαν τόπον ενδοξότερον

από τούτο το αλωνάκι.»

(Διονύσιος Σολωμός, Ελεύθεροι Πολιορκημένοι)

Από εκείνο το χάραμα της Ιστορίας, από τον μεγάλο ξεσηκωμό του Έθνους ενάντια στον οθωμανικό ζυγό, πριν από 200 και πλέον χρόνια, μέχρι τις μέρες μας, το παμπάλαιο φως του Ελληνισμού ταξιδεύει ακοίμητο στον δρόμο του Ήλιου.  Ακοίμητο το αρχέγονο φως ξανασαλεύει ζωντανό, μίαν άνοιξη πριν από 70 χρόνια και φωτίζει τα βήματα των Ελλήνων της Κύπρου σε ανηφοριές και μονοπάτια, ψάχνοντας για τη λευτεριά.  Και συνεχίζει να καίει ακόμα φλόγα πίστης, φλόγα ελπίδας, φλόγα αγώνα. Φωτίζοντας και εμπνέοντας τις ενδοξότερες σελίδες της σύγχρονης ελληνικής και κυπριακής ιστορίας, κάθε αγώνα του κυπριακού και ευρύτερου ελληνισμού για ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια.

Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης και εθνικής υπερηφάνειας βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να τιμήσουμε τις εθνικές επετείους της 25ης Μαρτίου 1821 και της 1η Απριλίου 1955. Να μνημονεύσουμε τους ήρωές μας, εκείνους που τόλμησαν να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι στην αδικία, που έγραψαν με το αίμα τους σελίδες αθάνατες, και οδήγησαν με τη θυσία τους στη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους και της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να ανακαλέσουμε στο ιερό φως της μνήμης το ένδοξο παρελθόν του έθνους μας και να σταθούμε με δέος μπροστά του.

Η κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης την 25η Μαρτίου, ημέρα κατά την οποία ο απανταχού ελληνορθόδοξος κόσμος δοξάζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, μόνο τυχαία δεν ήταν. Αποτυπώνει τη βαθιά ταύτιση της πατρίδας με την ορθοδοξία, την πίστη και τις πνευματικές αξίες του Έθνους. Αναμφισβήτητα, η μέρα αυτή αποτελεί κορυφαίο ορόσημο στην ιστορική διαδρομή του Ελληνισμού. Σηματοδότησε την εθνική παλιγγενεσία και την ανάκτηση της ελευθερίας ύστερα από τετρακόσια χρόνια σκλαβιάς, καταπίεσης και ανείπωτων δεινών από τον Οθωμανό δυνάστη. Τετρακόσια χρόνια, όμως, που δεν στάθηκαν ικανά να σβήσουν την ελπίδα, τον πόθο που σιγόκαιγε στις ψυχές των Ελλήνων.

Οι τρεις οραματιστές της ανάστασης του δουλωμένου Γένους, Σκουφάς, Ξάνθος και Τσακάλωφ, ιδρυτές της Φιλικής Εταιρίας, προετοίμασαν με κάθε μυστικότητα τους ραγιάδες για τον μεγάλο ξεσηκωμό. Κι όταν έφθασε το πλήρωμα του χρόνου, η ιαχή «Ελευθερία ή Θάνατος» στην Αγία Λαύρα ακούστηκε απ’ άκρου εις άκρο, έσεισε τη σκλαβωμένη γη. Ήταν το εθνικό εγερτήριο. Η ελληνική ψυχή που δεν βάσταξε άλλο τη σκλαβιά. Ήταν η αναμέτρηση του ανθρώπου με το πεπρωμένο του, η κραυγή της αξιοπρέπειας απέναντι στην καταπίεση, η επιβεβαίωση πως η λευτεριά δεν χαρίζεται, αλλά κερδίζεται με θυσίες.  Λιγοστοί και ανίσχυροι, μια χούφτα ραγιάδες, σήκωσαν το λάβαρο της Επανάστασης. Με ελάχιστα μέσα, αλλά με ψυχή αλύγιστη, στάθηκαν αγέρωχοι απέναντι στην πανίσχυρη Οθωμανική Αυτοκρατορία, διατρανώνοντας τον ασίγαστο πόθο τους για λευτεριά. Και έγραψαν με το αίμα τους την απαρχή της νεότερης ιστορίας της Ελλάδας.

«Η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους. Ότι αρχή και τέλος, παλαιόθεν και ως τώρα, όλα τα θεριά πολεμούν να μας φάνε και δεν μπορούνε. Τρώνε από μας και μένει και μαγιά. Κι όταν οι ολίγοι αποφασίσουν να πεθάνουν, λίγες φορές χάνουν και πολλές κερδαίνουν», καταγράφει στα Απομνημονεύματά του ο Στρατηγός Μακρυγιάννης την άνιση μάχη με τον δυνάστη, αλλά και την ανθεκτικότητα της ελληνικής ψυχής. Οι Έλληνες, με ακλόνητη πίστη και ακατάβλητη επιμονή, με τη φλόγα της λευτεριάς να σιγοκαίει μέσα τους για αιώνες, ύψωσαν λάβαρα τα κορμιά τους μπροστά στον εχθρό, και η Επανάσταση απλώθηκε σαν φωτιά σε κάθε γωνιά της υπόδουλης πατρίδας.

Με μπροστάρηδες τους εμπειροπόλεμους κλέφτες και αρματολούς στη στεριά και τους αξιόμαχους από τις συγκρούσεις τους με τους πειρατές Έλληνες ναυμάχους στις θάλασσες, η μεγάλη ελληνική Επανάσταση θα έσπαγε μέρα με τη μέρα, μάχη με τη μάχη, της σκλαβιάς τις αλυσίδες. Στα εφτά της χρόνια, η Ελληνική Ιστορία λαμπρύνθηκε με νέες νίκες και δόξες. Στην Τριπολιτσά και στα Δερβενάκια με τον Κολοκοτρώνη, στο Χάνι της Γραβιάς με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, στην Αράχωβα με τον Καραϊσκάκη.

Αλλά γνώρισε και θυσίες κι ολοκαυτώματα…

«Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη

περπατώντας η Δόξα μονάχη

μελετά τα λαμπρά παλικάρια

και στην κόμη στεφάνι φορεί

γεναμένο από λίγα χορτάρια

που είχαν μείνει στην έρημη γη.»

Το Έπος του 1821 υπήρξε πολύτιμη παρακαταθήκη για την ανάπτυξη του φιλελληνικού κινήματος. Έγινε η σπίθα που άναψε τις καρδιές των φιλελεύθερων λαών σε όλο τον κόσμο, των απανταχού καταπιεσμένων. Έγινε συνώνυμο του πόθου για ελευθερία και δικαιοσύνη.

Ο κυπριακός ελληνισμός, όπως ήταν φυσικό, δεν έμεινε αμέτοχος μπροστά στον αγώνα για αποτίναξη των δεσμών της σκλαβιάς, μπροστά στο μεγαλείο της θυσίας των Ελλήνων αδελφών. Και πότισε κι αυτός με το αίμα του το δέντρο της λευτεριάς. Ανάμεσα στα κορυφαία παραδείγματα αυτού του απαράμιλλου ηρωισμού ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός που την αποφράδα ημέρα της 9ης Ιουλίου 1821 απαγχονίστηκε στην πλατεία Διοικητηρίου της Λευκωσίας κάτω από μια μουριά. Και οι τρεις Μητροπολίτες, ο Πάφου Χρύσανθος, ο Κιτίου Μελέτιος και ο Κυρηνείας Λαυρέντιος, που θανατώθηκαν διά αποκεφαλισμού. Μαζί με τους ιεράρχες και εκατοντάδες κληρικοί και λαϊκοί σφαγιάστηκαν και πλήρωσαν με το αίμα τους την αγριότητα του Οθωμανού δυνάστη.

Κυρίες και κύριοι,

Πορεία παράλληλη, εμπνευσμένη από αυτήν των τιμημένων ηρώων και μαρτύρων της Ελληνικής Επανάστασης, ακολούθησε ο κυπριακός ελληνισμός, σχεδόν ενάμιση αιώνα αργότερα, για την αποτίναξη του αγγλικού αποικιοκρατικού ζυγού.

Χρόνια και χρόνια ολόκληρα ζούσαν οι πατέρες, οι πρόγονοί μας με τ’ όνειρο μιας ελεύθερης ζωής ανεκπλήρωτο. Κι όλο «άργιε νά ‘ρθει εκείνη η μέρα» που θα έσπαγε τις αλυσίδες της δουλείας, που θα σήμαινε τον λυτρωμό.

Και να που ένα άλλο χάραμα της Ιστορίας, το χάραμα μιας Πρωταπριλιάς, πριν από 70 χρόνια, έφερε επιτέλους την πολυπόθητη μέρα. Ξημέρωσε μια από τις πιο λαμπρές σελίδες στην πολυτάραχη ιστορία της μικρής μας πατρίδας. Σαν λάμψη μες στη νύχτα δυνατή και τρομερή, φώτισε τους ουρανούς και γλύκανε τις καρδιές. Άφησε τις ψυχές να ανασάνουν.

Σαν ψέμα ακούστηκε στην αρχή. Σαν τρέλα. Ένας ολόκληρος λαός που δεν υπολόγισε αν μπορεί, δεν μέτρησε. Αδιαφορώντας για την υπεροχή των Βρετανών αποικιοκρατών, ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της πατρίδας. Κινήθηκε με την ψυχή, με το αίμα. Κι ευτυχώς.

«Ευτυχώς που το αίμα δεν παίρνει οδηγίες απ’ το μυαλό,

ευτυχώς που μονάχα με την καρδιά έχει να κάνει,

που η καρδιά το κινεί,

γιατί ποιος ξέρει τι τσιγγουνιές εκείνο θα μας έκανε,

τι υπολογισμούς στις πιο κρίσιμες στιγμές

όταν θα ‘πρεπε οπωσδήποτε να βάψουμε την άσφαλτο κόκκινη, όταν θα ‘πρεπε οπωσδήποτε να πιτσιλλίσουμε τους τοίχους, κόκκινους.», γράφει ο Κώστας Μόντης στο ποίημα του «Κυπριακή Επανάσταση» για την «τρέλα» της ελληνικής ψυχής, για την «τρέλα» του Αγώνα.

Όμως, οι εκρήξεις που ακούστηκαν εκείνο το πρωί δεν ήταν ψέμα. Δεν ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο. Ήταν η οργή, η βροντερή φωνή ενός λαού που ξεσηκωνόταν ενάντια στην αδικία. Που αρνήθηκε να σκύψει το κεφάλι, που ζήτησε πίσω την ελευθερία του, την αξιοπρέπειά του, την εθνική του ταυτότητα. Ήταν η στιγμή που η Ιστορία έκανε ξανά το χρέος της, γέννησε ήρωες, ύψωσε λάβαρα, μέτρησε νίκες, αλλά και νεκρούς. Ήταν η αρχή του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ.

O κόσμος της Κύπρου τάχθηκε στην υπηρεσία του Αγώνα. Νέοι και νέες, μαθητές και μαθήτριες, ιερείς, δάσκαλοι, γυναίκες, ηλικιωμένοι, ακόμη και μικρά παιδιά, συμμετείχαν με όποιο τρόπο μπορούσαν. Ήταν ένας αγώνας άνισος και σκληρός, που απαιτούσε θυσίες, ακατάβλητο θάρρος, αυταπάρνηση και αφοσίωση απόλυτη στον σκοπό.

Τέτοια φωτεινά παραδείγματα αυτοθυσίας και ανιδιοτελούς προσφοράς στην πατρίδα και στον αγώνα για την ελευθερία καταγράφονταν το ένα μετά το άλλο. Τα ονόματά τους έμειναν ανεξίτηλα χαραγμένα στο άφθαρτο βιβλίο της Ιστορίας: Γρηγόρης Αυξεντίου, Κυριάκος Μάτσης, Μάρκος Δράκος, Ευαγόρας Παλληκαρίδης, Στυλιανός Λένας, Ανδρέας Ζάκος, Ανδρέας Κάρυος, Μιχαλάκης Καραολής. Μια ολόκληρη στρατιά ηρώων που υπέγραψαν με το αίμα τους τη λευτεριά της πατρίδας μας. Σκυταλοδρόμοι της δόξας, στην ηρωική πορεία του Ελληνισμού.

Ατελείωτος ο φόρος αίματος όσων πέρασαν στο Πάνθεον των Αθανάτων. Κλίνουμε ταπεινά το γόνυ στο μεγαλείο της θυσίας τους.

Κυρίες και κύριοι,

Σε αυτό το σημείο δεν θα μπορούσα να μην αναφερθώ στη μακρά και σπουδαία πορεία του Σωματείου Ομόνοια Αραδίππου, που είναι στενά συνυφασμένη με την ιστορία του πολύπαθου νησιού μας. Από την ίδρυσή της, στις αρχές του 20ού αιώνα, μέχρι σήμερα, η Ομόνοια Αραδίππου αποτέλεσε σταθερό σημείο αναφοράς για την τοπική κοινωνία, χώρος έκφρασης, δημιουργίας και εθνικής αφύπνισης, πόλος ενότητας και σύμπνοιας. Η προσφορά του Σωματείου στους εθνικούς αγώνες υπήρξε πολυσήμαντη, από τη συμμετοχή μελών του ως εθελοντών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι και την ενεργό συμμετοχή πολλών νέων του σωματείου στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, που αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση για την ελευθερία της πατρίδας. Η Ομόνοια Αραδίππου δεν είναι απλώς ένα αθλητικό ή πολιτιστικό σωματείο, είναι φορέας ιστορικής μνήμης. Και ακριβώς αυτή η κληρονομιά είναι που συνεχίζει να σας καθοδηγεί και να σας εμπνέει μέχρι σήμερα.

Σήμερα, 70 χρόνια μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και περισσότερο από μισό αιώνα μετά την τουρκική εισβολή, η θυσία τόσων ηρώων μας, το ιστορικό εκείνο «μολών λαβέ», το ηρωικό «όχι» του Γρηγόρη Αυξεντίου, αποτελούν για εμάς πολύτιμη παρακαταθήκη.

«Εκείνο τ’ «ΟΧΙ»  δεν το επανέλαβε η ηχώ, ήταν πολύ βαρύ για να το μεταφέρει», αποτυπώνει με συγκλονιστικό τρόπο ο ποιητής Κώστας Μόντης το μεγαλείο, αλλά και το βάρος της θυσίας. Του Γρηγόρη, του Βαγορή, του Στυλιανού και τόσων άλλων. Ένα «ΟΧΙ» που μας βαραίνει ως χρέος ιερό. Ένα «ΟΧΙ» που δεν ήταν απλώς μια άρνηση στην υποταγή, αλλά μια καταφατική απάντηση στην υπεράσπιση της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Και αυτή η απάντηση παραμένει δραματικά επίκαιρη όσο το 37% των εδαφών της πατρίδας μας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή,  μια κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους. Όσο η Κύπρος μας παραμένει το τελευταίο διαιρεμένο και υπό κατοχή κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι στρατιές των ηρωικών πεσόντων μάς παρακινούν να μην ξεχνάμε και να αγωνιζόμαστε αδιάκοπα μέχρι να έλθει η πολυπόθητη δικαίωση και λύτρωση και της μαρτυρικής μας πατρίδας. Οι θυσίες τους ως φάρος παντοτινός μας δείχνουν τον δρόμο,  μας υπενθυμίζουν ότι η ειρήνη, η ελευθερία και η δημοκρατία δεν είναι αγαθά δεδομένα και αυτονόητα. Πρέπει να τα υπερασπιζόμαστε με την ίδια αποφασιστικότητα και ενότητα που επέδειξαν οι ήρωες του ‘21 και οι ήρωες της ΕΟΚΑ, με την ίδια πίστη και προσήλωση στα ιδανικά που τους ενέπνευσαν.

Για αυτό και ως Κυβέρνηση, και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, έχουμε ως ύψιστο καθήκον και πρωταρχικό μέλημά μας τον τερματισμό της κατοχής, την επανένωση του τόπου και του λαού μας. Από την πρώτη στιγμή ανάληψης των καθηκόντων του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έθεσε ως βασικότερη προτεραιότητά του τη συνολική επίλυση του Κυπριακού. Προς την κατεύθυνση αυτή, κατέβαλε άοκνες και επίμονες προσπάθειες σε όλα τα επίπεδα για δημιουργία κινητικότητας μετά από πολλά χρόνια στο Κυπριακό με απώτερο στόχο την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου, όπως καθορίζεται από τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, και στη βάση των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προσπάθειες αυτές έχουν φέρει πλέον απτά αποτελέσματα.

Αποκορύφωμα των προσπαθειών του Προέδρου Χριστοδουλίδη υπήρξε η σύγκληση, μόλις την περασμένη εβδομάδα, της Άτυπης Διευρυμένης Συνάντησης για το Κυπριακό, από τον Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ, στη Γενεύη. Μια εξέλιξη ιδιαίτερης σημασίας, που σηματοδότησε ένα πρώτο θετικό βήμα προς την επανεκκίνηση της διαδικασίας. Όπως άλλωστε δήλωσε και ο ίδιος ο Γενικός Γραμματέας «πρόκειται για τις πρώτες ουσιαστικές εξελίξεις προς την ορθή κατεύθυνση μετά το 2017».

Μεταξύ των σημαντικότερων αποτελεσμάτων αυτής της συνάντησης καταγράφονται η απόφαση του Γενικού Γραμματέα για τον διορισμό προσωπικού απεσταλμένου, που θα εργαστεί για την προώθηση της επανέναρξης των συνομιλιών. Συμφωνήθηκε επίσης ο καθορισμός νέας διευρυμένης συνάντησης με τις εγγυήτριες δυνάμεις περί τα τέλη Ιουλίου για αξιολόγηση της προόδου που θα έχει επιτευχθεί μέχρι τότε.

Ταυτόχρονα, ως ιδιαίτερα σημαντική καταγράφεται η κοινή επιστολή της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου προς τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, την ημέρα της συνάντησης, η οποία αποτυπώνει με σαφήνεια τη θέση της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε σχέση με την επίλυση του Κυπριακού: ότι υπάρχει μια και μόνο βάση λύσης και ότι για την Ευρωπαϊκή Ένωση η επίλυση του Κυπριακού είναι υψίστης σημασίας.

Μπροστά μας, λοιπόν, ξεδιπλώνεται μια νέα, μεγάλη προσπάθεια. Μια ευκαιρία που έχουμε χρέος να αξιοποιήσουμε με σοβαρότητα, ενότητα και επιμονή, με οδηγό μας το όραμα για μια επανενωμένη Κύπρο. Για την Κύπρο που αξίζει σε εμάς και τα παιδιά μας. Ο δρόμος δεν είναι εύκολος, αλλά η νέα κινητικότητα που έχει δημιουργηθεί μας επιτρέπει να ελπίζουμε. Γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή, δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από τη βιώσιμη και λειτουργική επίλυση του Κυπριακού, την επανένωση του τόπου μας και του λαού μας. Δεν υπάρχει άλλη επιλογή πέρα από μια λύση που να διασφαλίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες για όλους τους πολίτες σε συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας. Δεν διεκδικούμε τίποτε λιγότερο από ό,τι απολαμβάνουν οι Ευρωπαίοι πολίτες.

Πιστεύουμε ακράδαντα στην ενοποιητική δύναμη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και προσβλέπουμε στην έμπρακτη στήριξή της για την επίτευξη μιας βιώσιμης λύσης του Κυπριακού. Ανήκουμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση και σε αυτήν θα συνεχίσουμε να ανήκουμε και μετά τη λύση. Για αυτό και το ευρωπαϊκό κεκτημένο και οι ευρωπαϊκές αρχές και αξίες είναι τα εργαλεία που σε αυτήν τη νέα προσπάθεια οφείλουμε να αξιοποιούμε.

Οραματιζόμαστε μια επανενωμένη Κύπρο εντός της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας, όπου οι νόμιμοι κάτοικοί της, Ελληνοκύπριοι, Τουρκοκύπριοι, Μαρωνίτες, Αρμένιοι και Λατίνοι, θα ορίζουν τη ζωή τους και το μέλλον τους. Το μέλλον της χώρας τους και των παιδιών τους.

Μέσα από την ανάληψη διεθνών πρωτοβουλιών σε περιφερειακό επίπεδο, ενισχύουμε το κράτος μας και τη θέση της χώρας μας εντός της ΕΕ, αλλά και διεθνώς. Θεσμοθετήσαμε στρατηγικές συνεργασίες, αποδεικνύοντας στην πράξη τον ρόλο μας ως πυλώνα σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή.  

Είναι τέτοιου είδους πρωτοβουλίες και στρατηγικές συνεργασίες, οι οποίες ενισχύουν το γεωστρατηγικό αποτύπωμα της Κύπρου. Και αυτό είναι που αξιοποιούμε συστηματικά στην προσπάθειά μας για επίλυση του Κυπριακού. Με την ίδια αποφασιστικότητα και με όραμα θα συνεχίσουμε να αναδεικνύουμε τον καίριο ρόλο της χώρας μας κατά τη διάρκεια της επερχόμενης Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ το 2026.

Κυρίες και κύριοι,

Η εποποιία του 1821 και ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ που γιορτάζουμε σήμερα αποτελούν σύμβολα πανανθρώπινα του αγώνα των λαών για ελευθερία. Της ακατάβλητης θέλησης ενός έθνους, ενός λαού να παραμένει όρθιος, να διεκδικεί τα δίκια του και να συνεχίζει να αγωνίζεται παρά τις αντιξοότητες.

Το μήνυμα της θυσίας των ηρώων φτάνει σήμερα στην ψυχή μας ισχυρότερο και  φοβερότερο από ποτέ. Όσο μακρύς κι αν είναι ο δρόμος, όσα χρόνια κι αν περάσουν.  Ό,τι αγαπήθηκε, ό,τι ποτίστηκε με αίμα, ό,τι έγινε λάβαρο του Ελληνισμού, ό,τι κατακτήθηκε με θυσίες, δεν θα σβήσει ποτέ. Σαν ψίθυρος πονεμένος από τα βάθη των αιώνων, κρυμμένος στα στήθη, η ελπίδα και η πίστη αναβλύζουν από την ψυχή και γίνονται ύμνος, προσευχή, πίστη, βεβαιότητα.

Χρόνια πολλά, Ελλάδα! Χρόνια πολλά, Κύπρος!

(ΕΑθ/ΜΣ)