Ανακοινωθέντα

Με συγκίνηση, τιμή και βαθιά υπερηφάνεια παρευρισκόμαστε στη σημερινή εκδήλωση, η οποία συνδιοργανώνεται από τον Δήμο Λευκονοίκου και το Προσφυγικό Σωματείο «Το Λευκόνοικο». Το Λευκόνοικο που δεν λύγισε ποτέ. Που ύψωσε το ανάστημά του σε κάθε ιστορική πρόκληση. Που έδωσε τα παιδιά του χωρίς δεύτερη σκέψη, για να κυματίζει ψηλά η σημαία της πατρίδας.

Η σημερινή εκδήλωση δεν είναι απλώς ένας επετειακός σταθμός. Είναι ένα προσκλητήριο ψυχής. Ένα κάλεσμα προς όλους μας να στρέψουμε τη ματιά στο παρελθόν με σεβασμό και να κρατήσουμε τη μνήμη ζωντανή και τη φλόγα άσβεστη. Η παρουσία μας εδώ σήμερα είναι καθήκον, αλλά και προσωπική ανάγκη, καθώς τιμούμε κορυφαίες στιγμές της ιστορίας του ελληνισμού, δύο μεγάλες ιστορικές επετείους που έχουν σφραγίσει διαχρονικά τη συλλογική μας μνήμη και ταυτότητα: την 25η Μαρτίου 1821 και την 1η Απριλίου 1955.

Δύο ημερομηνίες, δύο επαναστάσεις, μία ψυχή. Η ψυχή του ελληνισμού –αδούλωτη, ασυμβίβαστη, πεισματική. Η ψυχή εκείνη που δεν μετρά τις πιθανότητες, δεν λογαριάζει τον φόβο, δεν διστάζει μπροστά στη θυσία. Γιατί ο ελληνισμός δεν μαθαίνει να ζει χωρίς ελευθερία.

Οι δύο αυτές ημερομηνίες αποτελούν φάρο εθνικής μνήμης και υπερηφάνειας για τον ελληνισμό. Η πρώτη σηματοδοτεί την έναρξη της Επανάστασης του 1821, του μεγάλου αγώνα για την ελευθερία, την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού και τη δημιουργία του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Η δεύτερη, η 1η Απριλίου 1955, σηματοδοτεί την απαρχή του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, με στόχο την αποτίναξη της αποικιοκρατίας και την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα.

Το 1821, ξεσηκώθηκαν λίγοι απέναντι σε μια αυτοκρατορία. Και το 1955, ξεσηκώθηκαν λίγοι απέναντι σε μια άλλη. Και στις δύο περιπτώσεις, οι αγωνιστές κρατούσαν στα χέρια όχι υπερόπλα και στρατούς, αλλά την ψυχή τους. Αυτό είναι που ενώνει τους Έλληνες όλων των εποχών, η καρδιά που χτυπάει για την πατρίδα, η φλόγα που δεν σβήνει.

Πρόκειται για μια ιστορική σκυταλοδρομία, που ξεκίνησε τον 19ο αιώνα με την Ελληνική Επανάστασή και συνεχίστηκε τον 20ο με τους Βαλκανικούς Πολέμους, τους δύο Παγκόσμιους Πολέμους και τον υπέροχο αγώνα της ΕΟΚΑ.

Η Ελληνική Επανάσταση και ο Εθνικοαπελευθερωτικός Αγώνας της ΕΟΚΑ απέχουν ως προς τη χρονική και ιστορική συγκυρία, αλλά ενωμένοι ως προς το πνεύμα και τον σκοπό: την κατάκτηση της ελευθερίας, την υπεράσπιση της εθνικής αξιοπρέπειας και της ανθρώπινης αξίας. Η κοινή συνισταμένη των δύο επετείων είναι ο ανυπότακτος και αδούλωτος χαρακτήρας του ελληνισμού, η αταλάντευτη προσήλωσή του στην έννοια της ελευθερίας. Είναι οι στιγμές που ο ελληνισμός, με όπλο το φρόνημα και την ψυχή του, ύψωσε το ανάστημά του απέναντι σε κάθε είδους κυριαρχία.

Έχοντας εναντίον του τις πιθανότητες, έχοντας λιγοστές ελπίδες, γνωρίζοντας πως ο εχθρός υπερτερεί αριθμητικά, οι αγωνιστές της Ελληνικής Επανάστασης, αλλά και οι συνεχιστές τους του κυπριακού έπους του ’55-59, με μοναδικά τους όπλα το φρόνημα, την πίστη και την ψυχή, ήξεραν ότι το δίκαιο ήταν με το μέρος τους. Μια ήταν η κοινή συνισταμένη: ο αγώνας για την ελευθερία, για την αξιοπρέπεια, για το δικαίωμα να ζούμε ελεύθεροι στον τόπο μας.

Από το «ήγγικεν η ώρα, ω Έλληνες, της ελευθερώσεως της πατρίδος μας» των μυημένων στη Φιλική Εταιρεία, στο «ο αγών θα είναι σκληρός, ο δυνάστης διαθέτει τα μέσα και τον αριθμόν. Ημείς διαθέτομεν την ΨΥΧΗΝ. Έχομεν και το ΔΙΚΑΙΟΝ με το μέρος μας. Γι' αυτό και θα ΝΙΚΗΣΩΜΕΝ» της πρώτης προκήρυξης του Γεώργιου Γρίβα Διγενή, πέρασε περισσότερο από ένας αιώνας, αλλά ο πόθος για λευτεριά, η φλόγα της αυτοθυσίας και η πίστη στο δίκαιο του αγώνα έμειναν αναλλοίωτα.

Άλλαξαν οι εποχές, άλλαξαν οι μορφές της τυραννίας, όμως ο Έλληνας που παλεύει για την πατρίδα, που δίνει μάχη για τα ιδανικά του Έθνους, παραμένει ο ίδιος –ασυμβίβαστος, μαχητικός, αποφασισμένος. Από τα κρυφά σχολειά και τα βουνά του ‘ ’21 στα βουνά του Μαχαιρά, στα Σπήλια, στον Πενταδάκτυλο, στην αγχόνη στις Κεντρικές Φυλακές, η Ιστορία επαναλαμβάνει το κάλεσμά της κι εκείνοι που την αφουγκράζονται απαντούν πάντα το ίδιο: με ψυχή και πίστη.

Ο κυπριακός ελληνισμός δεν υπήρξε ποτέ απλός θεατής της Ιστορίας. Πάντοτε ήταν στην πρώτη γραμμή. Ήταν και παραμένει συμμέτοχος, στους αγώνες, στις διεκδικήσεις, με αίμα, με θυσίες, με ψυχή. Οι ήρωες του 1821 είναι οι ιδεολογικοί πρόγονοι των αγωνιστών της ΕΟΚΑ.

Από τον Μιχαήλ τον Κύπριο που μνημονεύει στα απομνημονεύματα του ο Στρατηγός Μακρυγιάννης και τον Σταυριανό από τη Λόφου που πολέμησε δίπλα από τον Καραϊσκάκη στους Κύπριους που θυσιάσθηκαν στο Μεσολόγγι, αλλά και στον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και στους άλλους επιφανείς κληρικούς και προύχοντες της 9ης Ιουλίου, ο κυπριακός ελληνισμός δήλωσε βροντερό παρών στην πιο μεγάλη στιγμή του ελληνισμού.

Όπως και το Λευκόνοικο, αυτό το περήφανο κεφαλοχώρι της Μεσαορίας στάθηκε διαχρονικά φλόγα αντίστασης και φάρος αξιοπρέπειας. Σε όλες τις σημαντικές στιγμές του ελληνισμού βρέθηκε στην πρώτη γραμμή, εκπροσωπούμενο από τους νέους της κάθε εποχής. Από τους εθελοντές στον «ατυχή» πόλεμο του 1897, στους εθελοντές των Βαλκανικών και των δύο Παγκοσμίων Πολέμων, οι νέοι του Λευκονοίκου άνοιγαν δρόμους.

130 χρόνια μετά την Ελληνική Επανάσταση, μια χούφτα νέων ιδεολόγων αγωνιστών θα υψώσουν ξανά τα καριοφίλια και τις σπάθες. Βαφτισμένοι στης Χριστιανοσύνης και της Ελλάδας τα νάματα, θα συμπορευτούν με τον Αρχηγό Διγενή στον δρόμο της ελληνικής τιμής. «Με τη βοήθεια του Θεού και πίστην εις τον τίμιο αγώνα μας» θα αναζητήσουν τη λευτεριά σε ανηφοριές και μονοπάτια, σε βουνά και ρεματιές.

Ολόκληρος ο λαός μας αγκαλιάζει τους αγωνιστές και κάθε έκφανση του Αγώνα. Με το κατηχητικό, τον σύνδεσμο, τη μεταφορά της αλληλογραφίας, την αναγραφή συνθημάτων. Ηλικιωμένοι και γυναίκες, όχι μόνο δεν μένουν αμέτοχοι, αλλά αναδεικνύονται σε αφανείς ήρωες. Κατασκευάζουν κρησφύγετα, φιλοξενούν και τροφοδοτούν τις αντάρτικες ομάδες, συμμετέχουν στην παθητική αντίσταση, παρέχουν πληροφορίες κρίσιμες για την έκβαση του αγώνα.

Οι μεγαλύτεροι, οι πιο ριψοκίνδυνοι συμμετέχουν σε αποστολές παρακολούθησης, κατασκευάζουν αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς και όπλα, συμμετέχουν στις ομάδες κρούσης και στο αντάρτικο.

Στον αγώνα της ΕΟΚΑ, το Λευκόνοικο υπολογίζεται ότι όχι απλά συμμετείχε, αλλά το 17% των κατοίκων του είχε ενεργό ρόλο είτε στην ΕΟΚΑ, είτε στην ΠΕΚΑ, είτε στην ΑΝΕ. Οι Λευκωνικιάτες Θεόδωρος Αχιλλέως, Σάββας Ζάνου, Κυριάκος Μπάκας και Λουκάς Ιατρού έγραψαν τα ονόματά τους με χρυσά γράμματα στο έπος της ΕΟΚΑ. Τη σκυτάλη από αυτούς πήραν ο Αναστάσιος Παναγή και ο Μιχαλάκης Μακρίδης, που έπεσαν κατά τη διάρκεια της τουρκανταρσίας το 1964, ενώ το Λευκόνοικο συνέχισε να προσφέρει τα παιδιά του στην πατρίδα με τα τραγικά γεγονότα της εισβολής το 1974.

Το Λευκόνοικο κλήθηκε και πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Δεκατέσσερεις πεσόντες, εκ των οποίων τέσσερεις στρατιώτες: Δημήτρης Βρακά Αρτεμίου, Σταύρος Καμιντζή Κυριάκου, Νίκος Μιχαήλ Μανδρίτης και Γεώργιος Παπασολομώντος Κυριάκου. Και δέκα πολίτες με τον μεγαλύτερο να είναι 86 ετών και κανένας να μην έχει εντοπιστεί: Κωνσταντής Χατζηκωνσταντή Λοϊζου, Νικόλας Μπάκκας Κυριάκου, Σταύρος Καμιντζής Μάρκου, Παρασκευάς Φιλή, Μαρίτσα Γυψιώτη Στασή, Κυριάκος (Κίκης) Αντρονίκου Θεόδωρου, Θεόδωρος Αντρονίκου Κυριάκου, Κουλλού Καμιντζή Κωνσταντή, Αλέξης Πιστόλα και Αναστασία Κ. Ρήγα.

Δεκαοκτώ αγνοούμενοι, εκ των οποίων δέκα στρατιώτες: Κτωρής Γιαννάτζιη Χαραλάμπους, Κλείτος Κλείτου Λοϊζου, Επιφάνιος Κυριάκου Σπύρου, Ανδρέας Μακρίδης Νίκου, Παναγιώτης Μιχαήλ Μηνά, Σωτήρης Φραγκέσκου Μιχαήλ, Βασίλειος Παρασκευόπουλος Νίκου, Χαράλαμπος Τουμάζου Νικόλα, Παναγιώτης Χατζηπαντελή Χρυσάνθου και Πέτρος Βελούσης Ανδρέα. Και οκτώ πολίτες με τον μεγαλύτερο να είναι 88 ετών: Λύσανδρος Πέδιου Παρασκευά, Παναγιώτα Αντωνίου Γιαννακού, Χρυσή Αντωνίου Γιαννακού, Μιχαήλ Κουρράς Λουκά, Κυριακού Πατσιά Λουκά, Αγγελική Ιωνά Λοϊζου, Χρυσόστομος Σιόκκος Χαμπή και Κυριακού Παίδιου Συμεών. Επίσης, ο Μιχαήλ Μηνάς (τραυματίας του 1974, απεβίωσε το 1998) και ο Πέτρος Κακουλλής (δολοφονήθηκε από τους Τούρκους στις 13 Οκτωβρίου 1996). Έντεκα από αυτούς έχουν ταυτοποιηθεί και επτά ακόμα αγνοούνται. Η προσφυγιά, ο πόνος, η απώλεια τόσων ανθρώπων, αλλά και το συνεχιζόμενο έγκλημα των αγνοουμένων μας είναι αυτά που μας οπλίζουν με δύναμη και αντοχή, για να αντιμετωπίσουμε το μέλλον. Είναι η θυσία αυτών των ανθρώπων που μαζί με την απώλεια των κατεχόμενων εδαφών μας κρατούν τη φλόγα της μνήμης άσβεστη. Κάθε αγνοούμενος μας είναι μια φωνή που ζητά δικαίωση. Κάθε πεσών, ένας όρκος τιμής να συνεχίσουμε.

Η φλόγα που άναψε το 1821 δεν έσβησε ποτέ. Το 1955 την αναζωπύρωσε. Και σήμερα, 50 χρόνια μετά την εισβολή, εξακολουθεί να καίει μέσα μας –πιο δυνατή, πιο αποφασισμένη από ποτέ.

Το μήνυμα για τον φετινό διπλό εορτασμό των εθνικών επετείων είναι πως η φλόγα, όχι μόνο δεν έσβησε, αλλά όπως διατηρήθηκε για 100 τόσα χρόνια, από την Ελληνική Επανάσταση μέχρι την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ, έτσι και σήμερα, μισό αιώνα μετά την τουρκική εισβολή, παραμένει άσβεστη.

Γιατί για μισό αιώνα που ο κυπριακός ελληνισμός συνεχίζει να βιώνει την προσφυγιά, την απώλεια, την κατοχή, τη διάρρηξη της ιστορικής και πολιτιστικής συνέχειας του τόπου του, δεν ξεχνά. Και η σημερινή εκδήλωση, αλλά και οι τόσες άλλες που λαμβάνουν χώρα αυτές τις ημέρες απ’ άκρη σε άκρη της ελεύθερης Κύπρου αυτό αποδεικνύουν.

Σήμερα λοιπόν δεν μνημονεύουμε μόνο ημερομηνίες. Δεν αναπολούμε απλώς το παρελθόν. Στεκόμαστε απέναντί του με δέος και υπερηφάνεια. Τροφοδοτούμε την ψυχή μας με δύναμη, αντλούμε πίστη και αποφασιστικότητα, ώστε να συνεχίσουμε να διεκδικούμε το αυτονόητο: την επιστροφή, την ελευθερία, την επανένωση της πατρίδας μας.

Προς αυτή την κατεύθυνση, με γνώμονα την ταχεία, δίκαιη και λειτουργική επανένωση της πατρίδας μας εργάζεται ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης. Με εξωστρέφεια και αυτοπεποίθηση προασπίζεται τα νόμιμα και διεθνώς κατοχυρωμένα κυριαρχικά μας δικαιώματα. Με την ενεργότερη εμπλοκή μας στα γεωπολιτικά δρώμενα στην περιοχή μας ενδυναμώνουμε ταυτόχρονα τη γεωπολιτική μας δυναμική. Αναβαθμίζοντας τη στρατηγική μας υπόσταση σε διμερές επίπεδο, θωρακίζουμε ταυτόχρονα την κρατική μας οντότητα. Διευρύνοντας το διπλωματικό μας εκτόπισμα, πολλαπλασιάζουμε τις πιθανότητες αντιμετώπισης της κλιμακούμενης τουρκικής προκλητικότητας. Αποδεικνύουμε ότι η χώρα μας δεν είναι ούτε μικρή, ούτε πια μόνη.

Παρονομαστής όμως όλων των ενεργειών μας δεν αποτελεί τίποτε άλλο από τον στόχο της απελευθέρωσης και επανένωσης της πατρίδας μας. Προτεραιότητά μας είναι η επίλυση του Κυπριακού στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οραματιζόμαστε την Κύπρο υπόδειγμα ειρηνικής συνύπαρξης, σεβασμού και ελπίδας, που θα ανταποκρίνεται στις προσδοκίες του λαού μας και κυρίως της νέας γενιάς.

Αυτή είναι η επιδίωξη μας και μόνο με αυτόν τον τρόπο θα τιμήσουμε, όχι στα λόγια, αλλά στην πράξη, τις θυσίες των ηρώων μας. Αυτός είναι σήμερα ο δικός μας αγώνας, η δική μας επανάσταση και η δική μας υπέρβαση. Αυτή που θα δικαιώσει όσους θυσιάστηκαν διαχρονικά για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας. Αυτό είναι το ιστορικό μας χρέος έναντι στις απελθούσες και επερχόμενες γενεές των Ελλήνων της Κύπρου. Το χρέος που θα επιβεβαιώσει τα λόγια του Βασίλη Μιχαηλίδη, πως «η Ρωμιοσύνη εν να χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει».

Κλείνοντας λοιπόν με αυτές τις σκέψεις, η εκτίμησή και ο σεβασμός προς τους διοργανωτές της εξαιρετικής αυτής εκδήλωσης είναι δεδομένος. Η συμβολή σας στη διατήρηση της εθνικής μνήμης, της αξιοπρέπειας και της ιστορικής αυτογνωσίας είναι ανεκτίμητη. Το έργο σας δεν είναι απλώς σημαντικό, είναι εθνικά πολύτιμο. Κρατάτε τη μνήμη ζωντανή και μαζί της κρατάτε ζωντανή την ελπίδα.

(ΓΣ/ΝΖ)