Ανακοινωθέντα

Το Γραφείο της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων (ΓΕΠκΕτΖ) κρίνει αναγκαίο να τοποθετηθεί δημόσια για το ως άνω θέμα για σκοπούς έγκυρης ενημέρωσης των πολιτών με αφορμή πρόσφατες αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες περιλαμβάνουν λανθασμένες και αποπροσανατολιστικές δηλώσεις που αποδίδονται στην Επίτροπο κα Αντωνία Θεοδοσίου.

Συγκεκριμένα, σε σχέση με το θέμα της ευθανασίας ζώων και την παρερμηνεία της θέσης της Επιτρόπου ΠκΕτΖ όταν αναφέρεται σε «κατάργηση της ευθανασίας υγιών ζώων», σημειώνεται ότι η κα Θεοδοσίου ουδέποτε υποστήριξε ή εμμέσως υπονόησε την ευθανασία άρρωστων ή τραυματισμένων ζώων γενικά και αόριστα. Καθίσταται σαφές ότι τέτοιου είδους αναρτήσεις δεν προάγουν τη συλλογική προσπάθεια για την προστασία των ζώων, ούτε υπηρετούν την αντικειμενική ενημέρωση των πολιτών. Αντιθέτως, δημιουργούν σύγχυση και προκαλούν εύλογα ερωτήματα ως προς τις προθέσεις όσων επιλέγουν να παραποιούν τις δημόσιες τοποθετήσεις της Επιτρόπου.

Η εσκεμμένη, ή μη, διαστρέβλωση των θέσεων της κας Θεοδοσίου και η προσωπική στοχοποίησή της δεν αδικούν μόνο το έργο που επιτελείται από το Γραφείο, αλλά παρεμποδίζουν και τον γόνιμο δημόσιο διάλογο που απαιτείται για την προώθηση ρεαλιστικών και υπεύθυνων λύσεων για την προστασία και ευημερία των ζώων.

Η θέση της Επιτρόπου ΠκΕτΖ παραμένει σταθερή και ξεκάθαρη: Η ευθανασία δεν μπορεί να αποτελεί εργαλείο διαχείρισης υγιών ζώων. Όταν η Επίτροπος αναφέρεται στην «κατάργηση της ευθανασίας υγιών ζώων», εννοεί ρητά τον τερματισμό της πρακτικής, κατά την οποία σκύλοι δύνανται να θανατώνονται επειδή είναι αδέσποτοι ή επειδή δεν έχει εξευρεθεί κατάλληλη λύση φιλοξενίας ή υιοθεσίας εντός συγκεκριμένου χρονικού διαστήματος. Σε καμία περίπτωση αυτό δεν αφορά ζώα που πάσχουν από κάποια ασθένεια ή φέρουν τραύματα, εφόσον η κατάστασή τους είναι ιατρικά αναστρέψιμη και επιδέχεται θεραπεία. Αντίθετα, η θέση της Επιτρόπου είναι ότι τέτοια ζώα πρέπει να τυγχάνουν φροντίδας, περίθαλψης και μέριμνας.

Στο πλαίσιο της πολιτικής του Γραφείου μας, η ευθανασία ζώων σε μη υγιή κατάσταση αφορά αποκλειστικά περιπτώσεις όπου το ζώο βρίσκεται σε μη αναστρέψιμη κατάσταση υγείας, πάσχει από ανίατη ή εξαιρετικά επώδυνη ασθένεια σε τελικό στάδιο, ή από άλλα ανυπέρβλητα προβλήματα υγείας, όταν φέρει σοβαρά τραύματα χωρίς δυνατότητα αποκατάστασης ή προοπτική αποδεκτής ποιότητας ζωής –όλα πρόδηλα αντίθετα με τις αρχές ευζωίας του, και βάσει αυστηρής κτηνιατρικής αξιολόγησης, καθώς και εγκεκριμένων κτηνιατρικών πρωτοκόλλων.

Το Γραφείο, σε αντίθεση με όσα λανθασμένα του αποδίδονται, μέσα από τεκμηριωμένες θέσεις και παρεμβάσεις, έχει εργαστεί συστηματικά, για να περιοριστούν ή να απαλειφθούν οι πρόνοιες εκείνες που αφήνουν ανοιχτό το ενδεχόμενο ευθανασίας χωρίς αυστηρές δικλείδες προστασίας.

Στο πλαίσιο της εξέτασης προτάσεων για την τροποποίηση του Περί Σκύλων Νόμου (Ν.184(Ι)/2002) από την Κοινοβουλευτική Επιτροπή Περιβάλλοντος, το Γραφείο υπέβαλε εισηγήσεις και συνέβαλε στις προτάσεις για τροποποίηση της νομοθεσίας.

Ειδικότερα για το θέμα της ευθανασίας:

Προτεινόμενη κατάργηση της πρόνοιας για ευθανασία (άρθρο 6)

Με βάση την ισχύουσα πρόνοια του Νόμου 184(Ι)/2002, όταν ένας ιδιοκτήτης σκύλου παραβιάζει τις διατάξεις του άρθρου 6, η Τοπική Αρχή μπορεί να προχωρήσει σε καταγγελία προς την Επαρχιακή Επιτροπή Ευημερίας των Ζώων. Εφόσον η Επιτροπή επιβεβαιώσει την παράβαση, ο σκύλος παραδίδεται στην Τοπική Αρχή, η οποία μεριμνά για τη διάθεσή του, είτε σε φιλοζωική οργάνωση είτε σε υπεύθυνο ιδιώτη. Εάν δεν είναι δυνατή η διάθεση του σκύλου σε οργάνωση προστασίας ζώων ή σε άλλο πρόσωπο εντός τριάντα ημερών, η Τοπική Αρχή δύναται να παραδώσει τον σκύλο στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για ευθανασία.

Με την προτεινόμενη τροποποίηση καταργείται η πρόνοια που προβλέπει ευθανασία μετά την πάροδο 30 ημερών, γεγονός που σηματοδοτεί τη σαφή απόρριψη της ευθανασίας ως μέσο διαχείρισης μη δυνατότητας διάθεσης του σκύλου.

Προτεινόμενο αυστηρότερο πλαίσιο σε περιπτώσεις κινδύνου και αδέσποτων σκύλων (άρθρο 10)

Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις του Ν.184(Ι)/2002 προνοείται η διαγραφή των διατάξεων, οι οποίες επιτρέπουν την άμεση θανάτωση αδέσποτων σκύλων από την Αστυνομία, σε εξαιρετικά επείγουσες περιπτώσεις, όταν είναι δύσκολη ή αδύνατη η σύλληψή τους και δεν μπορεί να εξασφαλισθεί άμεσα η βοήθεια εγγεγραμμένου κτηνιάτρου. Προτείνεται η πλήρης κατάργηση της δυνατότητας αυτής, ακόμη και υπό τις προϋποθέσεις ελαχιστοποίησης της φυσικής και ψυχικής ταλαιπωρίας του ζώου.

Παράλληλα, προτείνεται τροποποίηση, με την οποία η προθεσμία φύλαξης αδέσποτων σκύλων αυξάνεται από 15 σε 30 ημέρες. Επιπλέον, προτείνεται η κατάργηση της δυνατότητας παράδοσής τους στις Κτηνιατρικές Υπηρεσίες για ευθανασία όταν δεν εντοπίζεται ιδιοκτήτης, και εισάγεται πρόβλεψη για παραχώρησή τους σε φιλοζωική οργάνωση ή υπεύθυνο πρόσωπο.

Οι προτεινόμενες αλλαγές αποτρέπουν τη χρήση της ευθανασίας ως εργαλείο διαχείρισης σε καταστάσεις πίεσης ή αδυναμίας σύλληψης ζώων.

Δραστικά μέτρα σε εξαιρετικές περιπτώσεις (άρθρο 32)

Στο άρθρο 32 του υφιστάμενου Νόμου υπάρχουν πρόνοιες για κράτηση, εξέταση, υποβολή σε θεραπεία, στείρωση ή θανάτωση σκύλων υπό συγκεκριμένες συνθήκες. Με τις προτεινόμενες τροποποιήσεις, προβλέπονται δικλείδες και η πρόνοια θανάτωσης παραμένει μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις.

Διατηρείται η εξουσία του Διευθυντή των Κτηνιατρικών Υπηρεσιών να αποφασίζει, με βάση τον Νόμο, για την εξέταση, τη θεραπεία, τη στείρωση ή τη θανάτωση σκύλου, σε περιπτώσεις όπου το ζώο λιμοκτονεί, ζει κάτω από άθλιες συνθήκες ή θεωρείται επικίνδυνο για τη δημόσια υγεία.

[Για αποφυγή παρερμηνείας, η αναφορά σε ζώα που «λιμοκτονούν» δεν αφορά περιπτώσεις που μπορούν να αναρρώσουν με φροντίδα και κατάλληλη σίτιση, αλλά περιπτώσεις μη αναστρέψιμης κατάρρευσης της υγείας τους λόγω υποσιτισμού, όπου η θεραπεία δεν είναι πλέον δυνατή, και υπό την προϋπόθεση κτηνιατρικής αξιολόγησης.]

Άλλες τροποποιητικές προτάσεις περιλαμβάνουν: Σε εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις, που εγκυμονούν άμεσους κίνδυνους για τη ζωή, την ασφάλεια ή/και την υγεία ανθρώπων ή ζώων, η σύλληψη σκύλου να γίνεται άμεσα από την αρμόδια Τοπική Αρχή, και η θανάτωση να επιτρέπεται μόνον κατόπιν αξιολόγησης από ιδιώτη εγγεγραμμένο κτηνίατρο, ο οποίος ορίζεται ειδικά για τον σκοπό αυτό, με τεκμηριωμένη αξιολόγηση της επικινδυνότητας. Τροποποιητική πρόταση, ώστε η άμεση θανάτωση σκύλου από αστυνομικό ή θηροφύλακα να επιτρέπεται μόνο αν είναι παρών κατά τη στιγμή επίθεσης σκύλου που δύναται να προκαλέσει θάνατο ή σοβαρό τραυματισμό ανθρώπου ή ζώου.

Παράλληλα, σχετική πρόνοια για το θέμα διενέργειας ευθανασίας περιλαμβάνεται και στον ισχύοντα Περί Προστασίας και Ευημερίας των Ζώων Νόμο (Ν.46(Ι)/1994–2022), όπου αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή του είναι οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες.

Σύμφωνα με τον Νόμο, επιτρέπεται η λήψη μέτρων, όταν διαπιστώνεται ότι η αύξηση των αδέσποτων ζώων δημιουργεί σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία ή ασφάλεια, με εφαρμογή τους αποκλειστικά στο πλαίσιο εγκεκριμένων προγραμμάτων της αρμόδιας Αρχής. Επιπλέον, σε περίπτωση άμεσου κινδύνου εξάπλωσης μολυσματικών ασθενειών που απειλεί είτε τον άνθρωπο είτε τα ζώα, επιτρέπεται στην αρμόδια Αρχή, κατ’ εξαίρεση να συλλαμβάνει, κρατεί, στειρώνει ή θανατώνει αδέσποτα ζώα σε εφαρμογή των εκάστοτε ισχυόντων προγραμμάτων δυνάμει του περί της υγείας των ζώων νόμου.

Επίσης, σύμφωνα με την επιφύλαξη του Άρθρου 31 εδάφιο (2), όπου αναφέρεται στις περιπτώσεις κατασχεθέντων ζώων, αν το ζώο βρίσκεται σε μη αναστρέψιμη κακή κατάσταση υγείας, ώστε οποιαδήποτε προσπάθεια παράτασης ή διατήρησής του στη ζωή θα ήταν ασυμβίβαστη με ένα εύλογο αποδεκτό επίπεδο ευημερίας του ζώου, ή θα αποτελούσε άμεσο κίνδυνο για την υγεία ή την ασφάλεια ανθρώπων ή άλλων ζώων, οι Κτηνιατρικές Υπηρεσίες δύνανται κατόπιν κοινής εισήγησης δυο κτηνιατρικών λειτουργών της να διατάξουν την άμεση θανάτωση του ζώου με τη χρήση μιας από τις γενικά αποδεκτές μεθόδους ευθανασίας.

Από τον Οκτώβριο 2024, με τη συμπερίληψη της ευημερίας των ζώων στις αρμοδιότητες του ΓΕΠκΕτΖ, το Γραφείο έχει καταθέσει προτάσεις και αναλαμβάνει πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της πρόληψης, της υπεύθυνης διαχείρισης των ζώων, και την αντιμετώπιση χρόνιων σχετικών προβλημάτων. Προτεραιότητα δίνεται στην επιτάχυνση των διαδικασιών για τη δημιουργία περιφερειακών χώρων προσωρινής φύλαξης αδέσποτων σκύλων, τη διεξαγωγή εκστρατειών σήμανσης και έκδοσης αδειών τους, ενώ παράλληλα θεωρείται αναγκαία η θέσπιση ελάχιστων και δεσμευτικών προδιαγραφών για τη διατήρηση σκύλων από ιδιώτες.

Περαιτέρω, εκ μέρους του Γραφείου μας έχουν υποβληθεί εισηγήσεις για μείωση της ηλικίας υποχρεωτικής σήμανσης σκύλων από έξι (6) σε δύο (2) μήνες, υποχρεωτική τοποθέτηση περιλαίμιου με στοιχεία ιδιοκτήτη, διαφοροποίηση των τελών κατοχής με αύξηση για μη στειρωμένους σκύλους, επιβολή εξώδικων προστίμων με αυστηροποίηση των ποινών, και εκπαίδευση επιθεωρητών της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Σε πολλές περιπτώσεις εγκατάλειψης ή/και κακοποίησης ζώων η Επίτροπος έχει παρέμβει σε συνεργασία με την Αστυνομία Ζώων και άλλες αρμόδιες Αρχές. Ανταποκρίνεται σε καταγγελίες πολιτών τόσο για περιβαλλοντικά ζητήματα όσο και για θέματα που αφορούν την ευημερία των ζώων, πάντοτε στο πλαίσιο των θεσμικών αρμοδιοτήτων και των δυνατοτήτων του Γραφείου.

Καταληκτικά, η αναγκαία συζήτηση για την προστασία των ζώων δεν εξυπηρετείται από δημοσιεύσεις που αποπροσανατολίζουν, διχάζουν και εμπεριέχουν προσωπικές επιθέσεις. Αντιθέτως, απαιτείται συνεργασία της Πολιτείας, των Τοπικών Αρχών, των φιλοζωικών οργανώσεων και των πολιτών, στη βάση ουσιαστικού και εποικοδομητικού διαλόγου, στοιχεία που η Επίτροπος προωθεί με συνέπεια και προσωπικό αίσθημα ευθύνης.

(ΑΣΠ/ΜΣ)