Ανακοινωθέντα

Με βαθιά ανησυχία παρατηρούμε ότι πρόσφατα δημοσιεύματα στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης παρουσιάζουν ετεροχρονισμένες, ανακριβείς, αποσπασματικές και συχνά διαστρεβλωμένες πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του Τμήματος Ενδονοσοκομειακής Νοσηλείας Εφήβων (ΤΕΝΕ). Τέτοιες πρακτικές υπονομεύουν τη διαχρονικά οικοδομημένη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ της θεραπευτικής ομάδας, των οικογενειών και των νοσηλευόμενων εφήβων, παρεμποδίζουν την ομαλή διεξαγωγή του θεραπευτικού έργου, και ενδεχομένως να επιφέρουν δυσμενείς επιπτώσεις στους νοσηλευομένους εφήβους.

Υπό το πρίσμα των διεθνών επιστημονικών προτύπων και των βέλτιστων θεραπευτικών πρακτικών, καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να επιδείξουν την απαιτούμενη υπευθυνότητα και να συμβάλουν στη διαφύλαξη της ακεραιότητας του θεραπευτικού πλαισίου προς όφελος των ευάλωτων εφήβων που χρήζουν εξειδικευμένης ψυχιατρικής φροντίδας.

Το ΤΕΝΕ του Νοσοκομείου Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ΙΙΙ λειτουργεί από τον Νοέμβριο του 2012 και είναι μια εκ των θεραπευτικών δομών της Διεύθυνσης Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας του Οργανισμού Κρατικών Υπηρεσιών Υγείας (ΟΚυΠΥ). Η μονάδα διαθέτει οκτώ θεραπευτικές κλίνες και δύο επικουρικές για την εξυπηρέτηση εξαιρετικά επειγόντων περιστατικών.

Η λειτουργία του ΤΕΝΕ διέπεται από το νομοθετικό πλαίσιο περί Ψυχιατρικής Νοσηλείας Νόμων του 1997 έως 2007 (Ν.77(Ι)/97-26(Ι)/2007) και εναρμονίζεται πλήρως με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, την οποία η Κυπριακή Δημοκρατία έχει επικυρώσει και ενσωματώσει στο εθνικό της δίκαιο.

Το θεραπευτικό μοντέλο του ΤΕΝΕ βασίζεται στις αρχές της «θεραπείας περιβάλλοντος» (milieu therapy) με ψυχοδυναμικό προσανατολισμό. Η επιστημονική αυτή προσέγγιση αναγνωρίζει τον έφηβο ως βιοψυχοκοινωνική οντότητα και στοχεύει στην ολιστική θεραπευτική παρέμβαση εντός ενός ασφαλούς και δομημένου περιβάλλοντος. Το ΤΕΝΕ λειτουργεί ως προσωρινό υποστηρικτικό πλαίσιο, τόσο για τον έφηβο όσο και για την οικογένεια, με στόχο την ενδυνάμωση και τον επαναπροσδιορισμό των ρόλων τους στα διάφορα κοινωνικά πλαίσια.

Οι κύριοι θεραπευτικοί στόχοι του ΤΕΝΕ περιλαμβάνουν τη διεξοδική διαγνωστική αξιολόγηση, την εκπόνηση εξατομικευμένου θεραπευτικού σχεδιασμού, την εφαρμογή δομημένου ενδονοσοκομειακού προγράμματος, καθώς και τον σχεδιασμό της μετανοσοκομειακής φροντίδας και την ομαλή επανένταξη του εφήβου στο κοινωνικό του περιβάλλον.

Σύμφωνα με το εγκεκριμένο από τη Νομική Υπηρεσία Πλαίσιο Λειτουργίας (2012), το ΤΕΝΕ παρέχει υπηρεσίες σε εφήβους ηλικίας 12-16 11/12 ετών. Τα επιστημονικά κριτήρια εισαγωγής περιλαμβάνουν σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές μη αντιμετωπίσιμες σε εξωτερική βάση, καταστάσεις δυνητικά απειλητικές για τη ζωή (αυτοκτονικός ιδεασμός), σοβαρές διαταραχές συναισθήματος και συμπεριφοράς, διαταραχές πρόσληψης τροφής, ψυχωτικές διαταραχές, σοβαρή ιδεοψυχαναγκαστική διαταραχή, σωματικά προβλήματα με συνοδές ψυχικές διαταραχές, καθώς και σοβαρά ψυχοσυναισθηματικά προβλήματα λόγω ψυχοκοινωνικών παραγόντων, όπως κακοποίηση ή παραμέληση.

Για την προαιρετική νοσηλεία απαιτείται η ενυπόγραφη συγκατάθεση αμφότερων των γονέων του ανηλίκου. Επιπλέον, το ΤΕΝΕ δέχεται περιστατικά που εισάγονται κατόπιν δικαστικού διατάγματος υποχρεωτικής νοσηλείας, εφόσον πληρούν τα προαναφερθέντα κριτήρια. Τα διατάγματα υποχρεωτικής νοσηλείας εκδίδονται σύμφωνα με τις προβλέψεις του νομοθετικού πλαισίου, όταν κρίνεται ότι ο έφηβος διατρέχει σοβαρό κίνδυνο για την υγεία και την ασφάλειά του ή/και για την ασφάλεια τρίτων. Η έκδοση τέτοιων διαταγμάτων ακολουθεί αυστηρές νομικές διαδικασίες που διασφαλίζουν τα δικαιώματα του ανηλίκου. Η διάρκεια της υποχρεωτικής νοσηλείας επανεξετάζεται τακτικά και λήγει όταν εκπληρωθούν οι θεραπευτικοί στόχοι ή όταν κριθεί ότι ο έφηβος μπορεί να συνεχίσει τη θεραπεία του σε λιγότερο περιοριστικό περιβάλλον.

Η αποτελεσματική αντιμετώπιση των πολύπλοκων και σοβαρών περιστατικών που διαχειρίζεται το ΤΕΝΕ απαιτεί τη συνεχή και εποικοδομητική συνεργασία μεταξύ της διεπαγγελματικής θεραπευτικής ομάδας, της οικογένειας και των συναρμόδιων φορέων. Η ανάπτυξη σχέσης εμπιστοσύνης μεταξύ όλων των εμπλεκομένων μερών αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της θεραπευτικής διαδικασίας.

Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με τις διεθνείς προδιαγραφές και τις καλές πρακτικές στον τομέα της παιδοψυχιατρικής, η διασφάλιση ενός προστατευμένου θεραπευτικού περιβάλλοντος αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση για την αποτελεσματική παροχή φροντίδας ψυχικής υγείας σε ευάλωτους εφήβους.

Από το έτος ίδρυσής του έως το 2024, το ΤΕΝΕ έχει πραγματοποιήσει 897 εισαγωγές, παρέχοντας εξειδικευμένες υπηρεσίες σε εφήβους με σοβαρά ψυχιατρικά προβλήματα, αποδεικνύοντας τον καίριο ρόλο του στο σύστημα παροχής υπηρεσιών ψυχικής υγείας της Κύπρου.

(ΜΣ/AΣ)