Ανακοινωθέντα

Τετάρτη, 19 Νοεμβρίου 1958, ώρα 1:30 μ.μ., Δίκωμο: - «Μάτση, δεν υπάρχει πιθανότητα να ξεφύγεις, παραδώσου». - «Δεν παραδίδομαι, αν βγω, θα βγω πυροβολώντας».

O ήρωας ήταν έτοιμος από καιρό για τη θυσία του. Είχε προβλέψει τον θάνατό του, τον είχε περιγράψει, τον είχε τραγουδήσει. Μέσα σε ένα από τα αγαπημένα του βιβλία, στο γεμάτο ηθικοπολιτικά διδάγματα σύγγραμμα του Πολύβιου Δημητρακόπουλου «Η Σιδηρά Διαθήκη», ο Μάτσης ξεχώρισε ανάμεσα σε πολλά αποφθέγματα και υπογράμμισε το εξής: «Έκλεξε όσον ημπορής τον τρόπον του θανάτου σου, ένας ωραίος θάνατος είναι συνήθως η ευγενεστέρα πράξις της ζωής!».

Εξήντα ακριβώς χρόνια μετά, μνημονεύουμε και τιμούμε σήμερα ένα από τα σπουδαιότερα τέκνα του ελληνισμού, τον τομεάρχη και ακατάβλητο αγωνιστή της ΕΟΚΑ, τον ιδεολόγο, τον οραματιστή, τον ποιητή, τον επιστήμονα Κυριάκο Χριστοφή Μάτση. Αποτίνουμε φόρο τιμής στον ήρωα, όχι ως εκπλήρωση μιας απλής υποχρέωσης προς αυτόν, αλλά ως μια αναγκαιότητα να έρθουμε αντιμέτωποι με το ιστορικό μας παρελθόν και να αναλογιστούμε το δικό μας χρέος, έναντι όσων έδωσαν τη ζωή τους για αυτόν τον τόπο, αλλά και έναντι των επερχόμενων γενεών, για ένα καλύτερο αύριο.

Ο Κυριάκος Μάτσης ήταν μια σπάνια μορφή, μια μοναδική προσωπικότητα, ένας ολοκληρωμένος, από κάθε άποψη, άνθρωπος. Γεννημένος στις 2 Μαΐου του 1926 στο Παλαιχώρι, παιδί αγροτικής οικογένειας, αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του και αργότερα από το Ελληνικό Γυμνάσιο Αμμοχώστου, με διακρίσεις και επαίνους, τόσο για την πνευματική όσο και για την εθνική του δράση. Από νεαρή ηλικία ξεχώριζε για τις αρχές και τα ιδανικά του και δεν έχανε ευκαιρία να διακηρύττει την αγάπη του για την πατρίδα και την πίστη του στον Θεό.

Το 1946, ο Μάτσης φεύγει με υποτροφία της Κυπριακής Αγροτικής Εταιρείας για σπουδές στη Γεωπονοδασολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.  Κατά την παρουσία του εκεί, δεν έπαψε να μιλά με πάθος για το Κυπριακό στις φοιτητικές εκδηλώσεις, διακηρύσσοντας τα δίκαια της Κύπρου και αφυπνίζοντας τις ελλαδικές συνειδήσεις.

Επιστρέφοντας στην Κύπρο το 1952, ο Κυριάκος πρόσφερε με πάθος και ανιδιοτέλεια τις επιστημονικές του γνώσεις για την πρόοδο και ανάπτυξη της γεωργικής παραγωγής. Βαθιά ευαισθητοποιημένος για τους ανθρώπους του μόχθου και το δίκαιο του αγρότη, ο Μάτσης περιόδευε στην ύπαιθρο, δίνοντας συμβουλές στους γεωργούς.

Το καλοκαίρι του 1954, σε συνάντηση που είχε με τον φίλο του Σάββα Γαβριηλίδη, ο ήρωας προαναγγέλλει με βεβαιότητα τον θάνατό του: «Εγώ θα σκοτωθώ Σάββα, το ξέρω. Κι εσύ, όπου κι αν είσαι, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό, θα το μάθεις».

«Ο Μάτσης, εκ των πρώτων κατετάγην εις την Οργάνωσιν. Στρατιώτης του καθήκοντος, αγνός και τίμιος, υπόδειγμα, εις τους υφιστάμενους του εμψυχωτής, εισήλθεν εις τον αγώνα με την φλόγα της αυτοθυσίας και την δίψαν να επιτελέσει έργον μεγάλο», έγραψε ο αρχηγός της ΕΟΚΑ Γεώργιος Γρίβας Διγενής στα «Απομνημονεύματά» του.

Η αυτοθυσία ήταν για τον Μάτση ταυτόσημη με την αγωνιστική του ύπαρξη. Τον Σεπτέμβριο του 1955, στο λημέρι του Διγενή στην Κακοπετριά, εκεί όπου ήταν περικυκλωμένοι, αρνείται διαταγή του Αρχηγού να διαφύγει, παραμένοντας δίπλα του, με το αυτόματο στο χέρι, μέχρι να εκλείψει ο κίνδυνος. Στις 9 Ιανουαρίου του 1956, συλλαμβάνεται με την κατηγορία ότι ανήκει στην ΕΟΚΑ και οδηγείται στα ανακριτήρια της Ομορφίτας. Γνωρίζουν οι Άγγλοι ότι είναι σημαντικό στέλεχος της οργάνωσης και στενός συνεργάτης του Διγενή. Με την παρρησία που τον διακρίνει, δεν το αρνείται. Τον ανακρίνουν διαβόητοι ανακριτές αλλά ο Μάτσης τους μιλά με θάρρος για τις παραδόσεις των Ελλήνων, για τη μοίρα της πονεμένης Ρωμιοσύνης, για το χρέος να αγωνισθεί κανείς για την ελευθερία. Τολμά ακόμη να αντιστρέψει την πορεία των ανακρίσεων και να τους ρωτήσει ευθέως τι θα έπρατταν εκείνοι στη θέση του. Τέτοια αξιοπρέπεια και παρρησία δεν την περίμεναν οι στυγνοί ανακριτές.  Τον απομονώνουν και τον υποβάλλουν σε φρικτά βασανιστήρια. Η ψυχή του όμως δεν λυγίζει. Παραμένει γενναίος και ατρόμητος. Η περίπτωση του, κινεί το ενδιαφέρον του ίδιου του Χάρντιγκ, που επιχειρεί να τον εξαγοράσει για να καταδώσει τον Διγενή, προσφέροντας του μυθικά ποσά και εκτάσεις γης στο εξωτερικό. Δεν γνώριζε όμως καλά την ψυχή του Κυριάκου. Προσβεβλημένος ο ήρωας, στάθηκε ορθός και με θυμό του απάντησε με την αξέχαστη, αξεπέραστη, διαχρονική φράση: «Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα αλλά περί αρετής». Λίγους μήνες αργότερα, ο Μάτσης θα καταφέρει να δραπετεύσει, συνεχίζοντας την αγωνιστική του δράση μέχρι και τον μαρτυρικό του θάνατο.

Ιδεολόγος και ιδεαλιστής ο Κυριάκος Μάτσης απορρίπτει τον υλισμό και θέτει την αρετή και την πατρίδα πάνω από όλα. «Πιστεύουμε ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα και εσείς να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μάς επιφυλάσση την λαμπράν τύχη να δώσωμεν την ζωήν μας για την πατρίδα, τότε η χαρά σας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω αν μπορεί να ονειρευτεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτήν. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς που να είναι πιο περήφανοι παρά για τα παιδιά τους που έπεσαν για την πατρίδα», είχε γράψει σε επιστολή προς τους γονείς του, έντεκα μόλις μήνες πριν από το πέρασμα του στην αθανασία, φανερώνοντας έτσι πώς θα αντιμετώπιζε το τελευταίο προσκλητήριο της πατρίδας.

Αυτός ήταν ο Κύριακος Μάτσης. Απλός, λιτός, υπεύθυνος, ιδεολόγος, σοβαρός, με πολιτική ωριμότητα. Υπερασπιστής των πανανθρώπινων αξιών και των δικαιωμάτων του κάθε πολίτη, ακόμα και αν αυτός ανήκε σε διαφορετικό ιδεολογικό, πολιτικό, εθνικό χώρο. «Να γιατί δεν νοιάζομαι αν τη γη αυτή τη ζουν Τούρκοι, Έλληνες, Εβραίοι… Εκείνο που έχει αξία είναι να τη ζουν αυτοί που την ποτίζουν με τον ιδρώτα τους και να περπατούν πάνω της ελεύθεροι, διαφεντευτές της, κυρίαρχοι της…», είχε πει σε ανύποπτο χρόνο, ενώπιον αρκετών φίλων του, αποδεικνύοντας την πρωτοποριακή, πολύ μπροστά από την εποχή του, σκέψη του για μια πατρίδα ελεύθερη και χωρίς εξαρτήσεις, για όλους τους κατοίκους της.

Στην παρακαταθήκη αυτή του Μάτση, χτίζουμε κι εμείς την προσπάθεια μας για την επανένωση της πατρίδας μας, για την μετεξέλιξη της σε ένα πραγματικά ανεξάρτητο, ευρωπαϊκό κράτος, χωρίς «κηδεμονίες», εγγυήσεις και ξένα στρατεύματα. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, επιδιώκει λύση λειτουργική και βιώσιμη, που θα διασφαλίζει την ιστορική συνέχεια του λαού μας στη γη των προγόνων του. Λύση που θα βασίζεται στα ψηφίσματα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και στις αρχές του ευρωπαϊκού κεκτημένου και θα διασφαλίζει τη λειτουργικότητα και τη διάρκεια του επανενωμένου, πλήρως απεξαρτημένου από αναχρονιστικές εγγυήσεις και παρουσία κατοχικού στρατού, κράτους.

Αυτή είναι και η ελάχιστη υποχρέωση μας έναντι όσων έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα, έναντι στον τιμώμενο σήμερα ήρωα Κυριάκο Μάτση. Οι ήρωές μας, με τη θυσία τους, απαιτούν να παραδώσουμε στην επόμενη γενιά μια πατρίδα πραγματικά ελεύθερη. Ας μην τους διαψεύσουμε.

(ΜΑΚ)