Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη ευχαρίστηση που είμαι μαζί σας σήμερα και απευθύνω χαιρετισμό στο 47^ο Τακτικό Συνέδριο της Παγκύπριας Ομοσπονδίας Φοιτητικών Ενώσεων (ΠΟΦΕΝ). Είναι πάντα χαρμόσυνο να είμαστε μαζί με τους φοιτητές και τις φοιτήτριες μας, το εκλεκτό αυτό κομμάτι της νεολαίας μας. Δεν είναι ούτε κοινοτοπία, ούτε και υπερβολή να πω ότι αποτελείτε το αύριο της χώρας μας.

Εκτός κειμένου, ας μου επιτραπεί εδώ, να υπογραμμίσω πόσο σημαντικό είναι η Παγκύπρια Ομοσπονδία των φοιτητών να είναι ενιαία και να εκπροσωπεί όλες τις φοιτητικές ενώσεις. Το λέω αυτό γιατί, σε άλλες εποχές, ζήσαμε εμπειρίες όπου δεν συμμετείχαν όλοι οι συλλογικοί φοιτητικοί φορείς, υπήρχαν αποκλεισμοί και αυτό νομίζω ότι αδικεί το ίδιο το φοιτητικό κίνημα. Πριν όχι και πολλά χρόνια η ΠΟΦΕΝ εγκαθίδρυσε την καθολική δημοκρατική συμμετοχή και συνεργασία και αυτό είναι κάτι που ενισχύει την παρουσία και τη δράση της. Γιατί και από την άποψη της Πολιτείας είναι επιθυμητό να υπάρχει ένας συνομιλητής και εταίρος που να συμβάλλει στη διαμόρφωση των πολιτικών για την πανεπιστημιακή πολιτική και τις υποθέσεις που αφορούν τους φοιτητές. Βοηθά και στην ενθάρρυνση της συμμετοχής και την ανάπτυξη της πολιτότητας, που αποτελούν κοινούς μας στόχους.

Θέλω μάλιστα εδώ να συγχαρώ την ΠΟΦΕΝ και να ευχαριστήσω τόσο τον σημερινό Πρόεδρο κ. Γιώργο Πογιατζή και τους συνεργάτες του στην ηγεσία, την απερχόμενη Γενική Γραμματεία, όσο και την προηγούμενη Γραμματεία και την πρόεδρο κα Μαρία Τζιαμαλή, για την πολύ καλή και παραγωγική συνεργασία που είχαμε αυτά τα χρόνια. Ταυτόχρονα, σημειώνοντας τη διαχρονική δράση της Ομοσπονδίας, από δεκαετίες τώρα, επιβάλλεται να αναγνωρίζουμε το ρόλο της ως προς τη διεκδίκηση αιτημάτων των φοιτητών και των φοιτητριών και για τη διαμόρφωση των πολιτικών μας στο χώρο της ανώτερης εκπαίδευσης και της φοιτητικής μέριμνας.

Χαίρομαι γιατί στο 47^ο συνέδριο της ΠΟΦΕΝ μπορούμε να βρεθούμε εδώ όλοι μαζί, με φυσική παρουσία όπως μάθαμε να λέμε, αφήνοντας πίσω δρακόντειους περιορισμούς που ακολουθήσαμε στην κοινή προσπάθεια μας για να αντιμετωπίσουμε την πανδημία. Πραγματικά, το ότι κερδίσαμε την εκπαίδευση απέναντι στην απειλή του κορωνοϊού, ήταν μια σημαντική επιτυχία. Μαζί με τα πανεπιστήμια και όλη την πανεπιστημιακή κοινότητα, αλλά και με την υπεύθυνη στάση της ΠΟΦΕΝ και φοιτητών και φοιτητριών ατομικά, που έδειξαν κατανόηση, υπευθυνότητα και υπομονή, μπορέσαμε να κρατήσουμε το νήμα της εκπαίδευσης. Εξασφαλίστηκε η συνέχεια των σπουδών και των προγραμμάτων, παρά την πρωτοφανή πρόκληση που αντιμετωπίσαμε. Ενώ και η Κυβέρνηση χρειάστηκε να παίξει καινούριους ρόλους, τόσο για τη στήριξη φοιτητών μας στο εξωτερικό και τις ανάγκες εναρμόνισης και προσαρμογής με διαφοροποιημένα υγειονομικά πρωτόκολλα, όσο και απέναντι σε ιδιαίτερες συνθήκες που δημιουργήθηκαν και με δράσεις ακόμα για προσωρινό επαναπατρισμό φοιτητών στη διάρκεια των μέτρων καραντίνας.  Μπορεί για δυο χρόνια να στερηθήκατε πράγματα στη φοιτητική ζωή σας και να ζήσατε σε δύσκολες συνθήκες, ωστόσο η εξασφάλιση της λειτουργίας των πανεπιστημίων μας και η συνέχεια των σπουδών σας, ήταν και μια δική σας επιτυχία. Μια νίκη απέναντι στην πανδημία.

Θέλω ακόμα να σημειώσω ότι στη διάρκεια της πανδημίας υπήρξε – χωρίς ίσως να φαίνεται φανερά – και μια αναμέτρηση της επιστημονικής γνώσης και προσέγγισης, με την αμάθεια, την προκατάληψη και τη συστηματική παραπληροφόρηση κάποτε. Σε αυτή τη μάχη η Πολιτεία και η Κυβέρνηση βρήκαμε πολύτιμο συμπαραστάτη την επιστημονική κοινότητα, τα πανεπιστήμια και, βέβαια, και τους φοιτητές/φοιτήτριες μας, ως αυριανούς επιστήμονες. Έτσι μπορέσαμε να εφαρμόσουμε επιστημονικά τεκμηριωμένες προσεγγίσεις που είχαν αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχή αντιμετώπιση της απειλής.

Γενικά θα έλεγα ότι η αλληλοκατανόηση και πολύ η καλή συνεργασία που είχαμε με την ΠΟΦΕΝ – ακόμα και όταν ενδεχομένως υπάρχουν κάποιες διαφορετικές απόψεις ή προσεγγίσεις – αποτελεί ένα παράδειγμα καλής πρακτικής που θα το κρατήσουμε.

Μιλώντας μάλιστα για καλές πρακτικές, θα ήθελα να εξάρω τις προτάσεις που έγιναν από την Ομοσπονδία σας για τη δημιουργία ενός Κέντρου Εξυπηρέτησης Φοιτητών και ενός Γραφείου Σταδιοδρομίας. Πρόκειται για δυο ενδιαφέρουσες εισηγήσεις που παρουσιάστηκαν και επεξηγήθηκαν και οι οποίες καλύπτουν πραγματικές ανάγκες και θα επιφέρουν βελτιώσεις. Υιοθετήθηκαν κατ’ αρχήν από το Υπουργείο. Αφού η πρώτη αφορά τη δημιουργία και λειτουργία μιας συμπεριληπτικής ηλεκτρονικής πύλης που θα δίνει πρόσβαση για όλες τις σχετικές υπηρεσίες, πληροφορίες και προγράμματα, είμαστε σε συνεννόηση με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, το οποίο επίσης ενημερώθηκε από την ΠΟΦΕΝ και ευελπιστώ ότι θα προχωρήσουμε στην υλοποίηση της ιδέας. Η άλλη πρόταση που αφορά τη διασύνδεση των αποφοίτων πανεπιστημίων με τον κόσμο της απασχόλησης και με ευκαιρίες εργασίας, σχετίζεται και με ένα πρόγραμμα που αναπτύσσεται από το Υπουργείο, αυτή την περίοδο, στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και επομένως, θα διερευνηθούν τρόποι υλοποίησής της.

Η Πολιτεία και το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας στοχεύουν στην ουσιαστική συνεργασία με τον φοιτητικό κόσμο και στέκονται δίπλα στους νέους για την αντιμετώπιση των ανησυχιών που έχουν και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν.        

Η αναγνώριση της πολιτείας προς το έργο της ΠΟΦΕΝ εκφράζεται έμπρακτα και μέσα από την οικονομική και άλλη υποστήριξη που της δίνεται, τόσο από το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, όσο και από τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου. Αναφέροντας μάλιστα τον Οργανισμό Νεολαίας θέλω να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο, το Συμβούλιο και όλα τα στελέχη και συνεργάτες του για τις κοινές προσπάθειες που κάνουμε διεξερχόμενοι συχνά και θέματα που αφορούν ιδιαίτερα τους φοιτητές/-τριες. Η συγκυρία μάλιστα του ευρωπαϊκού Έτους Νεολαίας μας δίνει την ευκαιρία για την ανάπτυξη πολύ θετικών δράσεων και πρωτοβουλιών που σας αφορούν άμεσα. Με το Ευρωπαϊκό Έτος Νεολαίας οι προβολείς στρέφονται προς τους νέους και είναι η ώρα για πρωτοβουλίες για ενίσχυση της διαφάνειας, της διαβούλευσης και της συμμετοχής. Το συνέδριό σας αυτό μπορεί να συμβάλει σε αυτή την κατεύθυνση.

Όσον αφορά την προσπάθεια της Κυβέρνησης στο επίπεδο της φοιτητικής μέριμνας, θα αναφέρω συγκεκριμένα, ότι παρέχει φοιτητική χορηγία αλλά και φοιτητικά επιδόματα σε φοιτητές/τριες που προέρχονται από ευάλωτες κοινωνικοοικονομικά ομάδες πληθυσμού, μέσω του προϋπολογισμού του υπουργείου. Η πολιτική αυτή, όπως γνωρίζετε, ασκείται με κοινωνική στόχευση, βάσει ειδικών κριτηρίων και διαδικασιών που καθορίζονται από το Υπουργικό Συμβούλιο. Κατά το έτος 2021 παραχωρήθηκε φοιτητική χορηγία ύψους €37.749.339,83 σε 17.787 οικογένειες φοιτητών/τριών.

Θα υπογραμμίσω ακόμα ότι για την ακαδημαϊκή χρονιά 2020-2021, το Υπουργικό Συμβούλιο, μέσα από τη σχετική πρόταση του Υπουργείου Παιδείας, είχε εγκρίνει την αύξηση του ποσού που παραχωρήθηκε σε φοιτητικά επιδόματα. Ενώ αρχικά το ύψος των πιστώσεων για φοιτητικά επιδόματα ήταν για την ακαδημαϊκή χρονιά 2020/21 € 5 εκ., αποφασίσαμε αύξηση του κατά € 3,2 εκ.

Υπενθυμίζω, με την ευκαιρία, ότι στο πλαίσιο της πολιτικής για φοιτητική χορηγία, πέρα από τις τυπικές πρόνοιες που μοιραία αποκλείουν αριθμό φοιτητών, φροντίσαμε μέσα από το διαθέσιμο κονδύλι να ενισχυθούν και επαναπατρισθέντες φοιτητές και φοιτήτριες, είτε στην Κύπρο είτε στο εξωτερικό. Όπως επίσης παραχωρούνται – όπως οφείλουμε – φοιτητικά επιδόματα και σε συμφοιτητές/-τριες σας από την Ελλάδα, σε ανταπόδοση της γενναίας προσφοράς των ελληνικών πανεπιστημίων και της ελληνικής πολιτείας σε Έλληνες Κύπριους φοιτητές/-τριες, εδώ και αρκετές δεκαετίες.

Κομβικό ρόλο στη συνολική προσπάθεια για ενίσχυση της νεολαίας από την πολιτεία διαδραματίζει και ο καταρτισμός και η εφαρμογή της Εθνικής Στρατηγικής για τη Νεολαία. Η Εθνική Στρατηγική για την περίοδο 2017-22 βαίνει προς την ολοκλήρωσή της. Ο Οργανισμός Νεολαίας Κύπρου έχει ήδη ξεκινήσει τη διαμόρφωση της νέας Εθνικής Στρατηγικής Νεολαίας για τα επόμενα χρόνια και σε αυτή την προσπάθεια έχει τη στήριξη του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας. Η διαδικασία, όπως και κατά την προηγούμενη περίοδο, θα γίνει με πλήρη σεβασμό στα δικαιώματα, στις ιδιαιτερότητες, στις ανάγκες και στις απόψεις των νέων μας. Με αυτό τον τρόπο, οι νέοι και οι οργανώσεις τους θα έχουν ενεργό συμμετοχή στη διαμόρφωση πολιτικών για θέματα που τους αφορούν, συμβάλλοντας στη δημιουργία μιας καλύτερης και πιο συμπεριληπτικής πολιτικής που θα συμβάλλει στο στόχο της ευημερούσας κοινωνίας προς όφελος τόσο των ιδίων, όσο και του συνόλου των πολιτών.

Επιπρόσθετα, μια καινοτομία που αξίζει να αναφέρουμε είναι η πρωτοβουλία του Υπουργείου να συμπεριλάβει στην κυπριακή εκδοχή του ευρωπαϊκού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας μια φιλόδοξη δράση που εστιάζεται στο επαγγελματικό μέλλον των νέων μας και στη σχέση που επιζητούμε να έχει η εκπαίδευση με τις ευκαιρίες και προοπτικές επαγγελματικής σταδιοδρομίας. Σχετίζεται μάλιστα αυτό, όπως προανέφερα, και με σχετική εισήγηση της ΠΟΦΕΝ. Αρχής γενομένης από την ανάγκη για καλύτερη αντιστοιχία των προσφερόμενων προγραμμάτων σπουδών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και των συνθηκών στον κόσμο της απασχόλησης, των αναγκών όπως προβάλλονται και στο μέλλον, το Υπουργείο έχει συμπεριλάβει στη δική του μερίδα του εθνικού σχεδίου μας «Κύπρος – το αύριο» τη δημιουργία ενός μηχανισμού για συστηματική συλλογή δεδομένων για την επαγγελματική και κοινωνική πορεία των αποφοίτων Ανώτερης Εκπαίδευσης, σε σχέση με το πρόγραμμα σπουδών τους και με παράλληλη συλλογή δεδομένων και από την πλευρά της εργοδοσίας – ιδιώτες και οργανισμοί – σε σχέση με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας σε δεξιότητες και προσόντα. Τα αποτελέσματα θα αξιοποιηθούν και  αναμένεται να συμβάλουν στον σχεδιασμό κατάλληλων πολιτικών και στη διοχέτευσή τους στα ιδρύματα Ανώτερης Εκπαίδευσης για αναδιαμόρφωση των Προγραμμάτων Σπουδών. Απευθύνονται όμως και στους νέους, ώστε να προχωρούν στις καταλληλότερες επιλογές σπουδών ανάλογα με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά και δεδομένα και τους ίδιους τους στόχους τους.

Θέλω, όμως εδώ, να επισημάνω ότι και η πιο πάνω πρωτοβουλία, καθώς και άλλες πολιτικές και σχεδιασμοί μας, προβάλλονται μέσα σε ένα περιβάλλον ταχείας ανάπτυξης των πανεπιστημιακών σπουδών και της έρευνας στον τόπο μας. Συγκεκριμένα, θέλω να πω ότι εκείνο που άλλοτε – πριν δυο δεκαετίες – ήταν μακρινός στόχος και φάνταζε ως όραμα, στις μέρες μας, τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να είναι μια πραγματικότητα. Στη διάρκεια του ακαδημαϊκού έτους 2020-21 είχαμε στην Κύπρο 54.235 φοιτητές και φοιτήτριες. Σε σύγκριση με το ακαδημαϊκό έτος 2013-14 είχαμε αύξηση σχεδόν 70%. Αυτός ο φοιτητικός πληθυσμός κατανέμεται κυρίως σε πανεπιστημιακές σπουδές, σε ποσοστό 78% του συνόλου. Οι φοιτητές αυτοί προέρχονται τόσο από την Κύπρο, όσο και από όλο τον κόσμο. Ενδεικτικό της διεθνοποίησης που επιτυγχάνεται είναι ότι ενώ ο αριθμός των Κυπρίων φοιτητών στην Κύπρο παραμένει διαχρονικά περίπου ο ίδιος, από περίπου 70% του συνόλου που ήταν το 2013-14, στη διάρκεια του έτους 2020-21 αντιστοιχούσαν σε ποσοστό 44%. Ο λόγος είναι γιατί υπάρχει μεγάλη αυξητική τάση της μερίδας των φοιτητών από άλλες χώρες της Ε.Ε., με το ποσοστό τους να έχει αυξηθεί από 20% το 2013-14, σε 40% το 2020-21. Το υπόλοιπο, ποσοστό 16%, προέρχεται από άλλες τρίτες χώρες, συμπληρώνοντας την εικόνα της διεθνοποίησης του πανεπιστημιακού πεδίου. Ας προστεθεί πάντως η υποσημείωση ότι ειδικά εκείνο το χρόνο η προσέλευση φοιτητών από τρίτες χώρες μπορεί να έχει περιοριστεί από τις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας.

Γεγονός πάντως αποτελεί ότι υπάρχει ταυτόχρονα μια ταχύτατη ανάπτυξη του πανεπιστημιακού τομέα στη χώρα μας, αλλά και μια μεγαλύτερη διαφοροποίηση ως προς τη χώρα προέλευσης που μαρτυρά διεθνοποίηση της κυπριακής ανώτερης εκπαίδευσης. Αυτή μάλιστα η τάση δεν περιορίζεται στη σημαντική δραστηριότητα που αναμφίβολα αποτελεί η λειτουργία των πανεπιστημίων, με τη δημιουργία πολλών ποιοτικών θέσεων επιστημονικής απασχόλησης ή και την παράλληλη εισροή σημαντικών οικονομικών πόρων στη χώρα. Αλλά έχει να κάνει και με τον πλούτο που συνεπάγεται η παρουσία, η ακαδημαϊκή δραστηριότητα και η συνάντηση νέων από διάφορες χώρες και με διαφορετικές καταβολές, οι εμπειρίες σπουδών και ζωής και οι ανταλλαγές, η πολιτιστική ζύμωση. Δεν χρειάζεται κανείς να πει περισσότερα από όσα μαρτυρά και η όψη των πόλεων μας που αλλάζει σε συνάρτηση με τις νέες σχετικές κτηριακές εγκαταστάσεις.

Επιπρόσθετα, όμως θα πρέπει εδώ να σημειωθεί ότι μαζί με αυτή τη ραγδαία ανάπτυξη σε ποσοτικούς όρους, είναι η ώρα να φροντίσουμε ότι δεν θα επηρεαστεί η ποιότητα σπουδών. Είναι γι’ αυτό το λόγο που, ως ασφαλιστική δικλείδα, η λειτουργία του Φορέα Διασφάλισης και Πιστοποίησης της Ποιότητας της Ανώτερης Εκπαίδευσης, του γνωστού ΔΙΠΑΕ, μας επιτρέπει να κρατήσουμε ένα ψηλό ακαδημαϊκό επίπεδο – που θα είναι εξάλλου μακροπρόθεσμα και προϋπόθεση για τη συνέχεια της πανεπιστημιακής ανάπτυξης.

Το μόνο που θα έπρεπε κανείς να σημειώσει ως επιφύλαξη, είναι ότι δεν έχει ακόμα δοθεί η δυνατότητα και στα δημόσια πανεπιστήμια μας να συμμετέχουν ουσιαστικά σε αυτό το πλαίσιο διεθνοποίησης. Ελπίζω να εγκριθεί τελικά η σχετική νομοθετική πρόταση που κατατέθηκε από την Κυβέρνηση και εκκρεμεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων εδώ και αρκετά χρόνια, προκειμένου και τα δημόσια πανεπιστήμια να προχωρήσουν στην παροχή και ξενόγλωσσων προγραμμάτων σπουδών.     

Προτού όμως αφήσω το βήμα, επιτρέψετέ μου να προσθέσω ένα σχόλιο. Άκουσα να γίνεται λόγος για το ποια πλευρά είναι ή δεν είναι «δεκανίκι της Κυβέρνησης», όπως χαρακτηριστικά λέχθηκε. Αυτά βέβαια αφορούν τις μεταξύ σας συζητήσεις και θα μπορούσε να το αφήσει κανείς ασχολίαστο. Ωστόσο, είμαι μέλος αυτής της Κυβέρνησης και νιώθω την ανάγκη να επισημάνω ότι η Κυβέρνηση δεν χρειάζεται δεκανίκια. Θέλουμε να έχουμε διάλογο και συνεργασία με όλους, με όλες τις πολιτικές παρατάξεις και η ανταλλαγή απόψεων και η συνεργασία, ακόμα και εκεί όπου υπάρχει διαφωνία, ξέρουμε ότι εμπλουτίζει τη δημοκρατική λειτουργία και ανταποκρίνεται καλύτερα σε αυτό που αναμένουν εκείνοι τους οποίους είμαστε ταγμένοι να υπηρετούμε, οι πολίτες.

Ωστόσο, θα υπενθυμίσω σε όλες και σε όλους ότι μιλάμε για την Κυβέρνηση του Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη. Του προέδρου δηλαδή εκείνου που όχι μόνο εκλέγηκε από τους πολίτες το 2013 και έσωσε τη χώρα από το χείλος του γκρεμού, στα όρια της χρεοκοπίας, αλλά εμπέδωσε και μια σειρά από πρωτοποριακές και πολύ σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις – τι να θυμίσω από όλα; τη μείωση της στρατιωτικής θητείας; το σύστημα κοινωνικής προστασίας με το εγγυημένο εισόδημα ή το γενικό σχέδιο υγείας;  Έχοντας αποτρέψει τη χρεοκοπία, αυτή η Κυβέρνηση έφερε μια νέα πορεία οικονομικής ανάπτυξης και ευημερίας. Αυτό νομίζω ότι αντικατοπτρίστηκε επαρκώς στην επανεκλογή του Προέδρου Αναστασιάδη το 2018, με ένα ποσοστό μάλιστα που δεν το συναντά κανείς συχνά, 56%. Άρα λοιπόν, η Κυβέρνηση του Προέδρου Αναστασιάδη δεν χρειάζεται «δεκανίκια». Ορμάται από τη στήριξη των πολιτών. Όπως έδειξε και η συλλογική προσπάθεια για την επιτυχή αντιμετώπιση της μεγάλης κρίσης της πανδημίας, μέσα από την οποία όσο σε πολύ λίγες άλλες χώρες στηρίχθηκε η απασχόληση και τα εισοδήματα των πολιτών. Και τώρα, ολοκληρώνοντας τη θητεία, στον απολογισμό της, έχει να προβάλει έργο που πρέπει να εμπνεύσει τους πολίτες να κάνουν και στη συνέχεια ανάλογες επιλογές.   

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας. Συγχαίρω την Ομοσπονδία, την ΠΟΦΕΝ, για τη δραστηριότητα και το έργο της, αλλά και γι’ αυτό το συνέδριο. Σημειώνω μάλιστα ότι πολύ καλός οιωνός είναι η μεγάλη συμμετοχή. Σας διαβεβαιώνω ότι η Κυβέρνηση και το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας θα συνεχίσουν να στέκονται δίπλα σας, υποστηρικτές και συμπαραστάτες στο έργο σας  με στόχο την ενδυνάμωση, πρόοδο και ευημερία των νέων του τόπου μας. 

Εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες του Συνεδρίου.

Εύχομαι και στον καθένα και την καθεμιά από εσάς καλή συνέχεια στις σπουδές σας και καλές διακοπές.

(ΕΚ)