Ανακοινωθέντα

Σήμερα, 44 χρόνια μετά, είμαστε εδώ για να μνημονεύσουμε με δέος, απεριόριστη εκτίμηση και ευγνωμοσύνη, τους πεσόντες του 1974. Τους νεκρούς μας, που θυσιάστηκαν για τη δημοκρατία και την ελευθερία της Κύπρου. Που αντιστάθηκαν στο προδοτικό πραξικόπημα και υπερασπίστηκαν τη Δημοκρατία. Που αντιστάθηκαν στον τούρκο εισβολέα και προασπίστηκαν την ελευθερία της Κύπρου και τα εδάφη μας. Που βρέθηκαν αντιμέτωποι με έναν προετοιμασμένο και πάνοπλο εχθρό και έναν πολύ άνισο και –φευ- προδομένο πόλεμο, αλλά και πάλι δεν λιγοψύχησαν, αλλά αγωνίστηκα με αποφασιστικότητα και συχνά με ηρωισμό.

Την ίδια ώρα, χωρίς να θέλουμε να αναξέσουμε πληγές, οφείλουμε για μια ακόμα φορά να καταδικάσουμε το πραξικόπημα της Χούντας. Το οποίο, δυστυχώς, βρήκε και ντόπια υποστήριξη από μια μερίδα που δεν μπόρεσε να αντιληφθεί ότι υποσκάπτοντας τη δημοκρατική νομιμότητα, η Χούντα όχι μόνο δεν προωθούσε εθνικούς στόχους, αλλά άνοιγε τις κερκόπορτες στην τουρκική επίθεση. Ενώ, πριν κάποια χρόνια, με ανάλογη τύφλωση είχε αποσυρθεί από την Κύπρο η μεραρχία που την καθιστούσε απόρθητη.

Αφήνοντας πίσω μας, αλλά χωρίς να ξεχνάμε το ολέθριο τίμημα της τότε προδοσίας, επαναλαμβάνω τη σοφή προψεσινή ρήση του Προέδρου της Δημοκρατίας: μέσα από την Ιστορία μας, στη διχόνοια χρεώνονται χαμένες πατρίδες, στην ενότητα πιστώνουμε λαμπρές σελίδες. Γι’ αυτό και εμπνεόμενοι από την ιερή μνήμη των νεκρών μας, με ενότητα πρέπει να προχωρήσουμε. Μέσα από ενότητα, με οδηγό τη θυσία των ηρώων μας, αναζητούμε τον υπέρτατο στόχο της ελευθερίας της πατρίδας μας και της ειρηνικής διαβίωσης όλων των Κυπρίων. Και πραγματική ειρήνη υπάρχει μόνο μέσα σε ελευθερία...

Τα γεγονότα είναι γνωστά. Εκείνο που ακολούθησε τότε την αφροσύνη και την εκτροπή, ήταν η επιδρομή του τουρκικού στρατού. Οι Τούρκοι που βρήκαν την Κύπρο ανοχύρωτη, με την Εθνική Φρουρά έσωθεν διαβρωμένη, επέλασαν και σκόπιμα χρησιμοποίησαν κάθε μορφή ωμής βίας. Διότι στόχος ήταν να σπείρουν τον τρόμο και να διώξουν τον γηγενή πληθυσμό προετοιμάζοντας τη διχοτόμηση. Το «ταξίμ», που από χρόνια πριν ήταν ο στόχος τους. Εν ψυχρώ δολοφονίες και ομαδικοί τάφοι, βιασμοί και κάθε μορφής βιαιοπραγίες εναντίον και αμάχων ακόμα.

Όχι, ο «Αττίλας» δεν ήρθε εδώ για τη συνταγματική τάξη ή για την προστασία των Τουρκοκυπρίων. Απόδειξη είναι ότι σήμερα η τουρκοκυπριακή κοινότητα κατέληξε πλήρως εξαρτώμενη και ουσιαστικά υποτελής στην Τουρκία. Ο «Αττίλας» βρήκε την ευκαιρία και προχώρησε σε ένα όργιο τρομοκρατίας και λεηλασίας, με εντολές να υφαρπάσει περιοχές και περιουσίες, να διώξει δια πυρός και σιδήρου τους νόμιμους κατοίκους, τους κτήτορες και νοικοκυραίους. Έτσι μόνο μπορούσε να μιλούν για ένα «τουρκικό κομμάτι της Κύπρου». Και από τότε, μέσα από μια λογική εθνικής εκκαθάρισης, προωθείται μια συστηματική επιχείρηση τεχνητής αλλοίωσης των κατεχομένων.

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Νέοι άνθρωποι σε όλη την Κύπρο, με το αδαμάντινο ήθος, την ιστορική συνείδηση και την παιδεία του κυπριακού ελληνισμού, μαζί και με Ελλαδίτες που βρέθηκαν και πολέμησαν στο πλευρό μας, δεν δείλιασαν. Μπροστά στον άνισο και-φευ- προδομένο πόλεμο δεν λιγοψύχησαν, αλλά πρόταξαν τα στήθη τους με αυταπάρνηση και υπερασπίστηκαν την πατρίδα. Αψηφώντας την υπεροπλία και την τρομοκρατική μανία του εχθρού, λαμπάδιασαν μαζί με το φλογερό φρόνημα ελευθερίας που έφεραν μέσα τους και εγίνησαν οι ίδιοι παραδειγματική υψηγορία του ελεύθερου και του εύψυχου ανθρώπου.

Απλοί καθημερινοί άνθρωποι που χάρη στο ανάγιωμα από το σπίτι και την κοινότητά τους, όπως οι 18 λεβέντες που έπεσαν στο μέτωπο και τα άλλα τέσσερα παλληκάρια του Λυθροδόντα που αγνοούνται ακόμα, έγιναν υπόδειγμα φιλοπατρίας και έγραψαν σελίδες ηρωικής αντίστασης στον εισβολέα. Έδωσαν τη μάχη για την ελευθερία μας και τους χρωστάμε για πάντα ευγνωμοσύνη.

Τιμώντας τους νεκρούς που έπεσαν υπερασπιζόμενοι την πατρίδα, αυτές τις μέρες σε όλη την Κύπρο συνειδητοποιούμε το χρέος μας απέναντί τους και ανανεώνουμε την υπόσχεση να προσπαθήσουμε και να αγωνιστούμε με τα μέσα που έχουμε στη διάθεσή μας για να τιμήσουμε και με έργα τη θυσία τους. Να καταφέρουμε να φτάσουμε στην ευλογημένη εκείνη ώρα που θα τελειώσει η τουρκική κατοχή και απελευθερωμένη θα επανενωθεί η πατρίδα μας.

Είμαστε εδώ σήμερα για να τους μνημονεύσουμε. Δεκαέξι πεσόντες και τέσσερις αγνοούμενοι από το 1974. Και άλλοι δύο πεσόντες το 1964, τότε που οι εδώ τουρκικές δυνάμεις προετοίμαζαν το έδαφος και έκαναν μια πρώτη απόπειρα να διχοτομήσουν την πατρίδα μας.

Δεν είναι σκιές μέσα στη μακρινή Ιστορία. Αλλά είναι και μένουν φωτεινά πρόσωπα. Πρόσωπα που λάμπουν και μας δείχνουν το δρόμο μέσα στο σκοτάδι της τουρκικής κατοχής.

Ο πρώτος κι ο δεύτερος νεκρός του Λυθροδόντα, που θυσιάστηκαν στον κύκλο που άνοιξε το 1963-64 :

• Φίλιος Τσιγαρίδης. Ευσυνείδητος πατριώτης, υπεύθυνος του Αστυνομικού Σταθμού Λάρνακας. Στις 25 Απριλίου 1964 πυροβολήθηκε απρόκλητα από Τούρκο ακροβολιστή την ώρα που εμψύχωνε τους χωροφύλακες στα φυλάκια, στην περιοχή Αγίου Θεοδώρου-Σκαρίνου όπου είχε αποστολή η διμοιρία του. Εξέπνευσε λίγο αργότερα.
• Αντώνης Χριστοφόρου Συμεωνίδης. Γνωστός σαν το γελαστό παιδί, παρά το ότι ήταν μόλις 17 χρονών, πρόσφερε εθελοντικά τις υπηρεσίες του και κατατάχθηκε το 1963. Στις 30 Ιουλίου 1964 Τούρκοι τον συνέλαβαν στην Πράσινη Γραμμή, κοντά στην οδό Ερμού στη Λευκωσία. Τον υπέβαλαν σε βασανιστήρια και τον εκτέλεσαν εν ψυχρώ. Πενήντα χρόνια μετά τη θυσία του βρέθηκαν και ταυτοποιήθηκαν τα οστά του με τη μέθοδο DNA και τώρα αναπαύεται στο κοιμητήριο της αγαπημένης του κοινότητας.

Μεγαλύτερος ο κατάλογος της προσφοράς του Λυθροδόντα και της θυσίας των νέων του στον πόλεμο του 1974 :

• Γεώργιος Ιωάννου Παχουλαράς. Ο γενναίος στρατιώτης που στις 20 Ιουλίου κινήθηκε με το τάγμα του από το Μπογάζι προς την Κερύνεια. Στην Άσπρη Μούττη του Πενταδακτύλου τους πρόλαβαν οι Τούρκοι. Εκεί σκότωσαν τον Γιώργο, την ώρα της υποχώρησης. Τα οστά του δεν βρέθηκαν ακόμα, αλλά το μνημόσυνό του τελείται κάθε χρόνο.

Κοινό ήταν το τέλος τεσσάρων άλλων νέων του Λυθροδόντα, που συνελήφθησαν και δολοφονήθηκαν άνανδρα από Τούρκους στις 14 Αυγούστου, την πρώτη μέρα της δεύτερης φάσης του «Αττίλα», στο χωριό Τζιάος.

• Λεόντιος Κωστή Κωνσταντίνου. Ενώ μόλις πρόσφατα είχε ολοκληρώσει τη θητεία του, φόρεσε μόνος του το χακί και μεταφέρθηκε με τη μονάδα του στη Μια Μηλιά. Τα οστά του βρέθηκαν με τέσσερις άλλους, σε ένα χωράφι.

Τρεις άλλοι συγχωριανοί του βρέθηκαν –τα οστά τους βρέθηκαν δηλαδή- σε πηγάδι βάθους έξι μέτρων στο Τζιάος, όπου τους έριξαν οι Τούρκοι:

• Ο έφεδρος Νίκος Κωσταντή Αγαπίου, του 398 Τάγματος Πεζικού, που εκτελέστηκε με σφαίρα στο κεφάλι και λογχισμό στην καρδιά.
• Ο στρατιώτης Θεοφύλακτος Πέτρου Κυριακίδης, του 361 Τάγματος Πεζικού.
• Ο έφεδρος Αντώνης Κωστή Ασπρή, πατέρας πέντε παιδιών.

Τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν και τάφηκαν με τιμές το 2009.

Την ίδια πίστη και προσήλωση στο ιερό καθήκον επέδειξαν και οι πεσόντες:

• Ανδρέας Πέτρου Ορφανίδης,
• Χρύσανθος Χρίστου Χρυσάνθου,
• Θεράποντας Ζήνωνα Ζήνωνος,
• Νίκος Σπύρου Παναγιώτου,
• Ανδρέας Αποστόλου Χατζηνικόλα,
• Παναγιώτης Λάμπρου του Λάμπρου,
• Κύπρος Νικολάου Νικόλα και
• Στέφανος Συμεού Στεφάνου.

Παρά το γεγονός ότι και οι οκτώ είχαν από χρόνια αποστρατευτεί και κάποιοι ήταν ήδη οικογενειάρχες, με την έναρξη της τουρκικής εισβολής παρουσιάστηκαν και κατατάγηκαν στο Δάλι. Στις 14 Αυγούστου προωθήθηκαν στην περιοχή Κυθρέας και Μια Μηλιάς, όπου βρισκόταν το Τάγμα του Τάσου Μάρκου. Τελικά κατέληξαν στη Βώνη, όπου μαζί με άλλους βρήκαν καταφύγιο στο σπίτι της Φρόσας Δήμου. Την επομένη, ανήμερα της Παναγίας, τα παλληκάρια συνελήφθησαν από Τούρκους, αφού πρόλαβαν κι άφησαν γραμμένα σε ένα κομμάτι χαρτί τα ονόματά τους. Το τραγικό τους τέλος φανερώθηκε πρόσφατα όταν τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν: εκτελέστηκαν εν ψυχρώ και τάφηκαν σε ομαδικό τάφο στο Μπέκιογιου.

• Ανδρέας Γεωργίου Θέρισσος, πατέρας δύο παιδιών. Κατετάγη έφεδρος και έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Άφησε την τελευταία του πνοή πολεμώντας με γενναιότητα και ανδρεία στη γη της Κερύνειας, κοντά στο σημείο της τουρκικής απόβασης, δύο μέρες μετά από αυτήν.
• Νίκος Γεωργίου Καμηλάρη. Υπηρέτησε στα υψώματα της Μια Μηλιάς, στην πρώτη γραμμή του πυρός. Από τον Αύγουστο του 1974 αγνοείτο η τύχη του μέχρι το 2015, οπότε και ταυτοποιήθηκαν τα οστά του. Μετά από πολύχρονη βασανιστική αναμονή, τάφηκε με τις πρέπουσες τιμές στη γενέτειρά του.
• Στρατιώτης Παναγιώτης Ανδρέα Καραολή. Αφού γλύτωσε από τους βομβαρδισμούς των τουρκικών αεροπλάνων, που κτύπησαν το τάγμα του στον Γερόλακκο, κτυπήθηκε από ένα τουρκικό φυλάκιο. Μαρτυρία τριών συμπολεμιστών του που γλύτωσαν, μεταφέρει την εικόνα του Παναγιώτη να βάλλει ασταμάτητα κατά των εισβολέων, οχυρωμένος πίσω από μια πέτρα. Ώσπου είδαν το κράνος του να κατρακυλά δίπλα... Έκτοτε, το ηρωικό παλληκάρι αγνοείτο. Μέχρι τη στιγμή που τα οστά του βρέθηκαν στην αυλή ενός σπιτιού στο τουρκοκυπριακό χωριό Καμπυλή. Η οικογένειά του, η Κοινότητα και η Πολιτεία αποχαιρέτησαν τον ήρωα με τιμή και περηφάνια, το 2015.

Παρά την ανεύρεση των οστών και τη διακρίβωση της τύχης πολλών αγνοουμένων τα τελευταία χρόνια και τον τερματισμό του δράματος των οικογενειών τους, εξακολουθεί ακόμα και σήμερα να αγνοείται η τύχη τεσσάρων ηρωικών παλληκαριών του Λυθροδόντα. Οι οικείοι τους βιώνουν ακόμα το απάνθρωπο μαρτύριο να μη γνωρίζουν για την τύχη του δικού τους ανθρώπου.

Η περίπτωση των αγνοουμένων, που για περισσότερους από τους μισούς, 44 χρόνια μετά, ακόμα δεν έχει διακριβωθεί η τύχη τους, είναι το πιο βάναυσο δείγμα της αναλγησίας της Τουρκίας. Είναι η πιο βαθειά πληγή του δράματος της Κύπρου. Γιατί σε όλη την ανθρώπινη ιστορία, δείγμα πολιτισμού είναι ο σεβασμός των νεκρών, ακόμα και των αντιπάλων. Ο τουρκικός στρατός όμως και το κατοχικό καθεστώς έδειξαν όλα αυτά τα χρόνια πρόσωπο αναλγησίας που αγγίζει τα όρια της βαρβαρότητας.

Τέσσερα παιδιά του Λυθροδόντα βρίσκονται ακόμα στο θλιβερό κατάλογο:

• Γεώργιος Παπαχρίστου. Χάθηκε στις 15 Αυγούστου στο Καϊμακλί, όπου, σύμφωνα με μαρτυρία, εκτελέστηκε εν ψυχρώ από Τούρκους, αφού πρώτα τον κάλεσαν να παραδώσει το όπλο του.
• Νίκος Χρυσάνθου. Έτρεξε να καταταγεί και να υπερασπιστεί την πατρίδα το πρωί της 20^ης  Ιουλίου 1974. Ενώ άλλοι συμπολεμιστές του αντιλήφθηκαν την προδοσία κι εγκατέλειψαν το πόστο τους στην Κερύνεια για να σωθούν, εκείνος παρέμεινε μέχρι που τραυματίστηκε και συνελήφθηκε.
• Παντελής Μιχαήλ Ψύλλου, της 34^ης Μοίρας Καταδρομών. Αν και πατέρας δύο παιδιών, στις 20 Ιουλίου θαρραλέα ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα για επιστράτευση, χωρίς δισταγμό.
• Σταύρος Αλέξη Ττούλλος. Ανήκε στο τάγμα του Πέλλαπαϊς και, σύμφωνα με μαρτυρία, συνελήφθη την πρώτη μέρα της εισβολής στην Άσπρη Μούττη.

Μακρύς ο κατάλογος για μια και μόνη κοινότητα. Δυο οι νεκροί του Λυθροδόντα στις μάχες του 1963-64 και άλλοι δεκαέξι πεσόντες και τέσσερις ακόμα αγνοούμενοι από το 1974. Η θυσία τους μαρτυρά τη φιλοπατρία, την αυταπάρνηση και το πνεύμα αλτρουισμού και την αγάπη για τη χώρα μας, που χαρακτηρίζει αυτή την κοινότητα. Φίλες και φίλοι του Λυθροδόντα, να είστε περήφανοι για τους πολεμιστές και τους ήρωες της κοινότητάς σας.

Όλοι μας όμως τους χρωστάμε, όπως χρωστάμε και σε όλους τους ήρωές μας, να συνεχίσουμε όπως επιτάσσουν και μας εμπνέουν η δική τους θυσίας, αλλά και η ιστορική κληρονομιά μας, ο πολιτισμός, οι παραδόσεις και η εθνική μας ταυτότητα. Να συνεχίσουμε στο δρόμο που δείχνουν όλοι οι αγώνες του κυπριακού λαού διαμέσου των αιώνων. Αγώνες για ελευθερία. Αγώνες που δεν επιβουλεύονται κανέναν, αλλά που είναι αγώνες για να υπερασπιστούμε το δικαίωμα σε μια ειρηνική ζωή δημιουργίας. 

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες

Ιδιαίτερα τις μέρες αυτές, μπροστά στο ενδεχόμενο μιας νέας ευκαιρίας για να διαπραγματευτούμε, δηλώνουμε έτοιμοι. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος και επιδιώκει μια συμφωνία που θα τερματίζει την τουρκική κατοχή και απελευθερωμένη θα επανενώνει την Κύπρο.

Μια συμφωνία που μπορεί να προκύψει αν η Τουρκία αλλάξει στάση σε σχέση με την αδιαλλαξία που έδειξε στο Κραν Μοντανά και δείξει την απαραίτητη πολιτική βούληση, ανταποκρινόμενη στο «Πλαίσιο Γκουτέρες».

Αυτά θα μεταφέρει ο πρόεδρός μας αύριο στην ειδική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών. Ότι η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι έτοιμη όχι μόνο να διαπραγματευτεί, αλλά να πάει μέχρι τέλους και να καταλήξει σε λύση που θα τερματίζει την κατοχή της Τουρκίας. Στη βάση των αποφάσεων και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών. Μέσα από μια διαδικασία που είναι ήδη συμφωνημένη και όχι σε ολισθηρό έδαφος όπου τελευταία προσπαθεί να μας συμπαρασύρει η τουρκική πλευρά.

Είμαστε έτοιμοι για ένα συμβιβασμό, αλλά συμβιβασμό για λύση που θα μπορεί να είναι αποδεκτή από το λαό και, κυρίως, που θα είναι λειτουργική και διαρκώς βιώσιμη. Με ένα πολίτευμα που δεν θα είναι καταδικασμένο σε συνεχείς εμπλοκές, όπου θα μας οδηγούσε η αξίωση να υπάρχει τουρκοκυπριακή θετική ψήφος – δηλαδή τελικά «βέτο»- για οποιαδήποτε απόφαση. Στο πλαίσιο της πολιτικής ισότητας μιας ομοσπονδίας, διασφαλίζεται η αποτελεσματική συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στην εξουσία, αλλά αυτό δεν μπορεί να μεταφράζεται σε υπερπρονόμια και πλήρη έλεγχο.

Είμαστε έτοιμοι για έναν έντιμο, λογικό και λειτουργικό συμβιβασμό. Γιατί η Κύπρος μπορεί και πρέπει, μετά τη λύση να είναι, όπως χαρακτηριστικά το προσδιόρισε ο κ .Αντόνιο Γκουτέρες, ένα «κανονικό κράτος». Δηλαδή ένα κράτος χωρίς κηδεμονία ή και έλεγχο της Τουρκίας ως εγγυήτριας. Το 1974 μας έδειξε γιατί η συνταγή των «επεμβατικών δικαιωμάτων» είναι συνταγή ολέθρου και θανάτου. Είμαστε έτοιμοι για μια συμφωνία που θα κάνει την Κύπρο ένα ομόσπονδο, αλλά και πάλι κανονικό κράτος. Δηλαδή μια σύγχρονη ευρωπαϊκή δημοκρατία. Ένα κράτος δικαίου που θα χαρακτηρίζεται από τις ευρωπαϊκές αρχές και τους κανόνες της Ε.Ε.

Φίλες και Φίλοι,

Ο Λυθροδόντας απέδειξε ότι γεννά και αναθρέφει ήρωες –πρότυπα στον βωμό της ελευθερίας, του καθήκοντος και της εθνικής αξιοπρέπειας.

Αιωνία είναι για μας η μνήμη τους και ανεξίτηλο το παράδειγμα της θυσίας τους.

Αυτή η μνήμη και το παράδειγμα της θυσίας τους, μας καθοδηγούν στην αδιάλειπτη προσπάθεια να πετύχουμε μια λύση που θα απελευθερώνει την πατρίδα μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των πεσόντων του Λυθροδόντα και όλων των πεσόντων της πατρίδας στο βωμό του εθνικού καθήκοντος, για την ελευθερία.

---------------------------

ΡΜ/ΕΙ