Ανακοινωθέντα

Αναβιώνουν κάθε χρόνο αυτές τις ημέρες, ο θρήνος, οι θύμησες, ο πόνος. Σαράντα τέσσερα ανελεύθερα χρόνια, που η πατρίδα μας κολοβωμένη από την βία των τουρκικών όπλων, αναζητεί μερτικό στη δικαίωση. Για μισό σχεδόν αιώνα, ο τόπος μας εξακολουθεί να αποτελεί, ένα από τα μελανότερα στίγματα του διεθνούς δικαίου και νομιμότητας.

Υπό το ασφυκτικό βάρος των θλιβερών αναμνήσεων, αλλά και με συναίσθηση της εξοργιστικής πραγματικότητας, καλούμαστε σήμερα να επιτελέσουμε το πρώτιστο και ακατάλυτο μας καθήκον. Να μνημονεύσουμε θρησκευτικά και εθνικά, τους πεσόντες κατά το πραξικόπημα και την τουρκική εισβολή, προσευχόμενοι παράλληλα για την ταχεία διαλεύκανση της τύχης των αγνοούμενων συμπατριωτών μας. Ταυτόχρονη υποχρέωση μας όμως, είναι η μέσα από την ιστορική ανασκόπηση, άντληση εκείνων των διδαγμάτων που θα μας μας φρονηματίσουν από τα  εγκληματικά λάθη του παρελθόντος. H ιστορία άλλωστε, δεν πρέπει να αποτελεί τίποτε άλλο, παρά τη φωνή των νεκρών που διδάσκει τους ζώντες.

Για την ευκαιρία να βρεθώ ξανά, σε μέρη οικεία και ανάμεσα σε πρόσωπά προσφιλή, αισθάνομαι την υποχρέωση να ευχαριστήσω τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Κοινοτικού Συμβουλίου Ευρύχου και προπάντων, τις οικογένειες των ηρώων μας. Ταυτόχρονα, εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη τον οποίο εκπροσωπώ, επιτρέψετε μου να μεταφέρω τα εύσημα σε όλους ανεξαίρετα τους συντελεστές για τη συνέχεια και συνέπεια στις πατριωτικές σας πρωτοβουλίες. Ανάχωμα έναντι στην προελαύνουσα λήθη, οι εθνικές εκδηλώσεις μνήμης, φέρουν ειδικά την περίοδο που διάγουμε, αυξημένη ηθικοπλαστική αξία.  

Φίλες και φίλοι,

«Δέκα χρόνια έστελλε τις μέλισσές του ο Ονήσιλος,

να μας κεντρίσουν,

να μας ξυπνήσουν,

να μας φέρουν ένα μήνυμα.

Δέκα χιλιάδες μέλισσες έστειλε ο Ονήσιλος

κι όλες ψοφήσανε απάνω στο παχύ μας δέρμα

χωρίς τίποτα να νιώσουμε.»

Στην γλαφυρότητα του λόγων του ποιητή Παντελή Μηχανικού, συνοψίζεται η τραγική υποτίμηση του κινδύνου της τουρκικής επιβουλής.

Πολλά και κυρίως, αδυσώπητα τα ερωτήματα αναφορικά με το πώς καταλήξαμε, στα απεχθή γεγονότα του 74. Γιατί, λίγα μόλις χρόνια μετά το πέρας του επιτυχή αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ και την κατάκτηση της ανεξαρτησίας μας, οδηγήσαμε την πατρίδα και τον λαό μας σε νέες επικίνδυνες ατραπούς; Γιατί, αντί να εγκαινιάσουμε μια νέα περίοδο ειρήνης και ευημερίας, υποκύψαμε στο αποτρόπαιο πειρασμό; Γιατί, επιτρέψαμε στα εμφιλοχωρούντα ζιζάνια της διχόνοιας, του φανατισμού και της παραταξιακής πόλωσης, να αναφυούν ανάμεσα μας;

Αγνοώντας τα μηνύματα της τουρκανταρσίας του ‘63. Λησμονώντας τους πρώτους βομβαρδισμούς της Τηλλυρίας το ‘64, τον κίνδυνο της τουρκικής επιβουλής μετά τα γεγονότα της Κοφίνου το ‘67; Άμεσες και ευθείς απειλές, που αντί να μας θέσουν σε εγρήγορση, μας βρήκαν διασπασμένους σε ενωτικούς και ανθενωτικούς, μακαριακούς και γριβικούς. Μας βρήκαν να λησμονούμε ξανά, την εθνική παρακαταθήκη του Σολωμού πως: «σαν μισούνται ανάμεσα τους, δεν τους πρέπει λευτεριά».

Ελληνίδες και Έλληνες,

Το πρωινό της αποφράδας Δευτέρας 15 Ιουλίου, η χούντα του Ιωαννίδη, γίνεται το μέσο εξυπηρέτησης ξένων συμφερόντων και εκτελεί το πραξικόπημα εναντίον της νόμιμης κυβέρνησης του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου. Μεσούσης της ψυχροπολεμικής διένεξης και άπειρη διπλωματικά, η χώρα μας πληρώνει το τίμημα της προνομιακής γεωπολιτικής της αξίας. Οι Έλληνες της Κύπρου, οικτρά παρασυρμένοι, στρέφουν τα όπλα κατά αλλήλων και η πρώτη πράξη της πατριδοκτόνου τραγωδίας, έχει ήδη συντελεστεί.

Ορισμένες από τις πλέον αξιόμαχες Μονάδες της Εθνικής Φρουράς, μεταφέρονται εγκληματικά στην Επαρχία Πάφου, περιπλανώμενες από τον Κόλπο Κοραλλίων μέχρι την Πόλη Χρυσοχούς. Άλλες, παραπλανημένα οδηγούνται στην Αμμόχωστο και άλλες στην Μόρφου. Οι βόρειες ακτές της επαρχίας Κερύνειας, το μαλακό υπογάστριο σε περίπτωση τουρκικής εισβολής, παραμένουν παρά τους αμυντικούς σχεδιασμούς, ανεξήγητα ανυπεράσπιστο.

Και ενώ η πατρίδα μας μετρά τις πληγές της εμφύλιας παράκρουσης, η Άγκυρα καταστρώνει τους επικείμενους και άνομους επεκτατικούς της σχεδιασμούς. Στις 17 του Ιούλη, συγκεντρώνονται στο λιμάνι της Μερσίνας τα αποβατικά και αρματαγωγά σκάφη. Από τις 18 του μήνα, η κίνηση στο αεροδρόμιο των Αδάνων κορυφώνεται. Οι υποκλοπές από την ανταλλαγή σημάτων μεταξύ των Τουρκοκυπρίων και Αδάνων καταδεικνύουν τον κυοφορούμενο κίνδυνο.

Οι ελληνικές πρεσβείες του εξωτερικού, καθώς και οι Έλληνες επιτελείς του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη, τηλεγραφούν στην Αθήνα την κινητοποίηση. Όλα και όλοι καταλήγουν ότι επίκειται εισβολή. Αθήνα όμως και Λευκωσία, παραμένουν προδοτικά απαθείς ακόμα και όταν, ξένα πρακτορεία μεταδίδουν εικόνες από τον απόπλου της νηοπομπής. Το ημερολόγιο έγραφε 19 Ιουλίου 1974. Ήταν η τελευταία νύχτα, που κοιμηθήκαμε λεύτεροι…

Με τις κερκόπορτες ανοικτές, η Τουρκία δράττεται της ευκαιρίας που επιζητεί επί σειρά ετών. Επικαλούμενη τη Συνθήκη Εγγυήσεων και με πρόσχημα την επαναφορά της συνταγματικής τάξης, τις αυγινές ώρες του Σαββάτου, μαγαρίζει τα χώματα της Κύπρου.

Τριάντα έξι και πλέον χιλιάδες στρατεύματα, συνοδευόμενα από δεκάδες μαχητικά αεροσκάφη, άρματα μάχης και ναυτικά μέσα, εφορμούν τα χαράματα του Σαββάτου από τις τουρκικές βάσεις. Ξεκινούν μόνο και αφού, λαμβάνουν τη διαβεβαίωση ότι δεν θα συναντήσουν, ελέω πραξικοπήματος, καμία οργανωμένη αντίσταση. Ξεκινούν αφού γνωρίζουν ότι το ένα τρίτο της δύναμης, της πραγματικά αξιόμαχης ΕΛΔΥΚ, έχει αντικατασταθεί την προηγούμενη ημέρα.

Και όμως. Παρά την συντριπτική αριθμητική και τεχνολογική τους υπεροχή, παρά την οργανωμένη αποδιοργάνωση της Εθνικής Φρουράς, στο μικροεπίπεδο των μαχών, συγγράφονται σελίδες αξιομνημόνευτης ελληνικής αρετής. Πολλοί κατώτεροι αξιωματικοί, θα οπλίσουν αγνοώντας τις χουντικές υποδείξεις για αυτοσυγκράτηση.

Κάποιοι θα επαναλάβουν το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα. Το «πάντες αυτοπροαιρέτως αποθάνουμεν» του Παλαιολόγου. Παρά την προδοσία, κάποιοι, πεισματικά επιμένουν να φανούν συνεπείς με το ιστορικό συναπάντημα.

Αυτοί οι ανδρείοι, αναγκάζουν τους Τούρκους επιτελείς να ομολογήσουν αργότερα ότι, σε επιχειρησιακό επίπεδο ο αναμενόμενος περίπατος υπήρξε απολογιστικά, παταγώδης αρχικά αποτυχία. Η εκεχειρία της Δευτέρας, υπήρξε όχι για την πλευρά μας αλλά για τους ίδιους, σανίδα σωτηρίας.

Σε αυτά τα παλικάρια υποκλινόμαστε σήμερα. Σε αυτούς που τις πρώτες ώρες της εισβολής, βρήκαν το θάρρος με τον ισχνό και απαρχαιωμένο τους οπλισμό, να παλέψουν και να οδηγήσουν σε καθήλωση τα αποβατικά στίφη του εχθρού, στις ακτές του Πέντε Μίλι. Στους ανδρείους λοκάτζηδες, που με το θάρρος και την αυταπάρνηση τους πάτησαν σε όλες σχεδόν τις κορφές του Πενταδακτύλου.

Στους αδελφούς μας της ΕΛΔΥΚ, που ο Τούρκος δεν τους νίκησε ποτέ. Είτε προελαύνοντας νικηφόρα προς τον καλά οχυρωμένο θύλακα του Κιόνελι, είτε υπερασπιζόμενοι μέχρις εσχάτως τον δυτικό τομέα της Λευκωσίας κατά την επική μάχη του στρατοπέδου της ΕΛΔΥΚ, κατά τον Αττίλα ΙΙ. Σε αυτούς που έλαβαν μέρος σε μια από τις πιο άνισες μάχες του αιώνα, υπακούοντας ευπειθώς στο πρόσταγμα του αείμνηστου λοχαγού Σταυριανάκου: «Είμαστε Έλληνες, ούτε βήμα πίσω».

Και σύμφωνα με τον ποιητή, περισσότερη τιμή τους πρέπει, γιατί γνώριζαν ότι ο Εφιάλτης είχε ήδη φανεί και «οι Μήδοι, επιτέλους θα διαβούνε».

Από το μακρύ και ένδοξο μαρτυρολόγιο της κυπριακής ελευθερίας, δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η συνεισφορά της ηρωοτόκου Ευρύχου.

Σε αυτό κατατάσσεται ο εικοσιπεντάχρονος έφεδρος λοχίας, Κώστας Κωνσταντίνου. Ο ατρόμητος καταδρομέας της 33ης Μοίρας, ο οποίος ξεψύχησε πολεμώντας με αυταπάρνηση τον εισβολέα στο Πιλέρι της Κερύνειας. Επί τέσσερις σχεδόν δεκαετίες αγνοούμενος, ο Κώστας αφήνει στη σύζυγο του Σόνια, στο γιο του Χρίστο και τις δύο του εγγονές, τη περίλαμπρη παρακαταθήκη, της υπέρ πατρίδος θυσίας του.

Κατατάσσεται ο εικοσάχρονος Μιχαήλ Κινάνης. Ο μονάκριβος γιος της Βαλεντίνας και Θεοχάρη Κινάνη, ο οποίος μαζί με τα υπόλοιπα παλικάρια του 256, αγωνίστηκαν ευκλεώς ενάντια στην ύπουλη προέλαση των Τούρκων στην περιοχή Καραβά – Λαπήθου. Σκοτώθηκε άνανδρα στις 6 Αυγούστου  μαζί με άλλους πέντε συντρόφους του κατά τη διάρκεια εχθρικής ενέδρας.

Στην Κοινότητα που αγάπησε και τον αγάπησε, επέστρεψε μετά από σαράντα ένα χρόνια και ο εικοσάχρονος τότε Φοίβος Παυλίδης. Καταδρομέας της 32ας Μοίρας, ο Φοίβος παραμένει στην μνήμη όσων ευτύχησαν να τον γνωρίσουν, διακριθείς για την ευγένεια της ψυχής του, την χριστιανική του ευλάβεια και τη διάθεση προσφοράς προς το συνάνθρωπό του. Αναπαύεσαι σήμερα Φοίβο εν ειρήνη, αφού εξετέλεσες με τους συντρόφους σου, την αποστολή σας στην Άσπρη Μούττη, στην Αγύρτα.

Αθάνατος παραμένει στη συλλογική μας μνήμη και ο δεκαεννιάχρονος Μιχαλάκης Σκουφάρης. Παιδί πολυμελούς οικογένειας και υπηρετών στο 256 κατά τη μαύρη εκείνη περίοδο, έπεσε ηρωικά μαχόμενος στις 27 Ιουλίου. Χτυπημένος θανάσιμα από τούρκικο όλμο, ηγούμενος ομάδας συμπολεμιστών του στο Αγριδάκι. 

Θυσία στο βωμό της τιμής και της εθνικής αξιοπρέπειας, έδωσε τη ζωή του και ο Γεώργιος Μιχαήλ εκ Γερολάκκου. Στρατιώτης του μηχανοκίνητου 286, έλαβε μέρος μεταξύ άλλων στην επιχείρηση κατάληψης της Λεύκας, ενώ θυσιάστηκε στα κράσπεδα της Φιλιάς πολεμώντας γενναία κατά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ. Ενταφιασμένος στην Κοινότητα μας, ο Μιχαήλ εξακολουθεί να μας δείχνει το δρόμο του χρέους και της αποστολής προς την πατρίδα.

Μιας πατρίδας και ενός λαού, που σαραντατέσσερα χρόνια μετά, και ενόσω εξακολουθεί να κηδεύει ακόμα τους νεκρούς του, ασεβώς επιχειρείται με καινοφανή γλωσσάρια, να διαμελιστεί και η ιστορική του μνήμη. Η προσβολή σε όσους, αιχμαλωτίστηκαν και βασανίστηκαν, βιάσθηκαν και προσφυγοποιήθηκαν, πολέμησαν και θυσιάστηκαν, είναι προσβολή ταυτόχρονα στην ίδια τη συνεννόηση που, παραχαράσσοντας και χαλκεύοντας, επιδιώκουν οι εμπνευστές του. Ο διάλογος και η συμφιλίωση με το σύνοικο στοιχείο, θα επέλθει, όχι μέσα από την ανακατασκευή της ιστορίας, αλλά μέσω της ειλικρινούς διάθεσης και της γενναίας, εκατέρωθεν, παραδοχής της πραγματικότητας.

Προϋπόθεση όμως αυτού είναι η διαφύλαξη υψηλών επιπέδων πολιτικής ομοψυχίας στο εσωτερικό μας μέτωπο. Ειδικά αυτές τις ημέρες του χρόνου που δημαγωγικά, είτε προσποιούμαστε ότι το πραξικόπημα δεν επισυνέβηκε ποτέ, είτε αναμοχλεύοντας τα γεγονότα, στοχεύουμε, όχι στο φρονηματισμό αλλά στην ανάνηψη των κομματικών συσπειρώσεων.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Ενόψει της καθόδου της απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα και των προσπαθειών του προέδρου Αναστασιάδη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, οφείλουμε απαξάπαντες να καταθέσουμε δείγματα πατριωτικής υπευθυνότητας. Να συνειδητοποιήσουμε επιτέλους ότι τυχόν αποτυχία μιας νέας διάσκεψης για την Κύπρο, δεν θα απονείμει πιστοποιητικά δικαίωσης σε πολιτικές παρατάξεις, αλλά θα επιφέρει αρνητικότατες εξελίξεις για το μέλλον της πατρίδας μας. Να αντιληφθούμε επιτέλους ότι σε αυτήν τη νέα προσπάθεια, στην προσπάθεια κάμψης της τουρκικής αδιαλλαξίας, συστρατευμένοι περισσότεροι, μπορούμε να επιτύχουμε, σαφώς  περισσότερα. Να συνεχίσουμε να πολιτευόμαστε με σύνεση και ομοψυχία, μακριά από λαϊκισμούς και ανέφικτες επιδιώξεις.  

Φίλες και φίλοι,

Τριάντα πέντε αιώνες ιστορίας, μας παρατηρούν. Μας παρατηρούν εάν διαθέτουμε τη διάθεση, να απαλλαγούμε από τα σύνδρομα της εσωστρέφειας και της αντιπαράθεσης. Εάν έχουμε αφομοιώσει το δίδαγμα από τα ασύγγνωστα λάθη και τις ολέθριες συνέπειες τους, από την τελευταία φορά που σταθήκαμε ο ένας απέναντι στον άλλο.

Αυτό είναι μετουσιωμένο στο σήμερα, το χρέος το οποίο αντλούμε μέσα από την καταδίκη των αποφράδων επετείων του ‘74. Να μην επιτρέψουμε την επανάληψη της διχόνοιας, της προδοσίας, της εθνικής καταστροφής. Να μην επιτρέψουμε, τα τουρκοκρατούμενα μέρη μας, να προστεθούν στον κατάλογο των χαμένων πατρίδων του ελληνισμού. Αναλώνοντας προς αυτό το σκοπό, το άπαν των προσπαθειών μας για κατάληξη επί μιας δίκαιης, περιεκτικής και λειτουργικής συμφωνίας. Χωρίς ρήτρες, χωρίς στρατεύματα, χωρίς εγγυητές και κηδεμόνες.

Αυτή είναι η οφειλή μας. Και σε αυτόν μας τον αγώνα, ας πάρουμε κατά τον ποιητή «μια σταγόνα από το αίμα των ηρώων μας και να μπολιάσουμε το δικό μας».

Αιωνία θα είναι η μνήμη των ηρώων μας και Καλή Λευτεριά στην πατρίδα μας.

------------------------- 

ΕΚ/ΕΙ