Ανακοινωθέντα

Θέμα: «Προσδοκίες νεολαίας από την ΕΕ: το όραμα για ένα ευρωπαϊκό μέλλον»

Με μεγάλη χαρά βρίσκομαι σήμερα μαζί σας και μαζί με την Υπουργό Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας κα Αθηνά Μιχαηλίδου για τη σημερινή διαλογική συζήτηση, η οποία αποτελεί την πρώτη μιας σειράς διαλογικών συζητήσεων που διοργανώνουμε με το Υπουργείο Παιδείας, στο πλαίσιο των επετειακών εκδηλώσεων με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 20 χρόνων ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ. Η σημερινή μας συζήτηση αφορά ένα επίκαιρο θέμα, όχι μόνο για την πατρίδα μας αλλά και για την ευρύτερη οικογένειά μας, την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).

Το θέμα μας σήμερα είναι οι προσδοκίες των νέων μας από την ΕΕ και το όραμα για ένα ευρωπαϊκό μέλλον. Είμαστε εδώ περισσότερο λοιπόν για να ακούσουμε εσάς. Διότι το μέλλον της ΕΕ είστε εσείς. Το όραμα για το μέλλον της ΕΕ είναι δικό σας, πολύ απλά διότι οι νέοι μας, οι νέοι της Κύπρου, της Ολλανδίας, της Μάλτας, καθενός από τα 27 κράτη-μέλη, είναι το μέλλον του κοινού μας σπιτιού, της ΕΕ.

Στα πρόσωπά σας βλέπω και τον εαυτό μου, ως μαθήτρια που αποφοίτησε το 2002, δυο χρόνια πριν ακόμα ενταχθούμε στην ΕΕ. Θυμάμαι τον ενθουσιασμό της πορείας μας προς ένταξη στην ΕΕ, που κατέστη δυνατή μέσα από επιμονή και πολλή δουλειά, παρά τα πολιτικά εμπόδια, την 1^η Μαΐου 2004.

Συμπληρώνουμε φέτος 20 χρόνια ένταξης και αυτός είναι ένας από τους λόγους που μας φέρνει σήμερα μαζί σας. Ενηλικιωθήκαμε ως κράτος-μέλος, και ως ώριμο πλέον κράτος-μέλος θα αναλάβουμε το 2026, για δεύτερη φορά, την Προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ, εκπροσωπώντας ως Κύπρος και τα 27 κράτη-μέλη ως έντιμοι διαμεσολαβητές, προωθώντας τα συμφέροντα της Ένωσης και όλων των κρατών-μελών.

Είμαστε λοιπόν εδώ για να συνομιλήσουμε, για να ακούσουμε από εσάς, τους μελλοντικούς ενεργούς πολίτες, τους μελλοντικούς ηγήτορες, οι οποίοι θα κληθούν να λάβουν τα ηνία για μια ακόμα καλύτερη Ευρώπη, η οποία να μπορεί να σταθεί ενωμένη μπροστά στις προκλήσεις και να προσφέρει καλύτερη ποιότητα ζωής για όλους τους πολίτες της. Για την Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως εσείς την οραματίζεστε. Μια Ένωση που δεν αφήνει πίσω της καμιά σπιθαμή γης και κανέναν πολίτη. Διότι θεμελιώδεις αρχές της Ένωσης είναι η ισότητα, το κράτος δικαίου, η δημοκρατία και ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση, από την ίδρυσή της, έχει μια συνεχή εξελικτική πορεία. Όπως είχε διακηρύξει ο μεγάλος πρωτεργάτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, Robert Schumann: «Η Ευρώπη δεν θα δημιουργηθεί διά μιας, ούτε βάσει ενός μοναδικού σχεδίου. Θα οικοδομηθεί μέσα από απτά επιτεύγματα, που πρώτα θα δημιουργήσουν μια πραγματική αλληλεγγύη.»

Καθήκον μας, επίσης, είναι να παραδώσουμε στις επερχόμενες γενιές, στον καθένα και στην καθεμία από εσάς, μια Ένωση καλύτερη από αυτήν που παραλάβαμε εμείς. Διότι η ΕΕ είναι το κοινό μας σπίτι και πρέπει να το φροντίσουμε, να το ενδυναμώσουμε και να προστατεύσουμε.

Η ιδέα για την ίδρυση της Ένωσης γεννήθηκε μέσα από τις στάχτες των δύο παγκοσμίων πολέμων, με στόχο την εδραίωση της διαρκούς ειρήνης, αλληλεγγύης και συνεργασίας μεταξύ των χωρών της Ευρώπης. Σταδιακά, και με την ένταξη όλο και περισσότερων χωρών, αναπτύχθηκε ο στόχος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, δηλαδή της οικονομικής, πολιτικής, κοινωνικής, βιομηχανικής και πολιτιστικής ένωσης όλων των συμμετεχόντων κρατών.

Όλα αυτά δεν είναι ούτε αφηρημένες ιδέες, ούτε πολιτικές κενολογίες. Μεταφράζονται σε συγκεκριμένες πολιτικές, που εκτείνονται από την ίδρυση της ενιαίας αγοράς, την Κοινή Αγροτική Πολιτική, την πολιτική για το περιβάλλον και την πράσινη ανάπτυξη, την περιφερειακή πολιτική, την πολιτική ισότητας των φύλων, την κοινή εξωτερική πολιτική και πολιτική ασφάλειας της ΕΕ, καθώς και την πολιτική για τη μετανάστευση και το άσυλο.

Στο σύγχρονο ρευστό και περίπλοκο γεωπολιτικό σκηνικό όπου η Ένωση καλείται να ανταποκριθεί σε απανωτές προκλήσεις, όπως στην περίπτωση της πανδημίας του κορωνοϊού, της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία, και της ανάφλεξης της κρίσης στη Μέση Ανατολή, καθήκον μας είναι να την εξελίξουμε και να την ενδυναμώσουμε ώστε να καταστεί πιο ανθεκτική, πιο ανταγωνιστική, γεωπολιτικά αυτόνομη και πιο κοντά στους πολίτες της.

Στις Βρυξέλλες, στην καρδιά της Ευρώπης, εκεί όπου εδράζονται τα κύρια όργανα της Ένωσης και λαμβάνονται από όλα τα κράτη-μέλη οι αποφάσεις για τις πολιτικές και το μέλλον της, διεξάγονται συχνά πλέον συζητήσεις για το πώς η Ένωση μπορεί καλύτερα να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των πολιτών της και να βελτιώσει τις ζωές τους.

Θα ήθελα, λοιπόν, σήμερα να μου μεταφέρετε εσείς ποιο είναι το δικό σας όραμα για την Ευρώπη του μέλλοντος και ποιες είναι οι δικές σας προσδοκίες ως ενεργοί και ωφέλιμοι πολίτες στην κοινωνία της Ευρώπης. Και εγώ με τη σειρά μου σας υπόσχομαι ότι θα τα μεταφέρω στις Βρυξέλλες.

Συχνά ασκείται κριτική στις Βρυξέλλες, κάποτε δικαίως, πολλές φορές όμως όχι. Πρέπει πάντα να θυμόμαστε ότι οι Βρυξέλλες είμαστε εμείς. Στις καρέκλες των αποφάσεων κάθονται τα κράτη-μέλη και οι θέσεις των Κυβερνήσεων μπορεί και πρέπει να καθορίζονται και να καθοδηγούνται από ενεργούς πολίτες. Ψηφίζοντας.

Εσείς οι νέοι μπορείτε να έχετε ρόλο και λόγο σε όσα διαδραματίζονται στις Βρυξέλλες και να αφήσετε το δικό σας αποτύπωμα για την πορεία προς την οποία θέλετε να κατευθυνθεί η ΕΕ. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μάλιστα, έχει συστήσει μια Πλατφόρμα Συμμετοχής Πολιτών (Citizen’s engagement platform), στην οποία μπορούν να συμμετέχουν όλοι οι πολίτες τις Ένωσης και να συζητούν σχετικά με τις πολιτικές της, ενώ τα σχόλια των πολιτών λαμβάνονται υπόψιν για τη διαδικασία χάραξης πολιτικής της Ένωσης.

Η ΕΕ ανέκαθεν προωθεί δράσεις για τους νέους. Η αγαπητή Υπουργός Παιδείας έχει ήδη αναφερθεί σε διάφορα προγράμματα της ΕΕ, τα οποία παρέχουν σε εσάς τους νέους και τις νέες τη δυνατότητα να έρχεστε σε επαφή και να ανταλλάζετε εμπειρίες με συνομήλικούς σας από άλλα κράτη της Ένωσης.

Οι ευκαιρίες που προσφέρει η ΕΕ εκτείνονται σε ένα πολύ ευρύ φάσμα τομέων. Αναφέρω κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα:

(α) Το Ευρωπαϊκό Σώμα Αλληλεγγύης, το οποίο βοηθά τους νέους να συμμετέχουν σε δραστηριότητες που ωφελούν κοινότητες, μέσω του εθελοντισμού και της συμμετοχής σε τοπικά έργα αλληλεγγύης που αφορούν την εκπαίδευση, το περιβάλλον και τη φυσική προστασία, τη μετανάστευση και τον πολιτισμό. Οι νέοι μπορούν να συστήσουν ομάδες τουλάχιστον 5 ατόμων (18 έως 30 ετών) και μπορούν να ζητήσουν χρηματοδοτική στήριξη ύψους €630 τον μήνα για την κάλυψη του κόστους διαχείρισης και υλοποίησης του σχεδίου.

Ορισμένα παραδείγματα είναι (i) το πάρκο για σκέιτ στο Βέλγιο, μια υποδομή για σκέιτμπορντ και BMX σε έναν χώρο ανοικτό σε όλους, όχι μόνο για αθλητικές δραστηριότητες, αλλά και για να μπορεί κάποιος να συναντήσει άλλους νέους με παρόμοια ενδιαφέροντα. (ii) Αποκατάσταση ακτών στην Ιταλία «Mare d’inverno», με στόχος του έργου την αποκατάσταση μιας φυσικής παράκτιας περιοχής κοντά στα αστικά κέντρα Τράνι και Μπαρλέτα της Νότιας Ιταλίας. Το έργο αποσκοπεί στην ενίσχυση της ευαισθητοποίησης σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος, στο πλαίσιο της οποίας θα κατασκευαστούν ποδηλατόδρομοι και πεζόδρομοι, θα καθαριστούν οι παραλίες και θα ξαναφυτευτούν ιθαγενή είδη δέντρων.

(β) Η πρωτοβουλία ALMA από τα αρχικά των λέξεων «Aim, Learn, Master, Achieve», που στοχεύει στη στήριξη των νέων με δυσκολίες ένταξης στην αγορά εργασίας για συγκριμένους λόγους (αναπηρία, ανεπαρκή προσόντα, μακροχρόνια ανεργία, μεταναστευτικό υπόβαθρο) να αποκτήσουν κατάρτιση και εργασιακή εμπειρία ούτως ώστε να μπορούν να ενταχθούν στην αγορά εργασίας.

(γ) Το Discover EU, το οποίο δίνει σε νέες και νέους τη δυνατότητα να ταξιδέψουν με τρένο σε προορισμούς στην Ευρώπη και να ανακαλύψουν την ποικιλομορφία της. Το πρόγραμμα προσφέρει διαφορετικές διαδρομές όπως: (i) Oι πράσινες διαδρομές, που περιλαμβάνουν επισκέψεις σε πόλεις της Ευρώπης που θεωρούνται φιλικές προς το περιβάλλον, ή που έχουν λάβει βραβεία για τις προσπάθειες να προστατεύσουν το περιβάλλον (Πράσινες Πρωτεύουσες της Ευρώπης), ή έχουν πράσινο ή φιλοξενούν έργα που κάνουν την πόλη πιο πράσινη και βιώσιμη. Μια τέτοια διαδρομή ξεκινά από τη Λισαβώνα της Πορτογαλίας, περνά από τη Μαδρίτη και άλλες πόλεις της Ισπανίας, την Ανδόρα, διέρχεται τη Γαλλία, με στάσεις όπως το Μοντπελιέ και το Στρασβούργο και καταλήγει στη Νυρεμβέργη της Γερμανίας. Μια άλλη μικρότερη και πιο κοντινή γεωγραφικά προς εμάς διαδρομή ξεκινά από τη Θεσσαλονίκη, περνά από τη Σόφια της Βουλγαρίας και καταλήγει στη Ρουμανία.

(ii) Οι διαδρομές πολιτισμού, όπουη κάθε υπο-διαδρομή αφορά μια διαφορετική πτυχή του πολιτισμού της Ευρώπης, όπως η Ιστορία, η Μουσική, η Αρχιτεκτονική, το Design, η Λογοτεχνία, η Μόδα, οι Καλές Τέχνες, το Θέατρο, ο Κινηματογράφος, η Λαϊκή Τέχνη, ακόμη και το Φαγητό. O κάθε συμμετέχων και η κάθε συμμετέχουσα μπορεί να επιλέξει ποια διαδρομή προτιμά. Για παράδειγμα, η διαδρομή Μόδας περιλαμβάνει στάσεις στη Βενετία και στο Τορίνο της Ιταλίας, στη Λυόν και στη Λίλλη της Γαλλίας. Η διαδρομή για το Design (μοντέρνο σχέδιο) ξεκινά από τη Βαρκελώνη, συνεχίζει στη Σεβίλλη της Ισπανίας και καταλήγει σε τρεις πόλεις της Πορτογαλίας. Η Κύπρος μας, και συγκεκριμένα η Πάφος, είναι στους τρεις σταθμούς της διαδρομής για την εξερεύνηση του φαγητού (νησιών), μαζί με τη Βαλέτα της Μάλτας, την πόλη Κόρκ της Ιρλανδίας και το Ρέικιαβικ της Ισλανδίας.

(iii) Oι ψηφιακές διαδρομές, που περιλαμβάνουν σταθμούς σε πόλεις της Ευρώπης που πρωτοστατούν στη χρήση ψηφιακών τεχνολογιών στα κτήρια, τους δρόμους και το περιβάλλον. Σε πολλές από αυτές μπορεί κανείς να συνδεθεί δωρεάν με WiFi σε δημόσιους χώρους για τη χρησιμοποίηση εφαρμογών που έχουν να κάνουν με τη δημόσια συγκοινωνία (π.χ. που ενημερώνουν πόσα λεπτά μακριά είναι το επόμενο λεωφορείο, ή δίνουν τη δυνατότητα χρήσης ηλεκτρικών ποδηλάτων). Πρόκειται για πόλεις που έχουν αναδειχθεί σε Ευρωπαϊκές Πρωτεύουσες Καινοτομίας ή ευφυείς πόλεις. Παραδείγματα διαδρομών είναι η διαδρομή από το Αμβούργο της Γερμανίας μέχρι το Tampere της Φινλανδίας, και από την πόλη Rijeka της Κροατίας, μέσω του Μιλάνου της Ιταλίας, με κατάληξη στη Χαϊδελβέργη της Γερμανίας.

(δ) Προγράμματα επαγγελματικής κατάρτισης (traineeships): Αξίζει στο σημείο αυτό να σημειωθεί ακόμη ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προωθεί προτάσεις που θα διασφαλίζουν την παροχή προγραμμάτων επαγγελματικής κατάρτισης για τους νέους της Ευρώπης, τα οποία θα προσφέρουν καλές απολαβές, και προοπτικές μελλοντικής απασχόλησης, και κατά τα οποία οι νέοι δεν θα τυγχάνουν εκμετάλλευσης ούτε θα υπόκεινται σε κακές συνθήκες εργασίας.

Αν και οι περισσότεροι από εσάς μάλλον δεν θα έχετε συμπληρώσει ακόμα το 18^ο έτος της ηλικίας σας μέχρι τις 9 Ιουνίου, που θα πραγματοποιηθούν οι εκλογές για την ανάδειξη του Ευρωκοινοβουλίου, θα ήθελα να αναφερθώ στη σημασία αυτών των εκλογών και της συμμετοχής των νέων.

Η ψήφος των νέων έχει ιδιαίτερη σημασία. Κι αυτό γιατί οι εκλογές αυτές δεν γίνονται για την ανάδειξη των αντιπροσώπων των κρατών-μελών στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πάνω από όλα, αφορούν τον σχεδιασμό του μέλλοντος της Ευρώπης, και τη διασφάλιση ότι οι αξίες, το όραμα και οι ανησυχίες των πολιτών της ηχούν δυνατά στους διαδρόμους λήψης αποφάσεων. Η συμμετοχή, άλλωστε, ενδυναμώνει τη δημοκρατία, και την καθιστά πιο αντιπροσωπευτική.

Ευελπιστώ ότι κατά τις φετινές εκλογές, θα συνεχίσει η θετική τάση των ευρωεκλογών του 2019, όταν η συμμετοχή των πολιτών έφτασε το ποσοστό ρεκόρ του 50,6%, κι αυτό χάρη κυρίως στην αυξημένη προσέλευση στα εκλογικά κέντρα των νέων.

Με γνώμονα την ανάγκη για πιο συμμετοχική δημοκρατία, η Κυβέρνηση θα υποβάλει φέτος νομοσχέδιο στη Βουλή των Αντιπροσώπων με το οποίο προτείνεται η μείωση της ελάχιστης ηλικίας ψήφου από τα 18 στα 17 έτη. Μια πρωτοβουλία που εμπίπτει στην απόφαση της Κυβέρνησης να ορίσει το τρέχον έτος ως Εθνικό Έτος Νεολαίας, στο πλαίσιο του οποίου όλα τα Υπουργεία προωθούν δράσεις υπέρ των νέων, με στόχο την ενίσχυση της συμμετοχής τους στα κοινά. Θα ήθελα στο σημείο αυτό να αναφέρω ότι το 2024 τέσσερα κράτη-μέλη (Βέλγιο, Γερμανία, Μάλτα και Αυστρία) θα επιτρέψουν στους πολίτες τους να ψηφίσουν από την ηλικία των 16 ετών, ενώ στην Ελλάδα η ηλικία ψήφου είναι τα 17.

Σας ευχαριστώ, εσάς, το σχολείο και τους καθηγητές και καθηγήτριές σας για την ευκαιρία να είμαστε σήμερα μαζί σας. Εσείς είστε οι φορείς της αλλαγής και της ελπίδας για ένα καλύτερο μέλλον για την Ένωση. Το όραμα σας είναι το όραμα και το μέλλον της Ένωσης. 

(ΕΝ/NZ/ΑΦ)