Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στο σημερινό συνέδριο που συνδιοργανώνουν το Τμήμα Περιβάλλοντος, το Τμήμα Δασών και το έργο LIFETroodos, με θέμα την χαρτογράφηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων. Τέτοιες εκδηλώσεις έχουν σημαντική πρόσθετη αξία, αφού υπενθυμίζουν, ενημερώνουν και ευαισθητοποιούν για τη σημασία των υπηρεσιών που προσφέρουν τα οικοσυστήματα και συμβάλλουν παράλληλα σημαντικά στις προσπάθειες διασφάλισης ενός περιβάλλοντος που αρμόζει τόσο στη δική μας όσο και στις μελλοντικές γενιές.  Η ολοκλήρωση της χαρτογράφησης και αξιολόγησης των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων στην Κύπρο αποτελεί ένα ιδιαίτερα σημαντικό εγχείρημα και το διήμερο αυτό συνέδριο θα συμβάλει τα μέγιστα προς την κατεύθυνση αυτή.

Ως υπηρεσίες των οικοσυστημάτων ορίζονται οι υπηρεσίες που παρέχονται από το φυσικό περιβάλλον και ωφελούν τον άνθρωπο. Το 2000, ο ΟΗΕ ξεκίνησε μια πρωτοβουλία αποτίμησης των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο, τα συμπεράσματα της οποίας καταγράφηκαν στην έκθεση Millennium Ecosystem Assessment, η οποία ολοκληρώθηκε το 2005 και καθορίζει τέσσερεις κύριες κατηγορίες οικοσυστημικών υπηρεσιών:

• Τις Υπηρεσίες Παροχής που ουσιαστικά αναφέρονται στα προϊόντα που αποκτώνται από τα οικοσυστήματα, όπως τροφή, πρώτες ύλες και καύσιμα, φαρμακευτικές ουσίες, γενετικό υλικό κ.ά.
• Τις Ρυθμιστικές Υπηρεσίες, που αναφέρονται στα οφέλη από τις λειτουργίες των οικοσυστημάτων όπως την επίδραση στην ποιότητα του αέρα, τη ρύθμιση του κλίματος, την  προστασία κατά τη διάρκεια ακραίων καιρικών φαινομένων, τη ρύθμιση των ροών ύδατος, τη βιορύθμιση αποβλήτων, τον καθαρισμό των υδάτων, την αποτροπή της διάβρωσης του εδάφους, τη διατήρηση του κύκλου των θρεπτικών στοιχείων και της γονιμότητας του εδάφους, την επικονίαση και τον βιολογικό έλεγχο.
• Τις Πολιτιστικές Υπηρεσίες όπως την αισθητική απόλαυση, τις ευκαιρίες για αναψυχή και τουρισμό, την καλλιτεχνική έμπνευση, την πνευματική ευημερία, την εκπαίδευση.
• Και τέλος, τις Θεμελιώδεις Υπηρεσίες που είναι απαραίτητες για τη λειτουργία όλων των άλλων υπηρεσιών. Τέτοιες είναι η διατήρηση του κύκλου ζωής, ο κύκλος του νερού, η παροχή ενδιαιτήματος, η παραγωγή οξυγόνου, η εδαφογένεση.

Στην ίδια κατεύθυνση η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) ανέπτυξε μια αντίστοιχη πρωτοβουλία για την Ευρώπη, θεσπίζοντας το πλαίσιο εργασιών και τα κριτήρια για την Χαρτογράφηση και Αξιολόγηση των Οικοσυστημάτων και των Υπηρεσιών τους.

Η χαρτογράφηση και αξιολόγηση των οικοσυστημάτων και των υπηρεσιών τους αποτελεί μέσο για την εκτίμηση με οικονομικούς όρους της παροχής των προϊόντων και υπηρεσιών του οικοσυστήματος. Η έννοια αυτή γεννήθηκε μέσα από την αυξανόμενη ανησυχία που προκαλεί η απώλεια της βιοποικιλότητας και των λειτουργιών και υπηρεσιών των οικοσυστημάτων. Σημειώνεται ότι, πολλές από τις υπηρεσίες οικοσυστημάτων διατίθενται δωρεάν,   χωρίς αγοραπωλησία και τιμή και η πραγματική μακροπρόθεσμη αξία τους δεν περιλαμβάνεται στις οικονομικές εκτιμήσεις. Άρα, μέσα από την αποτίμηση της αξίας των οικοσυστημικών υπηρεσιών, ενσωματώνονται οι οικονομικές αξίες της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων στη χάραξη πολιτικής και τη βελτίωση των διαδικασιών λήψης αποφάσεων που αφορούν το περιβάλλον.

Η χώρα μας, έχει προχωρήσει με την εκπόνηση δύο μελετών για τη χαρτογράφηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων. Η πρώτη αφορά στον οδικό χάρτη για την υλοποίηση πλαισίου αξιολόγησης οικοσυστημάτων υπηρεσιών και η δεύτερη στη  χαρτογράφηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων της Κύπρου. Στο παρόν στάδιο εκπονούνται άλλες δυο μελέτες που αφορούν οικοσυστήματα ποταμιών και υγροτόπων του νησιού μας.

Στο σημείο αυτό, είναι σημαντικό να αναφέρω ότι τον Ιούνιο του 2018 συστάθηκε από το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος μια συντονιστική ομάδα για την προώθηση της αποτίμησης των οικοσυστημικών υπηρεσιών στην Κύπρο. Συντονιστής της ομάδας είναι ο Καθηγητής Παναγιώτης Δημόπουλος. Στην ομάδα συμμετέχουν η Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ευαγγελία Δράκου, ο Αναπληρωτής Καθηγητής Ιωάννης Βογιατζάκης και εκπρόσωποι των Τμημάτων Περιβάλλοντος και Δασών. Όλα τα μέλη της ομάδας αυτής είναι σήμερα εδώ μαζί μας.

Η ανάγκη για την αποτίμηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων στην Κύπρο αποτελεί σημαντικό μέρος και του προγράμματος iLIFETroodos. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του προγράμματος LIFE της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  Σκοπός του είναι η αύξηση της ευαισθητοποίησης του κοινού ως προς τις φυσικές αξίες του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους, για τις οποίες εντάχθηκε στο Δίκτυο Natura 2000, και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχει. Στο Πρόγραμμα συμμετέχουν το Τμήμα Δασών, ως επικεφαλής εταίρος, το Τμήμα Περιβάλλοντος, το Πανεπιστήμιο Frederick και η εταιρεία Contact Advertising Agency.  Το έργο στοχεύει στην προώθηση της ευαισθητοποίησης του κοινού, όσον αφορά στην ανάγκη προστασίας του Δικτύου Natura 2000 γενικότερα και πιο συγκεκριμένα του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους, καθώς επίσης και στη διάχυση της γνώσης σχετικά με τις φυσικές αξίες και τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που παρέχει.

Τελειώνοντας, θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους ομιλητές του συνεδρίου που μας τιμούν με την παρουσία τους, τους διοργανωτές για την όλη συνεργασία στη διοργάνωση του συνεδρίου καθώς και όλους εσάς, που με την παρουσία σας σήμερα εδώ δείχνετε έμπρακτα το ενδιαφέρον σας για τη χαρτογράφηση και αξιολόγηση των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων και γενικότερα για την προστασία της φύσης.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.

(ΜΑΚ)