Ανακοινωθέντα

Όταν προ ημερών ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του ΓΣΠ κύριος Δώρος Ιωαννίδης, μου απηύθυνε την πολύ τιμητική πρόσκληση να παρουσιάσω το λεύκωμα «ΓΣΠ – 125 χρόνια Αθλητισμού, Πολιτισμού, Αγώνων» στην αποψινή, εξαιρετικά ιδιαίτερη εκδήλωση, ένιωσα, πέραν από μεγάλη τιμή, και αμήχανα, διότι εξ αντικειμένου, θεωρώ ότι υπάρχουν καταλληλότεροι εμού για να μιλήσουν για τον ΓΣΠ. Άτομα που συνέδεσαν το όνομά τους με τον Σύλλογο, αθλητές που τίμησαν την Κύπρο και τον ΓΣΠ με τα χρώματα του Συλλόγου.

Συζητώντας λοιπόν με τον κ. Ιωαννίδη την πρόσκληση, αυτό που αμέσως απεκόμισα ήταν μια φλόγα, ένα πάθος να αγκαλιάζει οτιδήποτε συνδέεται με τον Γυμναστικό Σύλλογο «Τα Παγκύπρια». Μια εσωτερική θέρμη που ευθύς εξαρχής ανέγνωσα στα λεγόμενά του ότι είναι διάχυτη σε όλους όσοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, ασχολήθηκαν ή ασχολούνται με τα του Συλλόγου.

Σκεπτόμενος, λοιπόν, στην πορεία των ημερών την πρόσκληση και τις αναμνήσεις που με συνοδεύουν από το ΓΣΠ όταν ως αθλητής του Άλματος εις Ύψος με τα χρώματα του Γυμναστικού Συλλόγου Ευαγόρας Αμμοχώστου συμμετείχα στους εδώ διεξαγόμενους αγώνες, τις προπονήσεις, τον μόχθο, τη χαρά της επιτυχίας, το πείσμα για καλύτερα μετά από κάθε επίδοση – καλή ή κακή, το ευ αγωνίζεσθαι,  συνειδητοποίησα πως ο ΓΣΠ δεν είναι απλώς ένας Σύλλογος, ένα στάδιο, ένας αθλητικός χώρος. Ο ΓΣΠ είναι κάτι πολύ δυνατότερο και ουσιαστικότερο αυτών. Ο ΓΣΠ, κυρίες και κύριοι, είναι ιδέα. Μια άυλη έννοια, που συγκεκριμενοποιείται και παίρνει μορφή απέχοντας της κυριολεκτικής έννοιας των λέξεων Σύλλογος – στάδιο – αθλητισμός, βάσει των αναμνήσεων των εκατοντάδων αθλητών, φιλάθλων και πολιτών που υποδέχθηκε και φιλοξένησε. Διότι ο ΓΣΠ ήταν ανέκαθεν κάτι πολύ περισσότερο από ένας αθλητικός χώρος, στον οποίον διεξάγονταν αγώνες. Ήταν ένας χώρος στον οποίο φιλοξενούνταν, πέραν των αθλητικών δραστηριοτήτων, εκδηλώσεις εορτασμού εθνικών επετείων αλλά και εκδηλώσεις άρρηκτα συνδεδεμένες με τον πολιτισμό, τα ήθη και έθιμα εμάς των Κυπρίων.

Και για τούτο ακριβώς, αυτό το ιστορικό λεύκωμα του συγγραφέως δόκτορος Χρύσανθου Χρυσάνθου που παρουσιάζουμε απόψε, είναι πολύ σημαντικό και πολύ σπουδαίο. Διότι είναι ένα βιβλίο που προσδίδει στον ΓΣΠ την πραγματική διάστασή του, αναδεικνύοντας τον όχι μόνο ως πρωταγωνιστή στην αθλητική ζωή της Κύπρου, αλλά και ως δημιουργικό παράγοντα εθνικής στήριξης, πολιτισμού, κοινωνικού έργου και προφοράς στην Λευκωσία και παγκύπρια από το 1894. Ένα βιβλίο που αποτελεί σημαντικό τεκμήριο όχι μόνο για την ιστορική διαδρομή του Συλλόγου, αλλά και για την ιστορική, αθλητική και πολιτιστική κληρονομιά της χώρας μας.

Εκατοντάδες αθλητές, φίλαθλοι, γεγονότα και πρωτοποριακή αθλητική δραστηριότητα υπήρξαν σταθμοί στην ιστορία του ΓΣΠ, στην ιστορία της Λευκωσίας, στην Ιστορία της Κύπρου.

Αυτός ήταν άλλωστε, πιστεύω, και ο στόχος των Θεοφάνη Θεοδότου, Αντώνιου Θεοδότου και Αριστόδημου Φοινιέως. Των πρωτοπόρων του 1894 που οραματίστηκαν τον ΓΣΠ και άναψαν τη δάδα του αθλητισμού στην Λευκωσία, ιδρύοντας τον Γυμναστικό Σύλλογο «Τα Παγκύπρια». Σκοπός τους, αφενός, η άθληση της νέας γενιάς και αφετέρου, η ενδυνάμωση των δεσμών της Κύπρου με τον αρχαιοελληνικό πολιτισμό και την ενίσχυση της εθνικής ταυτότητας μέσω της καλλιέργειας του κλασικού αθλητισμού.

Η σπουδαία, λοιπόν, ιστορία του ΓΣΠ, αγκαλιασμένη σε αυτήν την υπέροχη έκδοση, «κλείνει» μέσα από τις φωτογραφίες και τα κείμενα την καταπληκτική ιστορία του Συλλόγου και προσφέρει μνήμες ανεξίτηλες στην καρδιά και στη ψυχή μας.

Με μια καλαίσθητη ισορροπία μεταξύ λέξεων και οπτικού υλικού, με κείμενα γλαφυρά διατυπωμένα, αλλά συνάμα λιτά και απέριττα, γραμμένα με σεβασμό στην απλοϊκότητα που ενκαρπώνει η καθομιλουμένη δημοτική γλώσσα, ο συγγραφέας του λευκώματος, μακριά από τη χρήση κραυγαλέων κοσμητικών επίθετων, ταξιδεύει έντεχνα τον αναγνώστη.

Διαχωρισμένο σε πέντε διακριτά κεφάλαια, το λεύκωμα αποτελεί ένα ιστορικό τεκμήριο που καλύπτει ένα σημαντικό βιβλιογραφικό κενό που ενδιαφέρει όχι μόνο τους αθλητές, ή τους φιλάθλους, ή όλους όσοι αγαπούν τον αθλητισμό, τον πολιτισμό και την ιστορία, αλλά κάθε Κύπριο.

Το πρώτο κεφάλαιο, καλύπτει το χρονικό της ίδρυσης του Γυμναστικού Συλλόγου «Τα Παγκύπρια» το 1894, που είχε ως πρώτιστο σκοπό του την καλλιέργεια του κλασικού αθλητισμού και την ενδυνάμωση της εθνικής ταυτότητας.

Ο ΓΣΠ, όπως και ο Γυμναστικός Σύλλογος «Τα Ολύμπια» της Λεμεσού, ιδρύθηκαν με έναυσμα την πρωτοβουλία του Πιέρ ντε Κουμπερτέν για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, το 1896. Σημειώνεται ότι ένας από τους τρεις πρωτεργάτες της ίδρυσης του ΓΣΠ και πρώτος πρόεδρος του Συλλόγου, ο Θεοφάνης Θεοδότου, συμμετείχε κατά τα φοιτητικά του χρόνια στην τέταρτη Ζάππεια Ολυμπιάδα, το 1889, στην Αθήνα, όπου διακρίθηκε στο μονόζυγο.

Στο λεύκωμα καταγράφονται οι βασικοί σταθμοί της πορείας του ΓΣΠ στο διάβα του χρόνου, καθώς και οι κυριότερες πτυχές της προσφοράς του στον κυπριακό αθλητισμό.

Το πρώτο γυμναστήριο του ΓΣΠ διαμορφώθηκε στα τέλη του 19^ου αιώνα παρά την εκκλησία του Αγίου Σάββα, στην εντός των τειχών Λευκωσία. Εκεί επιδίδονταν σε διάφορα αθλήματα, σε αγώνες δρόμου, στο μονόζυγο και το δίζυγο, σε ρίψεις και στην άρση βαρών οι νεαροί αθλητές, οι έφηβοι αλλά και πιο μικρά παιδιά, μαθητές του Παγκυπρίου Γυμνασίου και της Αστικής Σχολής Αγίου Σάββα.

Το 1902 κατασκευάστηκε στην εκτός των τειχών περιοχή της Λευκωσίας, σε καταπράσινο περιβάλλον όπου δέσποζαν πανύψηλοι ευκάλυπτοι, το νέο στάδιο του ΓΣΠ, το οποίο, σύμφωνα με τον Νικόλαο Καταλάνο, ήταν το πιο εντυπωσιακό σε ολόκληρη την Ανατολή, καθόσον υπέρτερό του ήταν μόνο το Παναθηναϊκό Στάδιο.

Από τις σελίδες του λευκώματος παρελαύνουν περίφημοι αθλητές του ΓΣΠ που δαφνοστεφανώθηκαν σε αγώνες, που πήραν μέρος σε Ολυμπιακούς Αγώνες, που διακρίθηκαν σε Μεσογειακούς, Βαλκανικούς, Πανελλήνιους και Παγκύπριους Αγώνες.

Αποδίδεται φόρος τιμής σε εκείνους που, όταν η μοίρα όρισε να φυλάν Θερμοπύλες αυτοί υπάκουσαν, προσφέροντας τη ζωή τους θυσία στον βωμό της ελευθερίας της Κύπρου μας. Τέτοια φωτεινά παραδείγματα είναι ο Μιχαλάκης Καραολής και ο Παντελής Κατελάρης, αθλητές του ΓΣΠ, ήρωες  του Απελευθερωτικού Αγώνα 1955-1959.

Συμμετείχε ενεργά σε όλους τους εθνικούς αγώνες ο ΓΣΠ. Κατά τα Οκτωβριανά, εξορίστηκε ο πρώτος πρόεδρος του ΓΣΠ, ο Θεοφάνης Θεοδότου, βουλευτής, μέλος του Νομοθετικού Συμβουλίου, με την κατηγορία ότι ήταν ένας εκ των πρωτοστατών της εξέγερσης των Κυπρίων κατά της βρετανικής αποικιοκρατίας τον Οκτώβριο του 1931.

Αλλά και στην περίοδο ύστερα από την Ανεξαρτησία, στελέχη, αθλητές και προπονητές του ΓΣΠ στρατεύτηκαν για απόκρουση της τουρκικής επιβουλής το 1963-1964 και της εισβολής στρατευμάτων του «Αττίλα» το 1974.

Το δεύτερο κεφάλαιο του λευκώματος, καλύπτει τη συμβολή του ΓΣΠ στην ανάπτυξη των ομαδικών αθλημάτων. Είναι – ομολογουμένως – πτυχές που ελάχιστα έχουν φωτιστεί μέχρι σήμερα…

Πόσοι γνωρίζουν ότι ο ΓΣΠ, κατά τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, διέθετε ποδοσφαιρική ομάδα, όπως και άλλοι γυμναστικοί σύλλογοι; Μάλιστα προέβαινε στην προκήρυξη πρωταθλημάτων – μάλλον τουρνουά θα μπορούσαν να ονομαστούν – «επτά καθ’ ομάδα».

Πόσοι γνωρίζουν ότι ο άνθρωπος που συνέταξε τον «Γενικόν Κανονισμόν Ποδοσφαιρίσεως», βασιζόμενος στον αντίστοιχο αγγλικό, ήταν ο Χαράλαμπος Νικολαΐδης, προπονητής του ΓΣΠ;   Κι αυτό έγινε το έτος 1908!

Πόσοι γνωρίζουν ότι ο ΓΣΠ έβαλε το δικό του λιθαράκι στη διάδοση του αθλήματος της πετοσφαίρισης από τη δεκαετία του 1930;

Πόσοι γνωρίζουν ότι οι Κύπριοι φίλαθλοι έγιναν κοινωνοί του νέου αθλήματος που ονομάστηκε καλαθόσφαιρα στους χώρους του σταδίου ΓΣΠ το 1947, όταν πραγματοποιήθηκε αγώνας επίδειξης, με τη συμμετοχή αθλητών από την ελληνική παροικία της Αιγύπτου και την Ελλάδα;

Στο επόμενο κεφάλαιο του λευκώματος, αναδεικνύεται το στάδιο του ΓΣΠ ως χώρος πολιτισμού, όπου πραγματοποιούνταν θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εθνικοί εορτασμοί, οι γιορτές των Ανθεστηρίων.

Ένα στάδιο που φιλοξένησε ακόμη και παλαιστικούς αγώνες. Για παράδειγμα, τον Ιούνιο του 1937 στήθηκε ρινγκ για τον αγώνα πάλης μεταξύ του παγκοσμίου φήμης παλαιστή Τζιμ Λόντου και του σπουδαίου Κύπριου παλαιστή Θεόφιλου Τομάζου. Στις υπέροχες φωτογραφίες που δημοσιεύονται στο λεύκωμα, διαπιστώνουμε ότι αυτό ήταν το γεγονός της χρονιάς, αφού έσπευσαν να παρακολουθήσουν τον αγώνα χιλιάδες Κύπριοι, ανεξαρτήτως κοινωνικής τάξης: πλούσιοι και φτωχοί, ερίτιμες κυρίες με τα εντυπωσιακά καπέλα τους και άνθρωποι του μόχθου.

Ποιοι μπορούν να ξεχάσουν ότι το στάδιο του ΓΣΠ ήταν η αφετηρία και ο τερματισμός για το Ράλι Κύπρος;

Το τέταρτο κεφάλαιο, λειτουργεί στο λεύκωμα ως συνδετικός κρίκος μεταξύ του παλαιού και του καινούργιου. Πρόκειται για ένα κεφάλαιο αφιερωμένο στους ανθρώπους που κράτησαν τα ηνία του Συλλόγου, από την ίδρυσή του μέχρι τις μέρες μας. Παρατίθενται βιογραφικά στοιχεία και περιγράφεται το έργο που επιτελέστηκε κατά τη θητεία όσων διετέλεσαν πρόεδροι του ΓΣΠ, μέχρι και τον Θεόδωρο Μ. Ιωαννίδη, τον νυν πρόεδρο, επί θητείας του οποίου πραγματοποιήθηκε το μεγάλο άλμα του ΓΣΠ στον 21^ο αιώνα.

Το πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο, αναφέρεται ακριβώς σε αυτό το μεγάλο άλμα του ΓΣΠ στον 21^ο αιώνα. Ύστερα από επίμονες και επίμοχθες προσπάθειες, αφού επιτεύχθηκε το 1991 συμφωνία με την Κυβέρνηση για ανταλλαγή του παλαιού σταδίου του ΓΣΠ με τεμάχιο κρατικής γης στον Στρόβολο, κατασκευάστηκε το Αθλητικό Κέντρο ΓΣΠ, το οποίο εγκαινιάστηκε στις 6 Οκτωβρίου 1999, πριν από ακριβώς 20 χρόνια. 

Στις εγκαταστάσεις του, στο στάδιο ποδοσφαίρου και στο Εθνικό Στάδιο Στίβου κτυπά μέχρι σήμερα η καρδιά του κυπριακού αθλητισμού. Αυτό διαπιστώνει αβίαστα και ο αναγνώστης μέσα από εκπληκτικές φωτογραφίες ποδοσφαιρικών συναντήσεων για ευρωπαϊκές διοργανώσεις που προσέλκυσαν τα φώτα της δημοσιότητας ανά τον κόσμο, πανηγυρισμών για τρόπαια που κατακτήθηκαν, εθνικών και διεθνών αγώνων στίβου, συναυλιών καλλιτεχνών εγνωσμένου κύρους, τελετών αποφοίτησης, απονομών μουσικών βραβείων.

Όπως άλλωστε υπογραμμίζει ο δόκτωρ Χρυσάνθου, «η ανασκόπηση της Ιστορίας θέτει ακόμη πιο ψηλά τον πήχη για τον ΓΣΠ στη μακρά του πορεία. Με εφαλτήριο τις εξαίρετες εγκαταστάσεις του σύγχρονου Αθλητικού Κέντρου, ο Γυμναστικός Σύλλογος ‘Τα Παγκύπρια’ επιταχύνει την ανάπτυξή του για να επιτύχει τους νέους, αλλά και τους διαχρονικούς στόχους του, για χάρη της νέας γενιάς και ευρύτερα της κοινωνίας της Κύπρου μας».

Κυρίες και κύριοι,

Το λεύκωμα του δόκτορος Χρύσανθου Χρυσάνθου δεν αποτελεί μόνο το άμεσο αποτέλεσμα μιας εμπεριστατωμένης έρευνας για τον Γυμναστικό Σύλλογο «Τα Παγκύπρια». Το λεύκωμα του δόκτορος Χρυσάνθου είναι συνάμα ένα εξαίρετο ιστορικό τεκμήριο, η πρώτη και μοναδική πλήρης έκδοση για τον ΓΣΠ, στην οποία συγκεντρώνονται τεκμηριωμένα σε έναν τόμο όλες εκείνες οι πολύτιμες ιστορικές στιγμές της διαδρομής του Συλλόγου  - και κατά μίαν πτυχή και της Κύπρου. Είναι ένα ιστορικό τεκμήριο που «φωτίζει» τα ονόματα όσων η προσφορά έχει σβηστεί από τη λήθη του χρόνου και διασώζει την ιστορική μνήμη, ένα ιστορικό τεκμήριο που καταγράφει πρόσωπα και γεγονότα όσο ακόμη βρίσκονται εν ζωή αρκετοί από τους πρωταγωνιστές.

Για τούτο και επαινώ την πρωτοβουλία που πήρε ο ΓΣΠ για την ιστορική καταγραφή της πορείας του Συλλόγου και χαίρομαι για  την υλοποίησή της. Υπάρχει μια αξιοσημείωτη συλλογικότητα στον ΓΣΠ, που φαίνεται στη στοχοπροσήλωση με την οποία οι στόχοι υλοποιούνται. Είμαι πεπεισμένος ότι αυτή η δυναμική που αναπτύχθηκε, θα φέρει την υλοποίηση κι άλλων οραμάτων.

Βεβαίως, για να ευρισκόμαστε απόψε εδώ παρουσιάζοντας το λεύκωμα του δόκτορος Χρυσάνθου, δεν πρέπει να λησμονούμε την πλειάδα των συντελεστών που εργάστηκαν για να εκδοθεί το βιβλίο αυτό. Σας συγχαίρω όλους θερμά. Η αγάπη με την οποία αγκαλιάσατε την πρωτοβουλία του ΓΣΠ, φαίνεται σε κάθε σελίδα του λευκώματος.

Τέλος, επιτρέψετε μου να συγχαρώ θερμά τον ερευνητή και συγγραφέα της έκδοσης, τον δόκτορα Χρύσανθο Χρυσάνθου, Διδάκτορα του Τμήματος Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Κύπρου.

Να είναι καλοτάξιδο το λεύκωμα που συγγράψατε, αγαπητέ κύριε Χρυσάνθου. Αδημονούμε να ακούσουμε την παρουσίασή σας.

Σας ευχαριστώ.  

------------------------------ 

ΜΛ/ΕΙ