Ανακοινωθέντα

Στο ξετύλιγμα της Ιστορίας, η πατρίδα μας, o δοξασμένος Ελληνισμός, πολλές φουρτούνες πέρασε, αμέτρητες συμφορές δοκίμασε. Πολλές φορές, στην τρικυμία της ζωής, άγγιξε το χείλος του γκρεμού, όμως ποτέ δεν έπεσε, ποτέ δε βούλιαξε. Πάντα εύρισκε τη δύναμη να αναδύεται, να ανδρειώνεται, να θεριεύει και να καμακώνει το θεριό με το «καμάκι του ήλιου».

Λιγοστές και ξεχωριστές οι φορές, που αντικρίσαμε φάρους φωτός. Ανάμεσά τους εξέχουν και υπερέχουν η 25^η Μαρτίου 1821 και η 1^η Απριλίου 1955. Η σκέψη κάθε Έλληνα σήμερα διαβαίνει τις χρυσές σελίδες της Ιστορίας, βυθίζεται μέσα στο αίμα της θυσίας των αγωνιστών του 1955 και αντλεί το μαγικό, αθάνατο νερό του Ελληνισμού. Και η Λευτεριά ξεπηδά, σαν και πρώτα, από τα κόκκαλα των Ελλήνων τα ιερά.

Οι αιώνες περνούν.

Πίσω από τους αγωνιστές του ’21 η κόλαση της σκλαβιάς. Μπροστά τους η πύρινη τάφρος. Δεν τους απόμεινε άλλο, παρά να τη διαβούν. Και τη διαβήκανε. Ο χρόνος στο πέρασμά του αλλάζει τα πάντα. Ποτέ όμως δεν θα πάψει κάθε 25^η Μαρτίου, ο άνεμος της Αγίας Λαύρας να θυμίζει το σύνθημα «Ελευθερία ή Θάνατος» που εκφράζει την ασυμβίβαστη θέληση της γενιάς του ’21.

Αυτή η ασυμβίβαστη θέληση της γενιάς του ’21 έγινε ιερά παρακαταθήκη για τον  Κυπριακό Ελληνισμό, που θα πότιζε με το αίμα του το δέντρο της λευτεριάς. Που θα ζωντάνευε ξανά «το θαύμα του κόσμου», όπως δίκαια ονομάστηκε το ’21.

Ήρωες λαϊκοί, ο Κολοκοτρώνης, ο Παπαφλέσσας, ο Διάκος, ο Κανάρης, ο Ανδρούτσος, η Μπουμπουλίνα... Μορφές δικές μας, μάρτυρες αυτού του θαύματος. Τόποι λευτεριάς τα Δερβενάκια, το χάνι της Γραβιάς, η Τριπολιτσά… Ο Αθανάσιος Διάκος ήταν ο πρώτος μάρτυρας του αγώνα. Πολεμώντας εκεί κοντά στις Θερμοπύλες, στην Αλαμάνα, σαν νέος Λεωνίδας, πιάστηκε από τους Τούρκους και θανατώθηκε με μαρτυρικό θάνατο. Ο Κολοκοτρώνης  με τη μεγάλη μορφή του, το φωτεινό και στρατηγικό μυαλό του κατέκτησε την ψυχή του λαού και ήξερε να τον ενθαρρύνει και να τον εμπνέει όσο κανείς άλλος.

Ό,τι ήταν για το Μοριά ο Κολοκοτρώνης, στάθηκε για τη Ρούμελη ο Γεώργιος Καραϊσκάκης. Ο Γρηγόριος Δικαίος, ο γνωστός μας Παπαφλέσσας, πολεμώντας ηρωικά, θυσιάστηκε στο Μανιάκι. Και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος με λίγα παλικάρια, κράτησε τις πύλες της Ελλάδας στο Χάνι της Γραβιάς. Κορυφαία μορφή του αγώνα ο Κωνσταντίνος Κανάρης.

Η αναφορά μου σε αυτά τα ιερά τέρατα της ιστορίας, κάθε άλλο παρά τυχαία δεν είναι. Οι δυο εποποιίες του 1821 και του 1955, αδιαμφησβήτητα αποτελούν δυο ιστορικούς σταθμούς άρρηκτα συνδεδεμένους μεταξύ τους.

Επιτρέψτε μου να αναγνώσω ένα απόσπασμα από αυτόγραφη μαρτυρία του αρχηγού Διγενή για το σκοπό του αγώνα της ΕΟΚΑ: «Μπροστά στο Κυπριακό ολοκαύτωμα γονατίζω ευλαβικά, σαν απλός στρατιώτης. Οι σκέψεις μου στους ημίθεους του ’21. Από τες πράξεις των αντλώ νέες δυνάμεις, υπομονήν, εμμονήν και εγκαρτέρησιν. Με τη δάδα αναμμένην από το φως των, βαδίζω μπροστά, εκεί που μου έταξε ο Θεός. Βαδίζω σταθερά προς το τέρμα, χωρίς να λυγίσω, χωρίς να υπολογίσω τες δυνάμεις του αντιπάλου, χωρίς να κοιτάξω πίσω. Οδηγός μου η Κύπρος, η οποία μου επιτάσσει: “Λευτεριά ή Ολοκαύτωμα”».

Οι αιώνες, ναι, περνούν και έχουν περάσει. Όμως η δύναμη της ελληνικής ψυχής παραμένει αναλλοίωτη.

Αδελφοί Κύπριοι,

«Με την βοήθειαν του Θεού, με πίστην εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασην ολοκλήρου του Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα δια την αποτίναξιν του Αγγλικού Ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίο μας κατέλειπαν οι πρόγονοί μας “Ή ταν ή επί τας”».

Τα μεσάνυκτα της 1^ης Απριλίου του 1955, η Κύπρος μπαίνει με αλλεπάλληλες εκρήξεις στην κορυφαία στιγμή της Ιστορίας της, μια στιγμή που θα ταρακουνήσει το παγκόσμιο στερέωμα και θα διαρκέσει τέσσερα χρόνια. Τούτη τη μέρα η Κύπρος θα γίνει Θερμοπύλες και ο λαός της Λεωνίδας με τους 300. Με μια ανεπανάληπτη δράση που ξάφνιασε για την ευρηματικότητά της, αλλά και για την καθολική στήριξή της από τον λαό, ο Ελληνισμός βούιξε και ο κόσμος είδε.

Με αισθήματα περηφάνιας και εθνικής συγκίνησης τιμούμε σήμερα την επέτειο της 1^ης Απριλίου 1955 και μνημονεύουμε τους αγωνιστές του έθνους αλλά και τους ηρωικούς Παχνιώτες, που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν σε όλες της μάχες της πατρίδας, καθοδηγούμενοι από τον πόθο για ελευθερία. Ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη μας τα παλληκάρια της Κύπρου μας και αντλούμε δύναμη από τη θυσία τους σε όλους τους αγώνες για προάσπιση της πατρίδας μας.

Σήμερα, στρέφουμε τη θύμηση πίσω στα δίσεκτα χρόνια της βρετανικής επικυριαρχίας. Στην καταπίεση και την περιφρόνηση της τιμής και της εθνικής αξιοπρέπειας από τους Βρετανούς κατακτητές, που δεν άφησαν άλλη επιλογή στον κυπριακό λαό από την ένοπλη εξέγερση. Τα μεσάνυχτα της 1^ης Απριλίου του 1955, με όσες δυσκολίες έκρυβε το παράλογο και παράτολμο ενός τέτοιου εγχειρήματος, οι εκρήξεις που φώτισαν τον κυπριακό ουρανό σηματοδότησαν τη διακαή θέληση των απλών και αγνών πολιτών για μια ζωή λεύτερη, απαλλαγμένη από δυνάστες.

Η ίδρυση της ΕΟΚΑ και η έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα ήταν η φυσιολογική εξέλιξη της μακράς και ανεκπλήρωτης πορείας του Κυπριακού Ελληνισμού. Ο κυπριακός λαός και κυρίως οι νέοι αγκάλιασαν με ζέση την εμφάνιση της Οργάνωσης. Άντρες και γυναίκες αντίκρυσαν τον Αγώνα ως κοινή προσπάθεια για αποτίναξη του αποικιακού ζυγού. Οι γνωστοί και άγνωστοι ήρωές μας, οι μαχητές και οι αντάρτες της ΕΟΚΑ έγραψαν απαράμιλλες σελίδες ηρωισμού και αυταπάρνησης στη διάρκεια του ένδοξου Αγώνα που οδήγησε στην απαλλαγή από την αποικιοκρατία, την απελευθέρωση της πατρίδας μας και την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ως αναμένετο, η ηρωοτόκος Κοινότητα Πάχνας δεν θα μπορούσε να μείνει αμέτοχη. Ολόκληρη η Κοινότητα αγκαλιάζει τους αγωνιστές και τον Αγώνα με όποιο τρόπο κι αν εκφράζεται και συνεισφέρουν στην ευόδωση των ιερών σκοπών του Αγώνα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα του υψηλού εθνικού αισθήματος, ο Παχνιώτης, Πανίκος Συμεού. Φιλόπατρης και με πολυσχιδή προσωπικότητα, ο Συμεού από την εφηβεία του ήδη πρωτοστατεί στη σύσταση της νέας συντεχνίας Πάχνας, στην ίδρυση αθλητικού σωματείου, και στη διοργάνωση εθνικών εκδηλώσεων. Από τις αρχές του 1956, οπόταν και στρατολογείται στην Οργάνωση, αναπτύσσει πλούσια επαναστατική δράση, με συμμετοχή στην επίθεση εναντίο του Αστυνομικού Σταθμού Πάχνας, στις τέσσερις ανατινάξεις του συστήματος ύδρευσης στην Επισκοπή και στις επιθέσεις εναντίον εχθρικών στόχων στις Κυβίδες, στην Κισσούσα, στην Αυδήμου και στην Τριμίκλινη.

Έχει πλέον κάνει την παρουσία του γνωστή στους Άγγλους. Τον Νοέμβριο του 1958 συλλαμβάνεται και υποβάλλεται για τρεις μέρες σε φρικτά βασανιστήρια στον Σταθμό Αυδήμου. Απειλούμενος από όπλα και με την εντύπωση πως ο αγωνιστής θα υποδείξει σημείο με κρυμμένο οπλισμό της ΕΟΚΑ, ο Συμεού μεταφέρεται οδικώς στην Λεμεσό. Στη διαδρομή, εξέρχεται του οχήματος και επιχειρεί να αποδράσει. Ήταν 25 Νοεμβρίου του 1958 όταν οι σφαίρες των Άγγλων και των Τούρκων συνοδών του οδήγησαν τον Πανίκο Συμεού στην πάνθεο των ηρώων.

Με το όραμα της αυτοδιάθεσης και της ένωσης με τον εθνικό κορμό στην καρδιά, ο Νίκος Σοφοκλέους αναλαμβάνει από ενωρίς δράση ως μέλος του εκτελεστικού της Λεμεσού. Τον Σεπτέμβριο του 1956, κατά τη διάρκεια αποστολής τραυματίζεται, συλλαμβάνεται και οδηγείται ενώπιον του Κακουργιοδικείου, το οποίο τον καταδικάζει σε θάνατο. Αργότερα η εις θάνατον ποινή μετατρέπεται σε ισόβια, ωστόσο ο Σοφοκλέους χαρακτηρίζεται άκρως επικίνδυνος και μεταφέρεται σε φυλακές στην Αγγλία για να εκτίσει την ποινή του. Με τη λήξη του Αγώνα και την εγκαθίδρυση της Δημοκρατίας, επιστρέφει στην Κύπρο και εγγράφεται στην Αστυνομική Ακαδημία. Παράλληλα παρακολουθεί μαθήματα μετεκπαίδευσης στη Σχολή Ανθυπασπιστών στην Ελλάδα. Με το ξέσπασμα των γεγονότων του 1963-64, ο Σοφοκλέους δηλώνει και πάλι παρών. Η ζωή του Νίκου Σοφοκλέους θα κοπεί απότομα σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα τον Φεβρουάριο του 1971, κατά την επιστροφή του από την Μόρφου όπου μετέβηκε για να προσκαλέσει στον γάμο του.

Η δράση όμως των Παχνιωτών δεν περιορίστηκε στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955-59. Στα γεγονότα της Κοφίνου τον Νοέμβριο του 1967, η Πάχνα θα θυσιάσει άλλο ένα εκλεκτό της τέκνο. Ο Ευμένιος Παναγιώτου-Μαρκαντώνη, με σημαία του τις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, θα βρίσκεται παρακείμενα της Κοφίνου, όπου κατά την πρώτη φάση της επιχείρησης «Γρόνθος», τμήματα των φίλιων δυνάμενων εισέρχονται στην Κοινότητα Αγίου Θεοδώρου, χωρίς να συναντήσουν ιδιαίτερη αντίσταση. Στις 15 Νοεμβρίου, στην επίθεση εναντίο της Κοφίνου, ο Μαρκαντώνη θα αφήσει την τελευταία του πνοή στον αγώνα για υπεράσπιση του κράτους, δεχόμενος πυροβολισμό στο κεφάλι. 

Έντονη ήταν η παρουσία Παχνιωτών στα τραγικά γεγονότα του καλοκαιριού του 1974. Στις 20 Ιουλίου, ο Ιορδάνης Βακή-Ιορδάνους, όπως ακριβώς έπραξε και το 1963-63 στην Μανσούρα, τα Πηγαίνεια και τα Κόκκινα, ανταποκρίνεται, μαζί με άλλους συγχωριανούς τους, στο κάλεσμα για υπεράσπιση της Δημοκρατίας. Παρά την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, ο Ιορδάνης με τους συμπολεμιστές του θα ριχθούν με σθένος στις σφοδρές οδομαχίες. Εν μέσω εχθρικών πυρών, με αυτοθυσία και προσφέροντας την ίδια του τη ζωή για την πατρίδα, καταφέρνει να διασώσει τον τραυματία συμπολεμιστή του, Παναγιώτη Ηροδότου.

Λίγες ημέρες αργότερα, ο συγχωριανός του Κυριάκος Θουκή θα ακολουθήσει τον δρόμο της θυσίας. Τα γεγονότα του μαύρου Ιούλη βρίσκουν τον Κυριάκο στην Κερύνεια, όπου εργαζόταν έχοντας ολοκληρώσει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις. Έφεδρος καταδρομέας λαμβάνει μέρος στις ιστορικές μάχες του Αγίου Ιλαρίωνα προτού η 33^η Μοίρα διαταχθεί για οπισθοχώρηση προς το Μπέλλα Πάις. Ο Θουκή φέρεται να συνελήφθη μεταξύ Δικώμου και Συγχαρί, όπου εκτελέστηκε με άλλους τρεις συμπολεμιστές του. Μέχρι το 2011, παρέμενε αγνοούμενος. Με την ταυτοποίηση των οστών του, ο Κυριάκος Θουκή επέστρεψε στην αγαπημένη του Πάχνα, όπου ετάφη με τις πρέπουσες τιμές.

Κυρίες και Κύριοι,

Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ αποτέλεσε ορόσημο στη σύγχρονη κυπριακή Ιστορία. Τα αγνά παλληκάρια του Κυπριακού Ελληνισμού, που έτρεξαν προς προάσπιση της πατρίδας μας, οδηγούμενοι από τα υψηλότερα των ιδανικών της ανθρωπότητας, την ελευθερία, τη δημοκρατία και την ανεξαρτησία, έγραψαν με χρυσά γράμματα ένδοξες σελίδες τιμής.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Δεν έμεινε γωνιά της ελληνικής γης, που δε γνώρισε τη δόξα. Δεν έμεινε σπιθαμή της, που δεν βάφτηκε με αίμα. Οι πέτρες και οι βράχοι, τα ρυάκια κι οι βρυσούλες, οι μυρτιές και τα θυμάρια έμειναν οι αιώνιοι μάρτυρες. Δίκαια λοιπόν σήμερα πανηγυρίζουμε, δίκαια υπερηφανευόμαστε. Ήταν μεγάλη η απόφαση, τεράστια η πράξη, τιτάνια η προσπάθεια.

Αν εμείς σήμερα απολαμβάνουμε το ύψιστο αγαθό που λέγεται λευτεριά, αν η πατρίδα μας είναι ξανά δοξασμένη και τιμημένη, αυτό οφείλεται στην υπέροχη θυσία των προγόνων μας. Αλλά ας μη ξεχνάμε ποτέ ότι το μεγάλο παρελθόν συνεπάγεται και μεγάλες ευθύνες. Παραλάβαμε μια δοξασμένη Ιστορία. Είμαστε συνεχιστές μιας άφθαρτης παραδόσεως.

Ας φροντίσουμε λοιπόν να είμαστε άξιοι συνεχιστές του ένδοξου παρελθόντος μας. Το θάρρος και η ανδρεία των προγόνων μας ας γίνουν οι οδηγοί που θα κατευθύνουν τις πράξεις μας και ας φροντίζουμε πάντα, όχι μόνο να μην προδώσουμε και να μη μολύνουμε το υπέροχο παρελθόν μας, αλλά να στολίσουμε με νέες δάφνες τη δόξα της και να προσθέσουμε νέες σελίδες στην Ιστορία της.

Η εποποιία του 1955 πρέπει να είναι φάρος φωτός σε κάθε Έλλην, ο οποίος πρέπει να αντλεί τα σωστά διδάγματα. Η αυτοθυσία και η προσήλωση των παλικαριών του Αρχηγού Διγενή στη λευτεριά επιβάλλεται να γίνουν τα ιδανικά και της δικής μας γενιάς. Αποτελεί αδήριτη ανάγκη να βρισκόμαστε καθημερινά στις επάλξεις ενάντια στην κατοχή.

Είναι ηλίου φαεινότερο πως τα λόγια δεν μπορούν ούτε κατά το ελάχιστο να σκιαγραφήσουν το μέγεθος της θυσίας τους. Μιας θυσίας, η οποία διαχρονικά θυμίζει, ειδικότερα στον Κυπριακό Ελληνισμό, πως η ελευθερία και η πατρίδα είναι ιδανικά αδιαπραγμάτευτα.

Το κουπί του αγώνα το τράβηξαν όλοι, όπου με ενθουσιασμό, με αυτοθυσία και πίστη στα ελληνοχριστιανικά ιδανικά, έδωσαν την άνιση μάχη. Επιβάλλεται πλέον, ο Κυπριακός Ελληνισμός να αφουγκραστεί τα μηνύματα των καιρών και ακολουθώντας το  μονοπάτι, το οποίο έχει χαράξει η ανιδιοτέλεια και η πίστη στο καθήκον να γίνει αρωγός στον αγώνα για δικαίωση. Τώρα είναι η ώρα να πάρουμε μια σταγόνα από το αίμα τους να καθαρίσουμε το δικό μας.

Αυτό θα είναι ο φόρος τιμής και το θυμίαμα της ευγνωμοσύνης για τη μεγάλη σας θυσία, αθάνατοι ήρωες. Όποιος δεν θέλει να είναι δούλος, όποιος αγωνίζεται για λευτεριά και δικαιοσύνη, όποιος θέλει να ζει ελεύθερα στην πατρίδα του, έντιμος και αξιοπρεπής, οφείλει να αγωνιστεί από τις δικές του επάλξεις. Όλοι και όλες έχουμε την υποχρέωση να φυλάμε τις δικές μας Θερμοπύλες. Αυτό τουλάχιστον μας διδάσκει η μακραίωνη ιστορία του έθνους μας.

Διαφορετικά, «όσοι το χάλκεον χέρι βαρύ του φόβου αισθάνονται, ζυγόν δουλείας ας έχωσι. Θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία».

(MKY)