Ανακοινωθέντα

"The economic and financial landscape in Europe and in Cyprus "

Διάβαζα σήμερα στην εφημερίδα ότι ο Εμμανουέλ Μακρόν, μιλώντας στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, εξέφρασε την άποψη ότι η σημερινή κατάσταση πραγμάτων στην Ευρώπη θυμίζει την περίοδο του Μεσοπολέμου.  Μια περίοδος που ξεκίνησε με μια επίπλαστη ευφορία και η οποία, όμως, οδήγησε στην έξαρση του εθνικισμού, στην περιχαράκωση και στη σύγκρουση.

Ελπίζω να αποδειχτούν υπερβολικές οι ανησυχίες του Γάλλου Προέδρου. Αλλά, χωρίς αμφιβολία, οι διεθνείς εξελίξεις προκαλούν προβληματισμό και υιοθετώ ανεπιφύλακτα την παραίνεση του Εμμανουέλ Μακρόν, ότι πρέπει «να το έχουμε στο νου μας, να έχουμε πνευματική διαύγεια, και να γνωρίζουμε πώς αντιστεκόμαστε, στηριζόμενοι στο σφρίγος της Δημοκρατίας».

Η άνοδος των δυνάμεων του λαϊκισμού, του αυταρχισμού και των άκρων πρέπει πράγματι να μας αφυπνίσει και να μας κινητοποιήσει.

Εστιάζοντας στο ευρωπαϊκό και στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον, θεωρώ πως οι προκλήσεις δεν προέρχονται τόσο από τις όποιες διαρθρωτικές αδυναμίες και ανισοσκέλιες.  Δεν λέω ότι δεν υπάρχουν, αλλά θεωρώ ότι μέσα από τις προσπάθειες των τελευταίων ετών τα πράγματα έχουν βελτιωθεί και μάλιστα αισθητά. Ο κίνδυνος προέρχεται από συγκεκριμένες πολιτικές επιλογές. Πολιτικές επιλογές που οδηγούν σε ανοικτή αμφισβήτηση πολύ βασικών πυλώνων της παγκόσμιας τάξης.

Εκδηλώνεται, για παράδειγμα, μια τάση προστατευτισμού, μια καχυποψία προς τις ανοικτές αγορές και στο ελεύθερο εμπόριο, που εάν δεν ελεγχθεί, εάν αφεθεί και λάβει διαστάσεις, θα οδηγήσει μετά βεβαιότητας σε διεθνή οικονομική και πολιτική αποσταθεροποίηση.

Και γι’ αυτό ακριβώς πρέπει να είμαστε έτοιμοι να δώσουμε ξανά τη μάχη των ιδεών. Να πείσουμε ότι η οικονομική περιχαράκωση, ο οικονομικός εθνικισμός και προστατευτισμός, δεν προσφέρουν διέξοδο και ασφάλεια για κανένα κράτος. Να πείσουμε ότι μόνο μέσα από τη διεθνή συνεργασία, τη συνεννόηση και το ελεύθερο εμπόριο, είναι που θα μπορέσουμε να διατηρήσουμε την προοπτική για την ανάπτυξη και την ευημερία.

Κυρίες και κύριοι,

Σε αυτή την προσπάθεια η Ευρωπαϊκή Ένωση θα μπορούσε και πρέπει να έχει ρόλο πρωταγωνιστικό. Κατ’ ακρίβεια αυτές οι διαφαινόμενες προκλήσεις αναδεικνύουν τον ρόλο και τη σημασία που εξακολουθεί να έχει η Ευρωπαϊκή Ένωση, πρώτα και κύρια για τα κράτη-μέλη αλλά και διεθνώς, ως δύναμη σταθερότητας και συνεργασίας. 

Ανησυχώ όμως επειδή και η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση περνά φάση έντονης αμφισβήτησης, τόσο εξωτερικής όσο και εκ των έσω. Και δυστυχώς δίδονται, άθελα, και αφορμές που επιτείνουν την αμφισβήτηση και την καχυποψία. Δεν θεωρώ τόσο την εφαρμογή των προγραμμάτων στήριξης ως μια τέτοια αφορμή για καχυποψία και αντιευρωπαϊκή αμφισβήτηση. Σίγουρα όχι στην Κύπρο, όπου υπήρχε, κατά την άποψή μου, μια σιωπηρή πλειοψηφία που έδειξε κατανόηση και προσέφερε στήριξη στην προσπάθεια εφαρμογής του Μνημονίου.

Περισσότερο με προβληματίζει η τάση μεταφοράς όλο και περισσοτέρων εξουσιών σε μια κεντρικοποιημένη, απρόσωπη, ευρωπαϊκή γραφειοκρατία. Τόσο για λόγους ουσίας όσο και για λόγους διαδικασίας.

Επειδή η διαδικασία λήψεως αποφάσεων πρέπει να απολαμβάνει πάντοτε αδιαμφισβήτητης δημοκρατικής νομιμοποίησης και να σέβεται τη συνετή Αρχή της Επικουρικότητας. Δηλαδή οι αποφάσεις, στον βαθμό που είναι εφικτό, να λαμβάνονται στο εγγύτερο προς τον πολίτη επίπεδο. Για να νιώθουν οι πολίτες ότι είναι συμμέτοχοι και για να μην αφήνεται περιθώριο σε όσους από τα άκρα, επιχειρούν να ροκανίσουν τα θεμέλια της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Και επειδή επί της ουσίας, δεν πρέπει ποτέ να μας διαφεύγει ότι η βασική αρχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης ήταν και πρέπει να παραμείνει φιλελεύθερη. Μια φιλελεύθερη προσέγγιση που ανοίγει αγορές, που ενθαρρύνει τον ανταγωνισμό, που προάγει την ελευθερία διακίνησης ανθρώπων, προϊόντων, υπηρεσιών και κεφαλαίων. Έτσι είναι που απελευθερώνονται οι παραγωγικές δυνάμεις στις οικονομίες μας και σίγουρα όχι μέσα από την υπερβολική ρύθμιση, την υπερβολική κεντρικοποίηση και την αχρείαστη γραφειοκρατία.   

Πρέπει συνεπώς να ξανασκεφτούμε τα επόμενα μας βήματα, που θα καταστήσουν την Ευρωπαϊκή Ένωση πραγματικά ισχυρή και αξιόπιστη.

Κυρίες και κύριοι,

Στη Κύπρο, το 2013 και στα χρόνια που ακολούθησαν, δώσαμε τη δική μας μάχη για να παραμείνουμε στην Ευρώπη. Αυτό ήταν το στοίχημα και πρέπει να το καταλάβουμε. Είχαμε φτάσει σε μια οριακή κατάσταση. Δεν ήταν μόνο προσπάθεια για τη σταθεροποίηση της οικονομίας μας. Ήταν και μια προσπάθεια για να παραμείνουμε στην Ενωμένη Ευρώπη, με όλα όσα αυτό συνεπάγεται. Ένα στοίχημα το οποίο, μέσα από τη συλλογική προσπάθεια, μέσα από την προσπάθεια των συμπολιτών μας, το έχουμε κερδίσει. Σταθήκαμε ξανά στα πόδια μας και μπορούμε σήμερα να συνεχίσουμε την προσπάθεια για την οικονομική ανάπτυξη, την ευημερία και την πρόοδο.

Αλλά μπορούμε επίσης να διεκδικήσουμε, ακόμη πιο έντονα και ακόμη πιο αξιόπιστα, τον δικό μας ρόλο και τη δική μας συμμετοχή στην προσπάθεια να διαμορφώσουμε το μέλλον της Ευρώπης στην οποία ανήκουμε. Μαζί με τους Ευρωπαίους εταίρους μας.

Και για μένα δεν υπάρχει κανένα δίλημμα, καμία αμφιταλάντευση και καμία προσπάθεια να πατήσουμε σε δύο βάρκες. Ανήκουμε στην Ευρώπη και μας ανήκει μια Ευρώπη της ασφάλειας, της δημοκρατίας, της ελευθερίας και της ευημερίας.

Φίλες και φίλοι,

Ήθελα σήμερα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες γενικότερες σκέψεις. Δεν ήθελα να παραθέσω αριθμούς και οικονομικά στοιχεία. Εξάλλου, και αυτό ίσως να ακουστεί παράδοξο για Υπουργό Οικονομικών, δεν είμαι πολύ καλός με τους αριθμούς. Έχω όμως καλούς συνεργάτες που καταλαβαίνουν και τους αριθμούς! Και από την άλλη, θεωρώ ότι οι αριθμοί λένε πάντοτε την αλήθεια.

Όταν, για παράδειγμα βλέπουμε ότι την περίοδο 2009-2014 χάσαμε το 10,5% του ΑΕΠ μας, ενώ την περίοδο 2015-2018 θα έχουμε επανακτήσει το 15% του ΑΕΠ, σημαίνει ότι τα πράγματα πάνε καλύτερα.

Σημαίνει ότι μέσα από τη συλλογική προσπάθεια έχουμε ανακόψει την πτώση και πραγματοποιούμε ισχυρά βήματα ανάκαμψης. Σημαίνει ότι η ανεργία μειώνεται. Σημαίνει ότι το διαθέσιμο εισόδημα, η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις σταδιακά αυξάνονται.

Όταν, ακόμη, βλέπουμε ότι από το 2014 λειτουργούμε με ισοσκελισμένο προϋπολογισμό και από το 2016 με υγιές πλεόνασμα, σημαίνει ότι και η ανάπτυξη της οικονομίας είναι πιο υγιής και πιο βιώσιμη.

Στο ίδιο συμπέρασμα οδηγεί και η διαπίστωση ότι μετά από την αλόγιστη πιστωτική επέκταση, μετά τη διόγκωση του τραπεζικού μας συστήματος,  μετά τον υπερδανεισμό και τη φούσκα, έχουμε μια σταθερή αλλά αδιαμφισβήτητη πιστωτική συρρίκνωση και απομόχλευση.

Σημαίνει, με λίγα λόγια, ότι πλέον λειτουργούμε στα όρια των δυνάμεων μας και ότι η ανάπτυξη βασίζεται σε πολύ πιο στέρεα θεμέλια.

Όταν, φίλες και φίλοι, τις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις έχουν διαδεχτεί απανωτές αναβαθμίσεις, σημαίνει ότι η εμπιστοσύνη προς τη χώρα μας σταδιακά ανακτάται.

Και όταν, πριν από ελάχιστες βδομάδες, καταφέραμε να πετύχουμε την άνοδό μας στην επενδυτική βαθμίδα, σημαίνει ότι οι πρόσφατες δύσκολες αποφάσεις που κληθήκαμε να λάβουμε, έχουν πράγματι δικαιωθεί και δημιουργούν ασφάλεια και προοπτική. 

Αλλά οι ίδιοι αριθμοί, τα ίδια ψυχρά δεδομένα της οικονομίας μας, καταδεικνύουν και κάτι άλλο.  Ότι έχουμε ακόμη δρόμο να διανύσουμε. Ότι έχουμε ακόμη υστερήσεις. Ότι μπορούμε να ανεβάσουμε τον πήχη της ανάπτυξης και της ευημερίας ακόμη πιο ψηλά. Και ότι πρέπει, συνεπώς, να συνεχίσουμε την προσπάθεια.

Και αυτή ακριβώς είναι η δέσμευσή μας.

Σας ευχαριστώ που με ακούσατε.

(ΜΛ)