Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι σήμερα εδώ και απευθύνω χαιρετισμό στο Παγκύπριο Συνέδριο Γεωργίας που διοργανώνει η Συνεργατική Κυπριακή Τράπεζα σε συνεργασία με την IMH. Αρχικά να μου επιτρέψετε να συγχαρώ και να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τους διοργανωτές της συνάντησης αυτής για την ουσιαστικής σημασίας πρωτοβουλία τους.

Τέτοιου είδους εκδηλώσεις συνεισφέρουν σημαντικά στην αγροτική οικονομία και συντείνουν στην ευρύτερη οικονομική ανάπτυξη του τόπου μας με την ανταλλαγή νέων ιδεών και τη διάδοση νέων πρακτικών στον αγροτικό τομέα. Και όταν μάλιστα αυτές συνδιοργανώνονται από τον Συνεργατισμό αποκτούν ιδιαίτερη αξία αφού διαχρονικά ο Συνεργατισμός αποτελεί το στυλοβάτη της αγροτικής οικονομίας του τόπου μας.

Είναι γεγονός ότι η γεωργία αποτελεί πολύ σημαντικό κομμάτι που συμβάλει καθοριστικά στον κοινωνικοοικονομικό ιστό κάθε χώρας. Αυτό αποδεικνύεται και σε ευρωπαϊκό επίπεδο αφού δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι η πρώτη, πληρέστερη και πιο ολοκληρωμένη πολιτική που καθιερώθηκε και εφαρμόστηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι η Κοινή Αγροτική Πολιτική (ΚΑΠ) που απορροφά σήμερα το 40% του προϋπολογισμού της ΕΕ.

Στην περίπτωση του τόπου μας, αν και ο γεωργικός τομέας αντιπροσωπεύει, σε αριθμούς, ένα μικρό μέρος του ΑΕΠ, εντούτοις ασκεί σημαντική επίδραση στους άλλους τομείς της οικονομίας πολλαπλασιάζοντας έτσι την αξία του. Η οικονομική κρίση που κτύπησε την χώρα μας κατέδειξε άλλωστε την ανθεκτικότητα του τομέα και την πρόσθετη αξία του, ακριβώς λόγω του ότι γύρω από τη γεωργική παραγωγή οικοδομείται ένας μεγάλος αριθμός επαγγελμάτων και εργαζομένων.

Την ίδια στιγμή δεν πρέπει επίσης να παραβλέπουμε ότι η γεωργία συνδράμει στη διατήρηση του κοινωνικού ιστού στις αγροτικές περιοχές και στον περιορισμό της αστυφιλίας και της απερήμωσης, ενώ η άσκηση της γεωργικής δραστηριότητας προφυλάσσει και διατηρεί το φυσικό περιβάλλον και το τοπίο και συντείνει στον περιορισμό του φαινομένου της κλιματικής αλλαγής.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες

Με την ανάληψη του Υπουργικού θώκου πριν από πέντε περίπου χρόνια είχα αναφέρει ότι όραμά δικό μου και των συνεργατών μου ήταν «η ανάπτυξη του αγροτικού τομέα ώστε να αποτελέσει ξανά παράγοντα επανασύστασης του κοινωνικού και οικονομικού ιστού της υπαίθρου, καθώς και η διασφάλιση της ποιότητας ζωής στη βάση της διατήρησης του περιβάλλοντος».

Προς αυτή τη κατεύθυνση είχαμε δεσμευτεί να εργαστούμε σκληρά για να εκπληρώσουμε όλα όσα το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Αναστασιάδη κατέγραφε. Βασική επιδίωξη της Κυβέρνησης από την πρώτη ήμερα ανάληψης της διακυβέρνησης ήταν:

• η στήριξη του πρωτογενούς τομέα και η ανάπτυξη της αγροτικής οικονομίας τοποθετώντας τη γεωργία και την κτηνοτροφία σε σωστή επιστημονική και επαγγελματική βάση,
• η αειφόρος διαχείριση των φυσικών μας πόρων,
• η προστασία του περιβάλλοντος, της φύσης και της βιοποικιλότητας,
• η επίλυση διαχρονικών προβλημάτων και
• η στήριξη των αγροτικών και παράκτιων περιοχών

Σήμερα, προσεγγίζοντας το τέλος της πενταετούς διακυβέρνησης νιώθω ιδιαίτερα ικανοποιημένος γιατί έχουμε υλοποιήσει σε ένα πολύ μεγάλο βαθμό το πρόγραμμα διακυβέρνησης του Προέδρου Αναστασιάδη παρά το γεγονός ότι κατά την ανάληψη της διακυβέρνησης το 2013 βρεθήκαμε αντιμέτωποι με την μεγαλύτερη φουρτούνα που είχε να αντιμετωπίσει ο τόπος από το 1974.

Τα προβλήματα στην αγροτική οικονομία της Κύπρου είχαν ξεκινήσει από νωρίτερα. Το 2012 καταγράφεται μια μεγάλη κάμψη τόσο στην αξία της γεωργικής παραγωγής κατά €45,9 εκ. και ποσοστό 10,6% σε σχέση με το 2011 όσο και στη συνεισφορά του γεωργικού τομέα στο ΑΕΠ κατά -0,2%. Παράλληλα στο τέλος του 2011 καταγράφεται και μια μεγάλη απώλεια 1.409 θέσεων εργασίας. Αυτές ήταν οι πρώτες αλλά εμφανείς ενδείξεις ότι η αγροτική οικονομία είχε πάρει για καλά τον κατήφορο. Στη συνέχεια ξέσπασε και η πρωτοφανής οικονομική κρίση και τα γεγονότα του Μαρτίου του 2013 όπου ανέτρεψαν τους αρχικούς σχεδιασμούς της Κυβέρνησης και μας υποχρέωσαν να ενεργήσουμε προς την κατεύθυνση της διαχείρισης της οικονομικής κρίσης εγκαταλείποντας προσωρινά το προεκλογικό μας πρόγραμμα. Για να διατηρήσουμε σε ζωή την αγροτική μας οικονομία εργαστήκαμε σε δύο πυλώνες:

Πρωτίστως δώσαμε τη μεγαλύτερη δυνατή βαρύτητα στην αξιοποίηση των ευρωπαϊκών ταμείων εξαντλώντας κάθε δυνατότητα εξασφάλισης ευρωπαϊκών πόρων. Σε αυτά τα πλαίσια πετύχαμε:

• Την επανεκκίνηση του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2007 – 2013 , που είχε παγοποιηθεί επί προηγούμενης Κυβέρνησης και δεν είχε καταβάλει καμία πληρωμή και ούτε ένα ευρώ στους αγρότες. Την πλήρη απορρόφηση των διαθέσιμων ευρωπαϊκών πόρων του ΠΑΑ 2007-2013 και πλήρη υλοποίηση του με τη διάθεση €120 εκ. στους αγρότες από το 2013 μέχρι το 2015.
• Την πλήρη αξιοποίηση του Εθνικού Πλαισίου Στήριξης της Αμπελοκαλλιέργειας για ενίσχυση και αναδιάρθρωση των κυπριακών αμπελώνων καταβάλλοντας στους αμπελουργούς μας €23 εκ.
• Την έγκριση του νέου Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ) 2014 – 2020 με συνολικό προϋπολογισμό τα €243 εκ. Ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει καινοτόμες δράσεις που εφαρμόζονται για πρώτη φορά με την ένταξη νέων κλάδων παραγωγής στα αγροπεριβαλλοντικά μέτρα (φυλλοβόλα, ελαιοκαλλιέργεια, μελισσοκομία) και την επιδότηση της εισαγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στη γεωργία.
• Την πλήρη ενεργοποίηση εντός δεκαοκτώ μηνών του ΠΑΑ 2014 – 2020 από την έγκριση του με προκήρυξη μέτρων πέραν του 80% του συνολικού του προϋπολογισμού.
• Την καταβολή πληρωμών από το ΠΑΑ 2014 – 2020 €50 εκ. από το 2015 μέχρι σήμερα.

Το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε από τα συγχρηματοδοτούμενα ευρωπαϊκά προγράμματα αποκλειστικά και μόνο για τη γεωργία ανήλθε στα €193 εκ. από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους, που αν συνυπολογίσουμε και τις εκταρικές επιδοτήσεις και τα άλλα μέτρα αγοράς ύψους €277 εκ., φτάνουμε σε ένα σύνολο €470 εκ. από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους τα οποία καταβλήθηκαν στον Κύπριο αγρότη μέσω συγχρηματοδοτούμενων ευρωπαϊκών προγραμμάτων.

Ο δεύτερος πυλώνας της πολιτικής μας αφορούσε το εσωτερικό μέτωπο και την ανάγκη λήψης ανακουφιστικών μέτρων για τους αγρότες μας, για να περιορίσουμε τις απώλειες σε αξία παραγωγής και ανθρώπινο δυναμικό. Αναγνωρίζοντας τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν σε μια άσχημη οικονομική συγκυρία οι αγρότες μας, η Κυβέρνηση Αναστασιάδη από το 2013 μέχρι σήμερα τους έχει στηρίξει με ένα ποσό που φτάνει και ξεπερνά τα €87 εκ. ενώ λειτουργήσαμε άμεσα και εξασφαλίσαμε επιπλέον στήριξη από ευρωπαϊκούς πόρους ως αντιστάθμισμα στο ρωσικό εμπάργκο. Τα μέτρα μας αφορούσαν:

• Τη στήριξη της αιγοπροβατοτροφίας με κεφαλικές και συνδεδεμένες επιδοτήσεις ύψους €23 εκ.
• Την καταβολή ενισχύσεων για ζημιές από το εθνικό πλαίσιο ύψους €29 εκ.
• Την καταβολή αποζημιώσεων για ζημιές στους αγρότες, καλύπτοντας την οικονομική ανεπάρκεια του ΟΓΑ ύψους €21,7 εκ.
• Την εξασφάλιση από την ΕΕ αποζημιώσεων για το ρώσικο εμπάργκο ύψους €5,8 εκ.
• Την ενίσχυση εγκλωβισμένων γεωργών με επιδότηση €3,5 εκ.
• Την στήριξη κλάδων όπως η αγελαδοτροφία, η χοιροτροφία και η πτηνοτροφία με επιδοτήσεις ύψους €2,9 εκ.

Συνοπτικά αυτή την πενταετία η αγροτική μας οικονομία επωφελήθηκε:
• Από τα συγχρηματοδοτούμενα Ευρωπαϊκά Προγράμματα με €470 εκ.
• Από ανακουφιστικά μέτρα στήριξης με €87 εκ.

Στο σύνολο έχουν δαπανηθεί αποκλειστικά για τη γεωργία περί τα €557 εκ.

Είναι πραγματικά με μεγάλη ικανοποίηση που βλέπουμε σήμερα τα αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών που καταβάλαμε τα τελευταία χρόνια να αποτυπώνουν ένα αισιόδοξο και πολλά υποσχόμενο μέλλον. Η κατακόρυφα καθοδική πορεία της αξίας παραγωγής της γεωργίας, της αλιείας και της δασοκομίας από το 2012 μέχρι το 2014 έχει πλέον αναστραφεί και οι αριθμοί στέλνουν ένα αισιόδοξο μήνυμα για το αύριο της οικονομίας μας αλλά και του πρωτογενούς τομέα παραγωγής.

Το 2014 η αξία παραγωγής είχε φτάσει στη χαμηλότερη αξία με μόλις €662 εκ. με συνεισφορά στο ΑΕΠ μόλις 1,8%. Σήμερα, τα τελευταία στατιστικά στοιχεία καταδεικνύουν την ανοδική πορεία με την αξία της γεωργικής παραγωγής το 2016 να φτάνει τα €737 εκ., σημειώνοντας αύξηση πέραν του 12% μέσα σε μόλις δυο χρόνια και τη συνεισφορά της στο ΑΕΠ να πλησιάζει τα προ επίπεδα κρίσης ποσοστά στο 2,1%.

Οι αριθμοί αυτοί είναι αδιαμφισβήτητοι μάρτυρες και δικαιώνουν τα μέτρα, και τις πολιτικές μας. Σήμερα ο αγροτικός τομέας της Κύπρου έχει τεθεί σε γερές, υγιής και επαγγελματικές βάσεις, γίνεται πιο παραγωγικός και πιο ανταγωνιστικός και είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει τις νέες προκλήσεις ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία. Αυτό άλλωστε διαφαίνεται και από το τεράστιο ενδιαφέρον νέων κυρίως ανθρώπων να επενδύσουν και να εργαστούν στον πρωτογενή τομέα παραγωγής. Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για την πλήρη υλοποίηση των στόχων της Κυβέρνησης με την:

• Αύξηση του προϋπολογισμού για το επενδυτικό μέτρο του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης, από τα 20 στα 45 εκ. ευρώ, εκ των οποίων τα €28 εκ. προέρχονται από αμιγώς εθνικούς πόρους για επενδύσεις στον τομέα. Μέσα από την υλοποίηση όλων αυτών των επενδύσεων το σύνολο των οποίων ξεπερνά τα €100 εκ., εκτιμάται ότι σε μια περίπου διετία η αξία της γεωργικής παραγωγής θα αυξηθεί κατά 110 εκ. ευρώ.
• Στήριξη της αιγοπροβατοτροφίας με σαφή στοχοθέτηση του ΠΑΑ όπου με την υλοποίηση των επενδύσεων αλλά και την εισαγωγή νέου μέτρου για τη βελτίωση της ευημερίας των ζώων αναμένεται εντός δυο ετών να αυξηθεί η παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος περί τα δεκαπέντε εκ. λίτρα ενισχύοντας τη συλλογική προσπάθεια για την παραγωγή χαλουμιού. Και εδώ να αναφέρω ότι με τα μέτρα που λήφθηκαν μέχρι στιγμής έχουμε το 2016 αύξηση της παραγωγής του γάλακτος κατά 25% με παράλληλη αύξηση της παραγωγικότητας ανά ζώο σε ποσοστό 32%. Αξιοσημείωτο δε το γεγονός ότι όλη η νέα παραγωγή γάλακτος καταλήγει στη βιομηχανία.
• Εισδοχή νέων ανθρώπων στον αγροτικό μας τομέα. Προς αυτή τη κατεύθυνση με απόφαση του Υπουργικού 233 νέοι συμπατριώτες μας θα εισέλθουν για πρώτη φορά στο επάγγελμα του γεωργού και θα μοιραστούν 4,6 εκ. ευρώ περίπου μέσω του ΠΑΑ 2014 – 2020.
• Υλοποίηση της πολιτικής για παραγωγή και προώθηση ποιοτικών προϊόντων υψηλής προστιθέμενης αξίας όπως είναι τα προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ.
• Ανάπτυξη της βιολογικής γεωργίας.
Όπου είναι ραγδαία η αύξηση της βιοκαλλιεργούμενης έκτασης η οποία σήμερα υπερβαίνει τα 5.550 εκτάρια, 4,94% του συνόλου της καλλιεργήσιμης έκτασης. Η έκταση της βιοκαλλιεργούμενης έκτασης το 2017 σε σύγκριση με το 2014 αυξήθηκε κατά 1.663 εκτάρια, ποσοστό 42%.

• Και την προσπάθεια σταθεροποίησης των γεωργικών εισοδημάτων με:
- τη μεταρρύθμιση του θεσμού της γεωργικής ασφάλισης στην οποία θα αναφερθώ στη συνέχεια,
- τη βελτίωση του Εθνικού Πλαισίου Χορήγησης Κρατικών Ενισχύσεων ούτως ώστε να εξασφαλίζεται η γρήγορη καταβολή των αποζημιώσεων από τις θεομηνίες, και
- την εισαγωγή κινήτρων για ενδυνάμωση του θεσμού της Συμβολαιακής Γεωργίας

Πέραν των όσων σας ανέφερα μέχρι στιγμής, σε κάθε βήμα της αναπτυξιακής μας πορείας, προσπάθεια μας ήταν η χρήση των δημόσιων πόρων αποδοτικά, αποτελεσματικά και με διαφάνεια. Προς αυτή την κατεύθυνση προχωρήσαμε:

• Στην εισαγωγή του Μητρώου Αγροτών που θα μας παρέχει τα εφόδια για μια σωστή χρηματοοικονομική διαχείριση των πόρων που διοχετεύονται στον αγροτικό τομέα και μας επιτρέπει να πετύχουμε ένα σωστό προγραμματισμό και συντονισμό των ενεργειών μας.
• Στη μείωση του κόστους παραγωγής μέσω της φθηνότερης ενέργειας με την προώθηση μέτρων όπως:
- Η επιδότηση, για πρώτη φορά, των υποδομών όπως η τοποθέτηση φωτοβολταϊκών και ανεμογεννητριών για παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας.
- Η διεύρυνση των χρήσεων αγροτικού πετρελαίου αφού πέραν της παροχής «αφορολόγητου» πετρελαίου για γεωργικούς σκοπούς, μέσω του νέου σχεδίου παραχωρείται για πρώτη φορά επίσης ενίσχυση για πετρέλαιο κίνησης που χρησιμοποιείται στα οχήματα για γεωργικούς σκοπούς.
• Στη δημιουργία και λειτουργία των Κέντρων εξυπηρέτησης του Αγρότη σε Κάτω Δευτερά και Κυπερούντα με στόχο την έγκαιρη και έγκυρη εξυπηρέτηση του κάθε αγρότη.
• Στη μεταρρύθμιση του θεσμού της Γεωργικής Ασφάλισης με την αντικατάσταση του ΟΓΑ που απορροφούσε πόρους από τους αγρότες μας για σκοπούς συντήρησης του ίδιου του οργανισμού ασφάλισης παρά για την ασφάλιση των γεωργών μας, από ένα σύγχρονο μεικτό σύστημα που θα διασφαλίζει την αποδοτικότερη χρήση των δημόσιων πόρων και θα προσφέρει μεγαλύτερη κάλυψη στους γεωργούς μας.
• Στην υλοποίηση ολοκληρωμένου σχεδιασμού για αξιοποίηση του ανακυκλωμένου νερού ως εναλλακτικού υδάτινου πόρου για την παροχή αξιόπιστων ποσοτήτων νερού για άρδευση και ενίσχυση του υδατικού ισοζυγίου μέσα από την κατασκευή έργων υποδομής συνολικού εκτιμώμενου κόστους €100 εκ.

Φίλες και φίλοι,

Λέγοντας αυτά θα πρέπει την ίδια στιγμή να σημειώσω ότι η κυπριακή γεωργία, εντασσόμενη σε ένα ιδιαίτερα ανταγωνιστικό περιβάλλον, αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις. Βρισκόμαστε μακριά από τα κέντρα των διεθνών αγορών και οι γεωργοί μας καλλιεργούν μικρά τεμάχια γης κάτι που μειώνει τη διαπραγματευτική τους δύναμη.

Αυτή τη πενταετία αντιμετωπίσαμε διαχρονικά προβλήματα και βάλαμε γερές βάσεις για εκσυγχρονισμό, ανασυγκρότηση και περεταίρω ανάπτυξη του αγροτικού μας τομέα αλλά οι προκλήσεις που έρχονται είναι και πολλές και δύσκολες γι’ αυτό είμαστε υποχρεωμένοι να ανασυντασσόμαστε και να δρομολογούμε νέες στρατηγικές.

Είμαι όμως βέβαιος ότι με την συνεργασία όλων μπορούμε να επιτύχουμε το στόχο για ένα αγροτικό τομέα που να παρέχει ευκαιρίες, που να αξιοποιεί παραγωγικά και το τελευταίο διαθέσιμο ευρώ και που θα αναβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο των αγροτών μας.

Με αυτές τις σκέψεις, κλείνοντας, εύχομαι στους διοργανωτές του συνεδρίου κάθε επιτυχία σε αυτήν την τόσο σημαντική προσπάθεια.

--------------------------
ΕΦ/ΑΧ/ΕΙ