Ανακοινωθέντα

Η διοργάνωση ημερίδων με θέμα την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τις διωκτικές Αρχές μιας χώρας, αποτελεί μια πράξη αναγνώρισης της ευθύνης για σεβασμό και προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου, γι’ αυτό επιτρέψετέ μου να συγχαρώ την Αστυνομία για την πρωτοβουλία της και τη θετική προσπάθεια για ευαισθητοποίηση των συμμετεχόντων σε θέματα προστασίας και σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

H Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων αποτελεί μια θεμελιώδη διακήρυξη για την προαγωγή και την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών και η επίδρασή της στη κυπριακή έννομη τάξη, σε μια δημοκρατικά δομημένη πολιτεία, δεν μπορεί παρά να είναι ουσιαστική και καθοριστική ως προς το εύρος και την θεμελίωση των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Αυτός ο θεμελιώδης χάρτης δεν θα είχε μετατραπεί σε μια απτή νομική πραγματικότητα εάν δεν ιδρύετο το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το οποίο με τη νομολογία του κατόρθωσε να σχηματίσει, αυτό που το ίδιο αποκαλεί, μια δημόσια τάξη δικαιωμάτων στην Ευρώπη. 

Εδώ και 65  χρόνια, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο  επηρεάζει  με τις αποφάσεις του την έννομη πραγματικότητα, την έννομη τάξη σε κάθε χώρα  μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης. Κατά τον ίδιο τρόπο επηρεάζει αποφασιστικά  και τη δική μας εσωτερική έννομη τάξη.

Παράλληλα, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκοντας την ενίσχυση της προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στα κράτη μέλη, ενσωμάτωσε τα θεμελιώδη δικαιώματα σε ένα ενιαίο Χάρτη, τον Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, ο οποίος λειτουργεί ως πυξίδα για το σύνολο των πολιτικών της ΕΕ. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι βασικός πυλώνας της ευρωπαϊκής ενοποίησης έχει καταστεί ,πλέον, η δημιουργία ενός ενιαίου ευρωπαϊκού χώρου ασφάλειας, ελευθερίας και δικαιοσύνης στο πλαίσιο του οποίου  η εναρμόνιση των εθνικών νομοθεσιών  θα  διασφαλίζει  τα θεμελιώδη δικαιώματα και ελευθερίες, τους δημοκρατικούς θεσμούς και το κράτος δικαίου. Δεν θα πρέπει ,επίσης, να παραγνωρίζεται ότι το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχει ενστερνιστεί εδώ και πολλά χρόνια τη νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ως μια από τις κύριες πηγές, από τις οποίες αντλεί απαντήσεις όταν αντιμετωπίζει ζητήματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Στη χώρα μας τα ανθρώπινα δικαιώματα κατοχυρώνονται πλήρως με ένα ισχυρό πλέγμα συνταγματικών, νομοθετικών, ποινικών και δικονομικών διατάξεων. Όμως, σε μια ευνομούμενη πολιτεία, η προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων δεν εξαντλείται μόνο στη νομική τους κατοχύρωση. Ο έμπρακτος σεβασμός τους εξασφαλίζεται μέσα από την καθημερινή δράση και πρακτική όλων των αρμοδίων κρατικών Αρχών και οργάνων, συμπεριλαμβανομένης της Αστυνομίας. Η κατοχύρωση, προστασία και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε όλο τους το εύρος, εξαρτάται επίσης και από την ενεργοποίηση και εγρήγορση του κάθε πολίτη ξεχωριστά, για αξιοποίηση των δυνατοτήτων του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου, με το οποίο μπορούν να προβάλουν και να διεκδικήσουν δικαστικά τα δικαιώματά τους, καθώς και αποζημιώσεις από την παράβασή τους.

Στις σημερινές συνθήκες, η Αστυνομία εκπληρώνει έναν κρίσιμο θεσμικό ρόλο: αυτόν της διατήρησης της ασφάλειας και της δημόσιας τάξης, της πρόληψης και καταπολέμησης της εγκληματικότητας, της υπεράσπισης του νόμου, του Συντάγματος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των πολιτών.

Σε μια εποχή πολλαπλών  προκλήσεων μια αποτελεσματική και σύγχρονη  Αστυνομία είναι αυτή που αντιμετωπίζει δραστικά, σε όλες της τις μορφές, την εγκληματικότητα και βρίσκεται, ,ταυτόχρονα, στην πρώτη γραμμή της υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Με στελέχη που  κάνουν τη δουλειά τους με τρόπο που δεν στηρίζεται στην άσκηση φόβου και στη βία, αλλά στον νόμο, στο δίκαιο, στην ηθική, την τιμή και τον επαγγελματισμό. Μια κοινωνικά ευαίσθητη Αστυνομία είναι η Αστυνομία, η οποία εκπληρώνει αποτελεσματικά την αποστολή της διευκολύνοντας, προασπίζοντας και εξασφαλίζοντας χώρο για άσκηση των  δικαιωμάτων  των πολιτών.

Ο αστυνομικός που καλείται να υπερασπιστεί τους νόμους δεν μπορεί να γίνεται ο ίδιος παραβάτης των νόμων καταπατώντας τα ανθρώπινα δικαιώματα, επειδή έχει ταχθεί να είναι ο ίδιος εγγυητής της προστασίας τους. Παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων από την ίδια την Αστυνομία αποδυναμώνει τον ρόλο και το έργο της, κλονίζει την εμπιστοσύνη των πολιτών και μειώνει το κύρος και την προσφορά της Αστυνομίας στην κοινωνία.  Αντίθετα, όταν από την πλευρά των αστυνομικών υπάρχει σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τότε αυξάνεται το κύρος και η αποτελεσματικότητα της  δράσης  της Αστυνομίας.

Με αφορμή μεμονωμένα περιστατικά, τα οποία δεν λείπουν από καμιά Αστυνομία οποιασδήποτε χώρας, για τα οποία έχουν   διατυπωθεί αιτιάσεις για μειωμένο σεβασμό ανθρωπίνων δικαιωμάτων εκ μέρους αστυνομικών, επιτρέψτε μου να τονίσω εμφατικά, ότι πάντοτε στηλιτεύουμε και καταδικάζουμε  τέτοια περιστατικά, επιδεικνύουμε μηδενική ανοχή απέναντί τους, επιζητούμε άμεση και αποτελεσματική διερεύνησή τους και την λογοδοσία και δίωξη όσων ευθύνονται.  

Πρωταρχικός μας στόχος είναι να καταστήσουμε το έργο της Αστυνομίας πιο αποτελεσματικό, ώστε μαζί με την πρόληψη και πάταξη του εγκλήματος, να διασφαλίζεται και η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων των πολιτών, χωρίς εκπτώσεις, διακρίσεις, εξαιρέσεις ή αποκλεισμούς.

Προτεραιότητά μας είναι η εμπέδωση συνθηκών ασφάλειας στην κοινωνία μας, αφού η ασφάλεια είναι προϋπόθεση της ελευθερίας και συνιστά θεμελιώδες δικαίωμα των πολιτών. Αν ο πολίτης δεν νιώθει ασφάλεια, δεν μπορεί ούτε να εκφραστεί, ούτε να δημιουργήσει, ούτε να προκόψει ή να ευημερήσει. Αν επίσης σε μια κοινωνία δεν υπάρχει ασφάλεια, τότε αυτή δεν μπορεί να αναπτυχθεί. Είμαστε ικανοποιημένοι γιατί η Κύπρος είναι σήμερα μια από τις πιο ασφαλείς χώρες του κόσμου και ως τέτοια θα πρέπει να τη διατηρήσουμε. Τούτο δεν οφείλεται απλά σε συγκυριακούς ή ευνοϊκούς παράγοντες. Οφείλεται τόσο στα αυστηρά και συστηματικά μέτρα που λαμβάνονται, αλλά και στη συνεργασία, στην εγρήγορση και τη συνδρομή των πολιτών για πρόληψη και αντιμετώπιση κάθε μορφής εγκληματικότητας.

Τα δεδομένα μας οδήγησαν στον σχεδιασμό και τη λήψη και εφαρμογή δέσμης μέτρων στο πλαίσιο μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής για να εμπεδωθεί στην Αστυνομία η αίσθηση ευθύνης, αξιοκρατίας, αποτελεσματικής άσκησης των καθηκόντων της, χρηστής διοίκησης, προστασίας και σεβασμού προς όλους τους πολίτες. Στο πλαίσιο αυτό:

►        Ενισχύσαμε το δικαίωμα  ασφάλειας των πολιτών ενδυναμώνοντας την επιχειρησιακή ικανότητα της Αστυνομίας για πρόληψη και καταπολέμηση όλων των μορφών του εγκλήματος. Προχωρήσαμε ,ταυτόχρονα, σε συστηματική επιμόρφωση των μελών της σε θέματα προστασίας και σεβασμού ανθρωπίνων δικαιωμάτων με στόχο  την αλλαγή και βελτίωση νοοτροπιών, στάσεων και συμπεριφορών. 

►        Με την αναθεώρηση του Κώδικα Αστυνομικής Δεοντολογίας, ενισχύσαμε τις δυνατότητες ελέγχου και αξίωσης για λογοδοσία, όσων είναι επιφορτισμένοι με το καθήκον διασφάλισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

►        Ενδυναμώσαμε το πλαίσιο προστασίας των δικαιωμάτων όσων συλλαμβάνονται και ή τελούν υπό κράτηση, με τον καθορισμό των κατευθυντηρίων γραμμών μεταχείρισης των για αποφυγή και αντιμετώπιση φαινομένων κακομεταχείρισης.

►        Τα τελευταία χρόνια βελτιώσαμε και αναβαθμίσαμε τους χώρους κράτησης προσώπων στα αστυνομικά κρατητήρια και στις Κεντρικές Φυλακές για να συνάδουν με τα διεθνή και ευρωπαϊκά πρότυπα. Έμπρακτα επιδείξαμε αποφασιστικότητα για αντιμετώπιση  περιστατικών αυθαιρεσίας και κακομεταχείρισης  κατά τη σύλληψη και κράτηση προσώπων. Καταργήσαμε τα αστυνομικά κρατητήρια στις Κεντρικές Φυλακές που αποτελούσαν, ομολογουμένως, ντροπή για τον πολιτισμό και την κοινωνία μας. Αναμορφώσαμε ριζικά το σωφρονιστικό μας σύστημα  υιοθετώντας ανθρωποκεντρικές προσεγγίσεις στη μεταχείριση των κρατουμένων, επιδεικνύοντας, την ίδια στιγμή, μηδενική ανοχή σε οποιαδήποτε κακομεταχείριση ή καταπάτηση δικαιωμάτων.

►        Λήφθηκαν ,επίσης, μέτρα για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού. Ενδεικτικά αναφέρω (α) την προστασία των ουσιοεξαρτωμένων χρηστών μέσω της ευκαιρίας θεραπείας και επανένταξης που τους παρέχεται αντί της αποκλειστικά ποινικής μεταχείρισης και φυλάκισης τους, (β) την προστασία, μεταναστών, προσφύγων και μελών της ΛΟΑΤΙ κοινότητας από εκδηλώσεις ρατσισμού, και (γ) την επιχειρούμενη, μέσω νομοθεσίας, ειδική  μεταχείριση ανήλικων και νεαρών παραβατών με παιδοκεντρικές προσεγγίσεις και ρυθμίσεις.

►        Στηρίξαμε έμπρακτα και πολύπλευρα την ιδιαίτερα ευάλωτη ομάδα των παιδιών θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης και κακοποίησης, με τη ίδρυση και λειτουργία του «Σπιτιού του Παιδιού». Με τη λειτουργία του παρέχεται εξειδικευμένη επιστημονική συνδρομή στα θύματα κατά τη διερεύνηση υποθέσεων που αφορούν περιπτώσεις σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης παιδιών. Για να είναι ,όμως, ολοκληρωμένη η προστασία των παιδιών-θυμάτων, θα πρέπει να διασφαλίζεται και η ταχύτερη δικαστική διεκπεραίωσή των υποθέσεών τους,  όπως και η παραδειγματική τιμωρία των θυτών.

Κυρίες και κύριοι, Φίλες και φίλοι,

Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ερμηνεύοντας τη  Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει δημιουργήσει μια νέα ευρωπαϊκή δημόσια τάξη στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνέτεινε τα μέγιστα στην διεύρυνση του επιπέδου προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τόπο μας, αλλά και στη διαδικασία της ευρωπαϊκής ενοποίησης.  Μιας ευρωπαϊκής ενοποίησης που βασίζεται στο τρίπτυχο πρόσταγμα της δημοκρατίας, του κράτους δικαίου και της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. 

Η σημερινή ημερίδα που διοργανώνεται από την Αστυνομία, υπογραμμίζει τη κοινή μας βούληση να προωθήσουμε μαζί πιο συστηματικά, πιο μεθοδευμένα και πιο αποφασιστικά στην προστασία και προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον τόπο μας.  

Προς αυτή την κατεύθυνση, ως Κυβέρνηση και ως Υπουργείο, θα συνεχίσουμε να στηρίζουμε και να περιβάλλουμε με εμπιστοσύνη την Αστυνομία  και να εργαζόμαστε για μια Αστυνομία αναβαθμισμένη, αποτελεσματική, πλουσιότερη σε ικανότητες και σε επιχειρησιακές δυνατότητες για διαφύλαξη της δημόσιας τάξης και για προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Με αυτές τις σκέψεις, εύχομαι σε όλους καλά, δημιουργικά και επωφελή συμπεράσματα από την ημερίδα.

(EK/AM)