Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης, μνημονεύουμε και τιμούμε σήμερα, εδώ, στον Ιερό Ναό Αποστόλου Παύλου, στην Πάχνα, τους αγωνιστές του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ Πανίκο Συμεού και Νίκο Σοφοκλέους, τον ήρωα της μάχης της Κοφίνου Ευμένιο Μαρκαντώνη και τους ήρωες-πεσόντες της τουρκικής εισβολής Ιορδάνη Ιορδάνους και Κυριάκο Θουκή. Ο αγώνας και η θυσία των ηρωικών παιδιών της Πάχνας και όλων των ηρώων μας, αποτελούν ξεχωριστά παραδείγματα ανδρείας και αυταπάρνησης και φάρο ανιδιοτελούς προσφοράς στην πατρίδα, για τις παρούσες και τις μέλλουσες γενιές.

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,

Ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ αποτελεί την πιο χρυσή σελίδα στην πολυτάραχη Ιστορία της πατρίδας μας. Ο αγώνας, ήταν η συνισταμένη της έντονης διαμαρτυρίας ενός λαού για την αδικία μέσα στην οποία ζούσε και την περιφρόνηση μέσα στην οποία τον κρατούσαν οι κατακτητές. Η ενότητα δυνάμεων, η μαζική συμμετοχή και η πίστη για το τελικό αποτέλεσμα, ήταν τα κύρια χαρακτηριστικά του Αγώνα. Το βαρύ φορτίο της εθνικής αποστολής ανέλαβαν νεαροί αγωνιστές, έφηβοι μαθητές, φλογισμένοι ιερείς, δάσκαλοι, αγρότες, γυναίκες, ηλικιωμένοι, ακόμα και μικρά παιδιά.

Από τον παλλαϊκό ξεσηκωμό της εποποιΐας του 1955-59, δεν μπορούσε να λείψει η ηρωομάνα Κοινότητα της Πάχνας. Ο Παχνιώτης νέος Πανίκος Συμεού, ένας φλογερός πατριώτης που στρατολογήθηκε στην ΕΟΚΑ και συμμετείχε σε πολλές ειδικές επιχειρήσεις, γεννήθηκε στην Πάχνα το 1936. Από μικρός, είχε ενεργό ανάμιξη στα κοινά της κοινότητας και σε ηλικία μόλις 17 χρόνων πρωτοστάτησε στην ίδρυση συντεχνίας και αθλητικού σωματείου στην Πάχνα, διοργανώνοντας διάφορες εθνικές εκδηλώσεις. Η δράση του αυτή δεν πέρασε απαρατήρητη από την ΕΟΚΑ και στις αρχές του 1956, λίγο μετά την έναρξη του αγώνα, κατατάγηκε στην Οργάνωση. Είχε πλούσια δράση, λαμβάνοντας μέρος σε διάφορες επικίνδυνες και κρίσιμες αποστολές. Λόγω της δράσης του αυτής, συνελήφθη από τους Άγγλους τον Νοέμβριο του 1958. Μεταφέρθηκε στον Αστυνομικό Σταθμό Αυδήμου, όπου για τρεις ολόκληρες μέρες υποβαλλόταν σε φρικτά βασανιστήρια. Στις 25 Νοεμβρίου του 1958, οι Άγγλοι τον οδήγησαν στη Λεμεσό, με την ελπίδα να τους υποδείξει οπλισμό της ΕΟΚΑ. Ο χαρακτήρας του ήρωα, δεν του επέτρεπε να προδώσει τα ιδανικά για τα οποία αγωνιζόταν. Έτσι σε συγκεκριμένο σημείο, ο Πανίκος αποπειράθηκε να διαφύγει τρέχοντας. Οι Άγγλοι, πανικόβλητοι, τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν. Χωρίς ίχνος σεβασμού προς την οικογένειά του, διέταξαν την ταφή του αυθημερόν. Παρ' όλα αυτά, αρκετός κόσμος παραβρέθηκε στην κηδεία του, ψάλλοντας τοv Εθνικό Ύμνο.

Άλλο ένα άξιο τέκνο της Πάχνας που συντάχθηκε με τους θρυλικούς αγωνιστές της ΕΟΚΑ ήταν ο Νίκος Σοφοκλέους, ο οποίος γεννήθηκε το 1938. Με την έναρξη του αγώνα ανέπτυξε αξιόλογη δράση, ως ένα από τα πιο δραστήρια μέλη του εκτελεστικού Λεμεσού. Κατά τη διάρκεια επιχείρησης που του ανατέθηκε τον Σεπτέμβριο του 1956, πυροβολήθηκε από Άγγλο στρατιώτη και τραυματίστηκε σοβαρά, με αποτέλεσμα να συλληφθεί. Καταδικάστηκε αρχικά σε θάνατο, ενώ αργότερα, η ποινή του μετατράπηκε σε ισόβια δεσμά. Ως κατάδικος, θεωρήθηκε «άκρως επικίνδυνος» και μεταφέρθηκε σε φυλακές στην Αγγλία, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος του Αγώνα. Μετά τον αγώνα, υπηρέτησε στην Κυπριακή Αστυνομία. Το 1963 έλαβε μέρος στις μάχες ενάντια στην τουρκική ανταρσία.  Στις 14 Φεβρουαρίου 1971, ενώ επέστρεφε στο χωριό του από την περιοχή Μόρφου, ο γενναίος αγωνιστής, δυστυχώς, σκοτώθηκε σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Λαοί με ελπιδοφόρο μέλλον είναι μόνο αυτοί που ανατρέχουν στην Ιστορία τους, μαθαίνουν από τα λάθη τους και τιμούν ό,τι αξίζει από το παρελθόν τους. Η τουρκική εισβολή του 1974, την οποία, δυστυχώς, διευκόλυνε ο διχασμός του λαού μας, το προδοτικό πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου και όλα όσα προηγήθηκαν μετά τον Αγώνα της ΕΟΚΑ, έφεραν μεγάλα δεινά στην πατρίδα μας. Σήμερα, μνημονεύουμε και τιμούμε άλλα τρία παλληκάρια της Πάχνας, που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της Κύπρου, κατά την περίοδο αυτή. Τον Λοχία Καταδρομέα Ευμένιο Μαρκαντώνη που έδωσε τη ζωή του στη μάχη της Κοφίνου στις 15 Νοεμβρίου 1967. Τον Έφεδρο Στρατιώτη Ιορδάνη Ιορδάνους που έπεσε μαχόμενος στις 20 Ιουλίου 1974 στη μάχη της Λεμεσού. Και τον Έφεδρο Καταδρομέα Κυριάκο Θουκή που συνελήφθη και εκτελέστηκε από τους Τούρκους κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής και έκτοτε αγνοείτο η τύχη του μέχρι το 2011, όταν και ταυτοποιήθηκαν τα λείψανά του.

Ο Ευμένιος Παναγιώτου γεννήθηκε στην Πάχνα το 1946. Φοίτησε στο Δημοτικό Σχολεiο Πάχνας και ακολούθως, στο Λανίτειο Γυμνάσιο. Το ήθος, η εργατικότητα και η φιλοτιμία του, διέκριναν την προσωπικότητά του. Μετά την αποφοίτησή του από το Λανίτειο Γυμνάσιο κατατάγηκε ως Καταδρομέας στην Εθνική Φρουρά. Στις 15 Νοεμβρίου 1967, ο λοχίας Ευμένιος Παναγιώτου με την  ομάδα του μάχονταν για την εκκαθάριση του παράνομου τουρκοκυπριακού θύλακα Κοφίνου-Αγίου Θεοδώρου, σε ύψωμα βορειοδυτικά της Κοφίνου. Μετά από συντονισμένες προσπάθειες και σκληρή  μάχη, το ύψωμα καταλήφθηκε, αλλά την ύστατη στιγμή ένα τουρκικό βόλι έκοψε το νήμα της ζωής του ήρωα. Ήταν ο μοναδικός που έπεσε κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων αυτών. Στον ιερό χώρο της θυσίας του, ανεγέρθηκε μνημείο αφιερωμένο σε όλους τους καταδρομείς που έπεσαν σε όλα τα πεδία των μαχών της Κύπρου.

Ο Ιορδάνης Ιορδάνου Βακή γεννήθηκε στην Πάχνα το 1940. Μεγάλωσε σε μια φτωχή οικογένεια και από ένα σημείο και μετά ανέλαβε προσωπικά τη φροντίδα του άρρωστου πατέρα του.  Όταν το 1963 εκδηλώθηκε η τουρκική ανταρσία, κατατάγηκε στις τάξεις της Εθνικής Φρουράς και υπηρέτησε με περηφάνια τη στρατιωτική του θητεία. Μόλις εκδηλώθηκε η τουρκική εισβολή, έτρεξε στο κάλεσμα της πατρίδας. Στις 20 Ιουλίου του 1974, η τότε Στρατιωτική Διοίκηση Λεμεσού ανέθεσε στο Τάγμα στο οποίο κατατάγηκε ο Ιορδάνης την καταστολή της εξέγερσης που εκδηλώθηκε στις τουρκοκυπριακές συνοικίες της Λεμεσού και την κατάληψη του τουρκοκυπριακού θύλακα. Μετά από σκληρή μάχη με δυνάμεις Τουρκοκυπρίων, ο ήρωας έπεσε μαχόμενος από σφαίρα που τον έπληξε στο κεφάλι. Η ηρωική θυσία του Ιορδάνη λαμπρύνεται και από το γεγονός ότι αμέσως πριν φονευθεί, έτρεξε, μέσα σε καταιγισμό πυροβολισμών, να βοηθήσει τον συμπολεμιστή του Παναγιώτη Ηροδότου από τη Λεμεσό, ο οποίος είχε  κτυπηθεί από τα τουρκικά πυρά.

Ο Κυριάκος Θουκή γεννήθηκε στην Πάχνα το 1950. Με την ολοκλήρωση της στρατιωτικής του θητείας εργαζόταν στην Κερύνεια. Στο κάλεσμα της πατρίδας στις 20 Ιουλίου του 1974 κατατάγηκε ως έφεδρος στην 33η Μοίρα Καταδρομών. Μετά από  σκληρές μάχες που έδωσαν οι στρατιώτες της Μοίρας στον Άγιο Ιλαρίωνα, διατάχθηκε υποχώρηση τους στο Μπέλλα Μπάις. Όμως, η προέλαση των τουρκικών στρατευμάτων ανάγκασε τον Κυριάκο και τους συμπολεμιστές του να αναχωρήσουν, με κατεύθυνση το Δίκωμο. Έκτοτε, για πολλά χρόνια, αγνοείτο η τύχη τους. Τα οστά του Κυριάκου και άλλων παλικαριών που ήταν μαζί του, βρέθηκαν μετά από 37 χρόνια, σε ομαδικό τάφο μεταξύ των χωριών Μπέλλα Μπάϊς και Συχγαρί.  Μετά την ταυτοποίηση των οστών τους, ο Κυριάκος Θουκή τάφηκε με τιμές ήρωα στις 17 Απριλίου του 2011, στην γενέτειρά του Πάχνα.

Ελληνίδες και Έλληνες,

Ο απελευθερωτικός Αγώνας του 1955-59 ήταν ένα έπος ψυχής, που γράφτηκε με τον ιδρώτα και το αίμα των αγωνιστών της ελευθερίας και δίδαξε ότι ο άνθρωπος καταξιώνεται μόνο όταν διασώζει την αξιοπρέπειά του και αγωνίζεται για την ελευθερία και το κοινό καλό.  Δυστυχώς, ο αγώνας δεν έφερε αυτό που πραγματικά επιζητούσαν οι αγωνιστές και επιθυμούσε ο λαός. Παρόλα αυτά, με το τέλος του αγώνα, η πατρίδα μας απαλλάχτηκε από τον αγγλικό ζυγό και ιδρύθηκε η Κυπριακή Δημοκρατία, που αποτέλεσε το στήριγμα στις δύσκολες ώρες που περάσαμε από τότε μέχρι σήμερα. Τα τραγικά δικά μας λάθη που ακολούθησαν τον μεγάλο Αγώνα, με αποκορύφωμα  του προδοτικό πραξικόπημα του 1974, έδωσαν την ευκαιρία στην επεκτατική Τουρκία να υλοποιήσει την από καιρό σχεδιαζόμενη εισβολή της στα εδάφη μας. Σήμερα, 48 χρόνια μετά, μεγάλο μέρος της πατρίδας μας εξακολουθεί να βρίσκεται ακόμα υπό κατοχή. Η Τουρκία επιδεικνύει εδώ και δεκαετίες την ίδια αδιάλλακτη στάση και συνεχίζει τον σφετερισμό των περιουσιών μας, την παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τον εποικισμό, την καταστροφή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και την αξίωση μόνιμης παρουσίας τουρκικών στρατευμάτων στην Κύπρο, περιφρονώντας το ευρωπαϊκό κεκτημένο και αγνοώντας το διεθνές δίκαιο.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, έχει τονίσει πολλές φορές ότι είναι δεδομένη η βούληση της δικής μας πλευράς για την επανέναρξη του διαλόγου για επίλυση του Κυπριακού και επανένωση της πατρίδας μας, με την ίδια αποφασιστικότητα και καλή διάθεση που επιδείξαμε μέχρι σήμερα. Αυτό, βέβαια, που χρειάζεται για να διασφαλιστεί η θετική έκβαση του διαλόγου, είναι η δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα επιτρέψουν τη διεξαγωγή του στη βάση του αλληλοσεβασμού και της καλής θέλησης από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη, και κυρίως από την Τουρκία. Ασφαλώς, οι συνθήκες αυτές, δεν μπορούν να δημιουργηθούν εν μέσω απειλών, προσπάθειας αλλαγής του καθεστώτος της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου, αμφισβήτησης των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της χώρας μας και απαιτήσεων αναγνώρισης κυριαρχικής ισότητας δύο κρατών. Όπως και ο ίδιος ο Πρόεδρος Αναστασιάδης επεσήμανε, ευελπιστούμε ότι η περαιτέρω ενεργοποίηση της εμπλοκής υψηλόβαθμων στελεχών της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών θα επιτρέψει στον Γενικό Γραμματέα να προωθήσει διαδικασίες διαβούλευσης για τα τολμηρά Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης που η πλευρά μας έχει προτείνει αλλά και επανέναρξης ενός ουσιαστικού διαλόγου, μακριά από εκβιασμούς, παράλογες απαιτήσεις και απειλές.

Για την επίτευξη των στόχων μας, πέρα από τις προσπάθειές μας σε τοπικό και διεθνές επίπεδο, οφείλουμε να έχουμε ως στηρίγματα τις παρακαταθήκες των ηρώων μας, τις θυσίες του λαού μας, την ιστορία και την παράδοσή μας. Οφείλουμε επίσης όλοι, πολιτική ηγεσία και λαός, να είμαστε μονοιασμένοι, αφού η καθολική ενότητα αποτελεί προϋπόθεση για να οδηγηθούμε στην απαλλαγή από την κατοχή και στην ελευθερία. Αυτή είναι η υποχρέωση μας έναντι όσων έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα. Όλοι όσοι πολέμησαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας, με το παράδειγμά τους, απαιτούν να παραδώσουμε στην επόμενη γενιά μια πατρίδα πραγματικά ελεύθερη. Αφουγκραζόμενοι τα μηνύματα του ηρωικού τους αγώνα και της θυσίας τους, ας μην τους διαψεύσουμε. Ας είναι αιώνια η μνήμη των ηρωικών νεκρών μας.

(ΕΚ)