Ανακοινωθέντα

To Γραφείο Επιτρόπου Επικοινωνιών έχει ορθώς εντοπίσει την απουσία γυναικών στο επάγγελμα. Θα μπορούσε εύλογα να θέσει κανείς το ερώτημα: «Γιατί αυτό θεωρείται πρόβλημα;». Δεν θα το αποκαλούσα πρόβλημα αλλά μάλλον κενό που ενδεχομένως να δημιουργεί πρόβλημα. Ο λόγος είναι ότι πλέον, όπως εξάλλου αναγνωρίζεται διεθνώς, οι γυναίκες και οι άνδρες, λόγω των στερεοτύπων, αποκτούν συγκεκριμένες εμπειρίες και ικανότητες οι οποίες δεν αξιοποιούνται.

Παράλληλα, έχουμε επίσης εντοπίσει ότι εκεί όπου οι γυναίκες έχουν σπάσει τα στερεότυπα και εισήλθαν στα λεγόμενα «ανδροκρατούμενα» επαγγέλματα έχουν να αντιμετωπίσουν σεξιστικές συμπεριφορές ή διακρίσεις στη βάση του φύλου τους. Όλοι οι τομείς ανεξαιρέτως επηρεάζουν τις γυναίκες και τους άνδρες με διαφορετικό τρόπο και έχουν διαφορετικό αντίκτυπο.

Συνήθως συζητάμε για τη συμμετοχή των γυναικών, αφού όλες οι στατιστικές, η βιβλιογραφία αλλά και η εμπειρία δείχνουν ότι οι γυναίκες είναι αυτές που δεν εκπροσωπούνται ισότιμα στη δημόσια ζωή, παρόλο που αποτελούν το 50% του πληθυσμού. Η Eurostat κατατάσσει την Κύπρο 3^η από τα 27 κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανά φύλο με ποσοστό 67% γυναίκες να αποφοιτούν και 51% άνδρες. Κάνοντας τη σύνδεση αυτού του ποσοστού με την εργασία, βλέπουμε ότι οι γυναίκες εξαφανίζονται, ως δια μαγείας, από το εργατικό δυναμικό ή καταλήγουν να εργάζονται σε μερική απασχόληση.

Συζητώ με γυναίκες σε καθημερινή βάση και το κύριο αίτημά τους είναι η δημιουργία δομών, όπως βρεφοκομικοί σταθμοί, δομές για ηλικιωμένους και για άτομα με αναπηρίες, αφού τα στερεότυπα και οι προκαταλήψεις συνεχίζουν να θέλουν τις γυναίκες ως τις κύριες φροντίστριες όλων των πιο πάνω ομάδων. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα οι γυναίκες να απασχολούνται στη βάση μερικής απασχόλησης, κυρίως μετά τη γέννηση ενός παιδιού, ώστε να μπορούν έμπρακτα να συμφιλιώσουν την οικογενειακή και επαγγελματική τους ζωή.  Αποτέλεσμα αυτού είναι το χαμηλό εισόδημα ή η στασιμότητά τους, δηλαδή η μη επαγγελματική τους ανέλιξη.

Μέσα από το Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αναμένεται να δημιουργηθεί αριθμός τέτοιων δομών. Την ίδια στιγμή όμως πρέπει να είμαστε ειλικρινείς. Οι δομές όντως θα στηρίξουν και θα ενισχύσουν τη συμφιλίωση επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής ή και θα στηρίξουν γυναίκες, ώστε να εισέλθουν στην πλήρη απασχόληση. Εάν όμως δεν εργαστούμε προς την κατάρριψη των στερεοτύπων και προς την προώθηση της κουλτούρας της ισότητας, οι δομές θα στηρίξουν τη συμφιλίωση της επαγγελματικής ζωής των γυναικών, αλλά κυρίως θα επεκτείνουν την ώρα εργασίας τους. 

Εάν δεν καταρρίψουμε τα στερεότυπα και αλλάξουμε το αφήγημά μας για συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής των γονέων, ώστε να εμπεδωθεί η κουλτούρα της ισότητας, τότε οι γυναίκες θα συνεχίσουν στην αόρατη εργασία του σπιτιού και στην οικονομία της φροντίδας διαιωνίζοντας τα στερεότυπα. Πιστεύω πως η ισόρροπη συμμετοχή των γυναικών και των ανδρών σε κάθε τομέα, από τη διακυβέρνηση της χώρας μέχρι την κουζίνα του σπιτιού μας, είναι απαραίτητη αλλά και ουσιώδης για την πρόοδο και την ευημερία σε κάθε πτυχή της ζωής μας.

Όσο απαραίτητη είναι λοιπόν η συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης αποφάσεων άλλο τόσο σημαντική είναι και η συμμετοχή των ανδρών στην κατανομή της εργασίας στο σπίτι και στην ανατροφή των παιδιών. Έχοντας αναφέρει αυτό, θέλω να τονίσω πως δεν πρόκειται για διαγωνισμό μεταξύ γυναικών και ανδρών αλλά για την αξιοποίηση ικανοτήτων και εμπειριών σε όλους τους τομείς της ζωής.

Στον τομέα της κυβερνοασφάλειας, σύμφωνα με την έκθεση του Cybersecurity Venture Report 2022, οι γυναίκες αντιπροσωπεύουν μόλις το 25% των θέσεων εργασίας παγκοσμίως.

Δεν γνωρίζω τους αριθμούς που αφορούν ειδικά στην Κύπρο, αλλά υποψιάζομαι ότι κινούμαστε σε ακόμη χαμηλότερα ή παρόμοια επίπεδα αφού, εάν κρίνω από τα επαγγέλματα STEAM, οι γυναίκες είναι πολύ λιγότερες από τους άνδρες. Συγκεκριμένα, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων αναφέρει ότι στους τομείς STEAM η συμμετοχή των γυναικών είναι μόλις 4 % και των ανδρών 27 %.

Τα στοιχεία και οι στατιστικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης δείχνουν ότι οι θέσεις εργασίας στους τομείς STEAM και ειδικά στα επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία θα αυξηθούν κατά 8%. Η αύξηση αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη από τη μέση ανάγκη όλων των άλλων επαγγελμάτων στο μέλλον. Το ακούμε συνεχώς, άλλωστε, ότι τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την τεχνολογία είναι το μέλλον στην εργασία. Το ανησυχητικό σε αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική είναι ότι τα επαγγέλματα αυτά προσελκύουν  πολύ περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια. Οι λόγοι δεν είναι η γενετική προδιάθεση των ανδρών αλλά τα στερεότυπα και οι παραδοσιακές αναχρονιστικές αντιλήψεις που εμποδίζουν τα κορίτσια από το να τα επιλέξουν.

Με τα σημερινά δεδομένα βλέπουμε να διαιωνίζεται η ανισότητα και, ως αποτέλεσμα, η ανάπτυξη της τεχνολογίας αναμένεται να ωφελήσει δυσανάλογα τους άνδρες σε σύγκριση με τις γυναίκες.  Αυτό σημαίνει ότι σχεδιάζουμε ένα τεχνολογικό μέλλον που αφορά στους άντρες. Και μια κυβερνοασφάλεια που αφορά στους άνδρες.

Όταν σχεδιάζουμε πολιτικές, λαμβάνουμε αποφάσεις και αναλαμβάνουμε δράσεις–περιλαμβανομένου του τομέα της κυβερνοασφάλειας– θα πρέπει να έχουμε υπόψη μας ότι υπάρχει διαφορετικός αντίκτυπος στα δύο φύλα. Την ίδια στιγμή, η συνεισφορά των γυναικών σε αυτά τα ανδροκρατούμενα επαγγέλματα δεν αναγνωρίζεται. Πόσοι/ες από εμάς γνωρίζουν ότι κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου οι γυναίκες εργάζονταν ως ανθρώπινος υπολογιστής, υπολογίζοντας βαλλιστικά με το χέρι, ώστε ο στρατός να μπορεί να καθορίσει τις γωνίες βολής;  Ή ότι την ίδια περίοδο η επιχείρηση διάρρηξης κωδικών Bletchley Park αποτελείτο από σχεδόν 10.000 άτομα με το 75% να είναι γυναίκες. Ωστόσο, αυτές οι γυναίκες δεν αναγνωρίστηκαν ποτέ επίσημα ως αναλύτριες όπως οι άντρες συνάδελφοί τους.  Τούς είχε μάλιστα ζητηθεί να περιγράψουν τη δουλειά τους ως γραμματείς. Τα παραδείγματα είναι πολλά και το μήνυμα ένα: οι γυναίκες όπως και οι άνδρες πρέπει να αναγνωρίζονται. Πρέπει να γνωρίζουμε και τη δική τους ιστορία και να έχουμε γυναίκες πρότυπα όπως και άνδρες. Άλλωστε, δεν μπορείς να γίνεις αυτό που δεν βλέπεις.

Η ισόρροπη εκπροσώπηση των φύλων στον κλάδο της κυβερνοασφάλειας, όπως ισχύει για όλους τους τομείς της ζωής, ενισχύει και εμπλουτίζει τον κλάδο, συμβάλλοντας στην ανάπτυξη, την ποιότητα, την αποτελεσματικότητα και, κυρίως, στην απήχηση των υπηρεσιών σε ολόκληρη την κοινωνία. Ως εκ τούτου, η συμμετοχή των γυναικών κρίνεται απαραίτητη. Η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στην προστασία των πληροφοριών, των συσκευών και, φυσικά, των χρηστών. Τα ζητήματα που πρέπει να ληφθούν υπόψη στην ασφάλεια του  κυβερνοχώρου αφορούν στο κακόβουλο λογισμικό, στις επιθέσεις ηλεκτρονικού ψαρέματος και στο παραβιασμένο σύστημα προσωπικών ή δημόσιων πληροφοριών, στα υβριστικά σχόλια, στη διαδικτυακή παρενόχληση και κακοποίηση, στην  πορνογραφία, στον σεξουαλικό εκβιασμό και στην ψηφιακά ενεργοποιημένη εμπορία ανθρώπων.

Στην πράξη χρειαζόμαστε κυβερνητικές και εταιρικές πολιτικές για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, προγράμματα ευαισθητοποίησης και προώθησης του ψηφιακού αλφαβητισμού αλλά και στοχευμένα μέτρα για την προστασία από την έμφυλη βία και την κακοποίηση παιδιών στο διαδίκτυο. Άρα το ερώτημα «ποιοί» έχουν σχεδιάσει την προστασία και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο είναι κρίσιμο.

Οι χρήστες της τεχνολογίας διαφέρουν ως προς την ταυτότητα και τις ανάγκες τους, πράγμα που σημαίνει ότι η έμφυλη διάσταση πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο του σχεδιασμού και της παροχής ασφάλειας στον κυβερνοχώρο.  Αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ισότιμη παρουσία των γυναικών στον τομέα.

Όπως ανέφερα νωρίτερα, η ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών είναι ανάμεσα στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης. Σε αυτό το πλαίσιο, το Γραφείο Επιτρόπου Ισότητας έχει ολοκληρώσει τη νέα Εθνική Στρατηγική για την Ισότητα των Φύλων 2024 - 2026.  Η Στρατηγική,  για πρώτη φορά, αξιοποιεί το εργαλείο της ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου οριζόντια στις πολιτικές της Κυβέρνησης, από την εξωτερική πολιτική στην παιδεία, στην έρευνα και την καινοτομία, ακολουθώντας δηλαδή μια ολιστική προσέγγιση και όχι αποσπασματική.

Προς αυτή την κατεύθυνση και σε σχέση με το υπό συζήτηση θέμα και τα παραδείγματα που έχω παραθέσει, προχωράμε σε σειρά συγκεκριμένων δράσεων προσεγγίζοντας το θέμα ολιστικά. Συγκεκριμένα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας προχωράμε στην εκπαίδευση των επαγγελματικών συμβούλων για θέματα που αφορούν στην ισότητα των φύλων, σε μια προσπάθεια αποδόμησης στερεοτυπικών αντιλήψεων και προσανατολίζοντας επαγγελματικά τα παιδιά μας στη βάση των ικανοτήτων τους και όχι στη βάση του φύλου τους.  Επίσης, το μάθημα της ισότητας των φύλων εντάσσεται στο μάθημα αγωγής ζωής.

Μια από τις πρώτες πράξεις του Προέδρου της Δημοκρατίας, μετά από πρωτοβουλία του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων και σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου, ήταν η θεσμοθέτηση δέκα υποτροφιών, μετά από απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, για γυναίκες άνω των 30 που δεν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν. Για φέτος οι υποτροφίες θα παραχωρούνται στους τομείς της τεχνολογίας.  Το Ινστιτούτο έχει προχωρήσει ήδη με τη διαδικασία υποβολής αιτήσεων.

Παράλληλα, σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών προχωρήσαμε με εκστρατεία που τιτλοφορείται «Ιστορίες Γυναικών».  Η πρώτη εκστρατεία αφορά σε γυναίκες-πρότυπα στα επαγγέλματα STEAM. Από τον Οκτώβριο μέχρι και σήμερα τα βίντεο προβάλλονται από τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης του Γραφείου και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης. Την ίδια στιγμή, με πρωτοβουλία του Γραφείου Επιτρόπου Επικοινωνίων και σε συνεργασία με το Γραφείο μας, προβάλλουμε στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης εκστρατεία για προσέλκυση περισσότερων γυναικών στα επαγγέλματα της κυβερνοασφάλειας.

Σε αυτό το πλαίσιο, αρχίσαμε τη συνεργασία με τον Επίτροπο Επικοινωνιών για να πετύχουμε τον κοινό μας στόχο: Περισσότερα κορίτσια και  γυναίκες στα επαγγέλματα του κλάδου της κυβερνοασφάλειας, αφού θα έχει προηγηθεί η ελεύθερη επιλογή για τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό, μακρυά από στερεότυπα και προκαταλήψεις.

(ΕΠ/ΕΑθ)