Ανακοινωθέντα

Αγαπητή κα Επίτροπε Περιβάλλοντος,

Αγαπητέ κε Πρόεδρε του ΕΤΕΚ,

Αγαπητέ κε Πρόεδρε του ICOMOS Κύπρου,

Κυρίες και κύριοι,

Χαίρομαι ιδιαίτερα που βρίσκομαι σήμερα εδώ στο Πανεπιστήμιο Κύπρου για να απευθύνω χαιρετισμό στην Ημερίδα για τα Κονιάματα στην Παράδοσή μας και τη χρήση των κονιαμάτων σε παραδοσιακές οικοδομές και μνημεία.

Είναι αξιοσημείωτη και ενθαρρυντική η αθρόα προσέλευση στην Ημερίδα αυτή, η οποία οργανώνεται από το Επιστημονικό Τεχνικό Επιμελητήριο Κύπρου (ΕΤΕΚ) και το ICOMOS Κύπρου σε συνεργασία με την Επιστημονική Επιτροπή Μνημείων και Παραδοσιακών Οικοδομών του ΕΤΕΚ, υπό την αιγίδα του Υφυπουργείου Πολιτισμού. Είναι κάτι που αποδεικνύει, θα έλεγα, ότι η αποτελεσματική προστασία παραδοσιακών οικοδομών, αλλά και ευρύτερα της πολιτιστικής αρχιτεκτονικής και κληρονομιάς μας, δεν αποτελεί απλώς υποχρέωση του κράτους και των κυβερνητικών υπηρεσιών. Αποτελεί επίσης προτεραιότητα και ανησυχία που κινητοποιεί φορείς όπως το ICOMOS, το αρμόδιο επιμελητήριο, αλλά και επαγγελματίες όπως αρχιτέκτονες, αρχαιολόγους, συντηρητές και πολιτικούς μηχανικούς.

Η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά του τόπου μας βρίσκεται διάσπαρτη σε όλη την Κύπρο, σε αστικά κέντρα, ορεινές και αγροτικές περιοχές. Το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υφυπουργείου Πολιτισμού, ως το αρμόδιο Τμήμα του Κράτους, έχει διαχρονικά ως πρωταρχικό στόχο την προστασία, τη συστηματική συντήρηση, αποκατάσταση και προβολή αυτών των παραδοσιακών οικοδομών και μνημείων, τα οποία περιλαμβάνουν εκκλησιαστικά μνημεία, οικίες λαϊκής και αστικής αρχιτεκτονικής, γεφύρια, νερόμυλους, ληνούς και βρύσες. Με βάση τον Περί Αρχαιοτήτων Νόμο, τα μνημεία αυτά κηρύσσονται σε Αρχαία Μνημεία Α’ και Β’ Πίνακα, με απώτερο σκοπό τη μέγιστη διασφάλιση της διατήρησης των ιδιαίτερων πολιτιστικών και αρχιτεκτονικών τους στοιχείων, αλλά και την αρμονική ένταξή τους στο φυσικό και δομημένο τοπίο.

Είναι γεγονός ότι η διατήρηση της αρχιτεκτονικής κληρονομιάς και η σωστή διαχείριση και αξιοποίησή της με την ενθάρρυνση των παραδοσιακών χρήσεων και την ένταξη νέων μπορεί να συντελέσει αποτελεσματικά στην αναζωογόνηση της υπαίθρου και των υποβαθμισμένων αστικών κέντρων, στην αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος, αλλά και στη βελτίωση της οικονομίας, των περιοχών και οικισμών που διαθέτουν μια αξιόλογη πολιτιστική κληρονομιά.

Όπως έχω επαναλάβει πάρα πολλές φορές, η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι απλά ένα αγαθό, ένας θησαυρός τον οποίο οφείλουμε να διαφυλάξουμε. Πρέπει να αντιληφθούμε επιτέλους ότι ο πολισμός είναι αρωγός για πολλούς τομείς της κοινωνίας και της οικονομίας μας. Αν ο πολιτισμός και η πολιτιστική μας κληρονομία αξιοποιηθεί σωστά, μπορεί να έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ανάπτυξη και πρόοδο της χώρας μας.

Κυρίες και κύριοι,

Θα ήθελα να υπογραμμίσω τη μεγάλη σημασία που δίνει το Υφυπουργείο Πολιτισμού στην προστασία και την ανάδειξη όλων των παραδοσιακών οικοδομών και των Αρχαίων Μνημείων του τόπου μας, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της ταυτότητάς μας. Είναι για αυτόν τον λόγο που το Υφυπουργείο Πολιτισμού, δια μέσω του αρμόδιου Τμήματος του, έχει αυξήσει τον προϋπολογισμό του για συντήρηση και διαμόρφωση αρχαίων μνημείων από 2,9 εκ. ευρώ το 2023 σε σχεδόν 3,7 εκ. ευρώ το 2024, μία αύξηση που αγγίζει το 27% περίπου. Το ποσό αυτό περιλαμβάνει και τις επιχορηγήσεις για εργασίες συντήρησης / αποκατάστασης σε Αρχαία Μνημεία Β’ Πίνακα, όπως εκκλησίες, μνημεία κοινής ωφέλειας, αλλά και μνημεία παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Οι επιχορηγήσεις ανέρχονται σε ποσοστό τουλάχιστον 50% της αναγνωρισμένης δαπάνης, με ανώτατο ποσό επιχορήγησης τις €200.000.

Το Τμήμα Αρχαιοτήτων, επιπλέον, προωθεί διάφορες στρατηγικές και δράσεις, οι οποίες διασώζουν, σέβονται αλλά και προβάλλουν τα αυθεντικά και μοναδικά πολιτιστικά στοιχεία που αυτά διατηρούν μέσα στους αιώνες, ενώ προωθεί και εργαστήρια εκπαίδευσης προσωπικού των οικοδομικών συνεργείων του Τμήματος ως μια σημαντική επένδυση στην ενίσχυση της γνώσης και της εμπειρογνωμοσύνης του.

Κυρίες και κύριοι,

Εάν δεν αναληφθούν δράσεις για την προστασία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς – και να προσθέσω εδώ και το ζήτημα και της κλιματικής αλλαγής, πέραν από τη φθορά του χρόνου – πολλά μνημεία, χώροι πολιτιστικής κληρονομιάς και έργα τέχνης μπορούν να μην υπάρχουν μέχρι το τέλος του αιώνα. Ο ρόλος ο δικός σας, εσάς του επιστημονικού προσωπικού, που βρίσκεστε σήμερα εδώ σε αυτή την Ημερίδα, είναι σημαντικός στην επίλυση αρκετών ζητημάτων που αφορούν στον τομέα της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Ο εμπλουτισμός της γνώσης για τη χρήση και εφαρμογή παραδοσιακών υλικών και τεχνικών συμβάλλει στην ανάδειξη των ιστορικών κτηρίων στο πλαίσιο της αειφορίας του πολιτιστικού μας πλούτου. Ο χαρακτηρισμός και η σωστή χρήση των κονιαμάτων πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν σε κάθε μελέτη συντήρησης και αποκατάστασης, καθώς τα κονιάματα όπως πολύ καλά γνωρίζεται είναι αυτά που προστατεύουν τα κτήρια, και ως εκ τούτου έχουν σημαίνοντα ρόλο στην παραδοσιακή αρχιτεκτονική. Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση για την προώθηση της σημερινής Ημερίδας, «το κονίαμα ήταν, είναι και θα είναι η βιτρίνα και ο μανδύας προστασίας του πολιτισμού μας».

Είναι για αυτόν τον λόγο που ημερίδες, όπως η σημερινή, για την επιμόρφωση επαγγελματιών σε έναν τομέα που χρειάζεται εξειδίκευση και μελέτη επικροτούνται και στηρίζονται από το Υφυπουργείο Πολιτισμού. Για αυτό θα ήθελα να συγχαρώ το ΕΤΕΚ και το ICOMOS Κύπρου για τη στοχευμένη αυτή προσπάθεια επιμόρφωσης των επαγγελματιών. Εύχομαι να ακολουθήσουν και άλλες τέτοιες πρωτοβουλίες και ευκαιρίες, καθώς είναι πεποίθησή μας πως οι συνέργειες, η μελέτη, ο σεβασμός στην παράδοση και η ανταλλαγή εμπειριών μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στη διαμόρφωση του συνεχώς εξελισσόμενου τοπίου της συντήρησης και αποκατάστασης των ιστορικών κτισμάτων και στην ανάδειξη της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς μας.

Κλείνοντας, επιτρέψετέ μου να συγχαρώ τους δύο εξέχοντες επιστήμονες του τομέα, τον Καθηγητή Παναγιώτη Τουλιάτο, Ομότιμο Καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, και την Καθηγήτρια Κλαίρη Παλυβού, Ομότιμη Καθηγήτρια του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και Επισκέπτρια Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο Frederick, οι οποίοι τιμώνται σήμερα με την ανακήρυξή τους σε Επίτιμα Μέλη του ICOMOS Κύπρου. Η ανακήρυξη αυτή αποτελεί την ελάχιστη αναγνώριση της πολύτιμης και πολύχρονης συνεισφοράς τους τόσο στην επιστημονική έρευνα και την εκπόνηση έργων, όσο και στην εκπαίδευση πολυάριθμων νέων φοιτητών και ερευνητών στον ελλαδικό και κυπριακό χώρο.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(ΕΦυς/ΓΣ/ΝΓιαν)