Ανακοινωθέντα

Παράρτημα 1

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία, κατά τη διάρκεια του έτους 2023, έχει ανταποκριθεί συνολικά σε 11.919 κλήσεις για παροχή βοήθειας, οι οποίες αφορούσαν κλήσεις για Πυρκαγιές, Ειδικές Εξυπηρετήσεις και Ψευδείς κλήσεις.

Στα στατιστικά του έτους 2023 αναφέρεται αριθμητικά και σε γραφικές παραστάσεις ο συνολικός αριθμός των κλήσεων ανά επαρχία.

Επίσης, γίνεται αναφορά στο σύνολο των διασωθέντων ατόμων από την Πυροσβεστική Υπηρεσία. Οι διασώσεις αφορούσαν άτομα τα οποία ενεπλάκησαν σε πυρκαγιές, τροχαία δυστυχήματα, τεχνολογικά συμβάντα, εργατικά ατυχήματα, άτομα που εγκλωβίστηκαν σε ελαττωματικούς ανελκυστήρες, σε καταρρεύσεις κτηρίων ή άλλων υποστατικών, σε ψηλά κτήρια, ως επίσης και διασώσεις από γκρεμούς, από υγρό στοιχείο, ορεινές περιοχές, κ.ά.

Παράρτημα 2

Αναφορά του συνολικού αριθμού κλήσεων Ειδικών Εξυπηρετήσεων ανά μήνα και γενικά για όλο το 2023, καθώς επίσης για κάθε Πυροσβεστικό Σταθμό και κατά επαρχία.

Παράρτημα 3

Αναφορά του συνολικού αριθμού κλήσεων Πυρκαγιών ανά μήνα και γενικά για όλο το 2023, καθώς επίσης για κάθε Πυροσβεστικό Σταθμό και κατά επαρχία.

Παράρτημα 4

Αναφορά του συνολικού αριθμού των Πυρκαγιών, συμπεριλαμβανομένων όλων των μηνών για την περίοδο ετών 2008 – 2023.

Συγκριτική ποσοστιαία αναλογία αυξομείωσης επί τοις % (μηνιαία και συνολική έτους) για τα έτη 2022 – 2023.

Επιπλέον, για το έτος 2023 γίνεται αριθμητικός διαχωρισμός των πυρκαγιών που αφορούν Ύπαιθρο και Αστικές.

Παράρτημα 5

Αναφορά του συνολικού αριθμού των πυρκαγιών Υπαίθρου, συμπεριλαμβανομένων όλων των μηνών για την περίοδο ετών 2008 – 2023.

Συγκριτική ποσοστιαία αναλογία αυξομείωσης επί τοις % (μηνιαία και συνολική έτους) για τα έτη 2022 – 2023.

Αναφορά του συνολικού αριθμού των Αστικών πυρκαγιών, συμπεριλαμβανομένων όλων των μηνών για την περίοδο ετών 2008 – 2023.

Συγκριτική ποσοστιαία αναλογία αυξομείωσης επί τοις % (μηνιαία και συνολική έτους) για τα έτη 2022 – 2023.

Παράρτημα 6

Αναφορά ανά μήνα, αλλά και συνολικά (αριθμητικά και ποσοστιαία επί τοις %), για το είδος / τύπο των εγκαταστάσεων / υποστατικών κ.τ.λ., όπου εκδηλώθηκαν οι πυρκαγιές για το έτος 2023.

Παράρτημα 7

Περιγράφονται ανά μήνα, αλλά και συνολικά (αριθμητικά και ποσοστιαία επί τοις %), οι αιτίεςτων πυρκαγιών που εκδηλώθηκαν για το έτος 2023.

Παράρτημα 8

Περιγράφονται ανά μήνα, αλλά και συνολικά για το έτος 2023 (αριθμητικά και ποσοστιαία επί τοις % του συνόλου), τα αίτιατων πυρκαγιών Υπαίθρου που εκδηλώθηκαν.

Παράρτημα 9

Περιγράφονται ανά μήνα, αλλά και συνολικά για το έτος 2023 (αριθμητικά και ποσοστιαία επί τοις % του συνόλου), τα αίτιατων Ειδικών Εξυπηρετήσεων που ανταποκριθήκαμε.

Παράρτημα 10 Α&Β

Περιγράφονται ανά μήνα, αλλά και συνολικά για το έτος 2023, αριθμητικά οι ψευδείς κλήσεις ανά επαρχία και Πυροσβεστικό Σταθμό. Επιπρόσθετα, καταχωρούνται (αριθμητικά και ποσοστιαία επί τοις % του συνόλου) οι λόγοιπου κληθήκαμε να ανταποκριθούμε και αφορούσαν στις Ψευδείς Κλήσεις. Σχετική ανάλυση επί των ψευδών κλήσεων γίνεται στο σημείο 8.

Ανασκόπηση

1.    Εισαγωγή

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία κατά τη διάρκεια του έτους 2023 έχει ανταποκριθεί συνολικά σε 11.919 κλήσειςγια παροχή βοήθειας, οι οποίες αφορούσαν κλήσεις για Πυρκαγιές, Ειδικές Εξυπηρετήσεις και Ψευδείς Κλήσεις .

2.    Πυρκαγιές

Η Πυροσβεστική Υπηρεσία έχει ανταποκριθεί σε συνολικά 6.649 πυρκαγιές Παγκύπρια. Από αυτές, οι 3.428 αφορούσαν πυρκαγιές υπαίθρου και οι 3.221 αφορούσαν αστικές πυρκαγιές.

Για τα έτη 2022 – 2023 γίνεται μια σύγκριση αυξομειωτικής τάσης επί τις %. Διαπιστώνεται ότι με τη λήξη του τρέχοντος έτους υπάρχει μια αύξηση στο σύνολο όλων των πυρκαγιών (αστικών – υπαίθρου) της τάξης του 3.01%.

3.  Πυρκαγιές Υπαίθρου

Αναφορικά με τις πυρκαγιές υπαίθρου, παρατηρείται για το 2023 ελαφριά μείωση με το συνολικό αριθμό να είναι 3.428 και το ποσοστό να μειώνεται κατά 0,49%σε σχέση με το 2022, που ο συνολικός καταγεγραμμένος αριθμός ήταν 3.445.

Αν και ο μήνας Απρίλιος κάθε χρόνο παραδοσιακά παρουσιάζει σημαντικές αυξήσεις λόγω των λαμπρατζιών ή καύσης άλλων άχρηστων αντικειμένων, τα οποία καίγονταν στο ύπαιθρο λόγω των εορτών του Πάσχα, ο αριθμός των πυρκαγιών είναι αρκετά μειωμένος σε σχέση με πέρυσι. Αυτό ίσως να οφείλεται στις εκστρατείες και στα μέτρα, τα οποία λαμβάνουν τόσο η Πυροσβεστική Υπηρεσία όσο και η Αστυνομία, καθώς και οι Τοπικές Αρχές, εξ αφορμής του εθίμου των λαμπρατζιών. Επιπρόσθετα, σαφώς μειωμένος σε σχέση με πέρυσι παρουσιάζεται αριθμός πυρκαγιών κατά τους μήνες Μάιο και Ιούνιο. Παρόλα ταύτα, ο αριθμός πυρκαγιών οφείλεται κυρίως λόγο της κακής συνήθειας των γεωργών να καψαλίζουν χωράφια μετά το θερισμό, ως επίσης και λόγω σκόπιμων καύσεων, οι οποίες πραγματοποιούνται εκτός της νόμιμης περιόδου και χωρίς άδεια. Χαρακτηριστική είναι η αύξηση των πυρκαγιών για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο, όπου αυτό φαίνεται να οφείλεται στις καιρικές συνθήκες με την παρατεταμένη ξηρασία και τις λίγες βροχοπτώσεις που είχαμε αυτούς τους μήνες. Ωστόσο, για το έτος 2023 παρουσιάζεται μικρή μείωση σε σχέση με την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Το γεγονός της μείωσης οφείλεται στις εκστρατείες πρόληψης της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, με ενημέρωση του κοινού τόσο με τηλεοπτικές όσο και ραδιοφωνικές συμμέτοχες του Εκπροσώπου Τύπου. Επιπρόσθετα, καταλυτικός ήταν και ο ρόλος των περιπολιών τόσο της Αστυνομίας όσο και της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας, του Τμήματος Δασών και της Υπηρεσίας Θήρας, ως επίσης και άλλων οργανωμένων συνόλων.

Όσον αφορά στις αιτίες των πυρκαγιών υπαίθρου, αυτές οφείλονται σε καψαλίσματα, σκόπιμες καύσεις, καύσεις σκυβάλων, απόρριψη αποτσίγαρων, χρήση εργαλείων που προκαλούν σπινθηρισμούς στην ύπαιθρο, παρασκευή φαγητού σε μη εγκεκριμένους χώρους ή άλλες ανθρώπινες δραστηριότητες στο ύπαιθρο που πιθανόν να προκαλούν πυρκαγιές. Επιπλέον, παρατηρήθηκαν στη βάση κάποιων συλλήψεων, στις οποίες προέβη η Αστυνομία κατόπιν μαρτυριών, ως επίσης και στη βάση των συνθηκών του χώρου και της ώρας εκδήλωσης των πυρκαγιών, ότι αριθμός εξ αυτών ήταν κακόβουλες, ιδιαίτερα στις επαρχίες Λεμεσού και Πάφου.

Διαπιστώνεται για ακόμη μια χρονιά ότι:

α) Ένα μεγάλο ποσοστό της τάξης του 63,89% και στο σύνολο του αριθμού των 2.130 από τις 3.428 πυρκαγιές υπαίθρου να οφείλεται σε άναμμα φωτιάς χωρίς άδεια, το οποίο συγκαταλέγεται στην κατηγορία «κακόβουλης πράξης».

β) η συμβολή του ανθρώπινου παράγοντα όσον αφορά την πρόκληση πυρκαγιών στο ύπαιθρο, με το ποσοστό να φτάνει το 90%.

Αστικές πυρκαγιές

Επιπρόσθετα, στις αστικές πυρκαγιές διαπιστώνεται αύξηση της τάξης του 7.15%. Ο αριθμός πυρκαγιών που εκδηλώθηκε σε αστικές περιοχές το 2023 είναι 3.221, σε σύγκριση με 3.006 που εκδηλώθηκαν το έτος 2022. Οι κύριοι χώροι εκδήλωσης αστικών πυρκαγιών ήταν σε οικόπεδα, μηχανοκίνητα οχήματα, ιδιωτικές κατοικίες, διαμερίσματα πολυκατοικιών, σκυβαλοδοχεία, άλλα υποστατικά και άλλους χώρους, όπως αυτοί αναφέρονται λεπτομερώς αριθμητικά και ποσοστιαία στον πίνακα του Παραρτήματος 6 με τίτλο «Είδος και Τύπος Εγκατάστασης».

Όσον αφορά στις αιτίες πυρκαγιών σε αστικές περιοχές, αυτές οφείλονταν, ως επί το πλείστο, σε ηλεκτρικά προβλήματα, σε αστοχία ηλεκτρικών συσκευών σε κατοικίες ή υποστατικά, ηλεκτρικά ή μηχανικά προβλήματα σε οχήματα, αποτσίγαρα, κακόβουλες πράξεις, εμπρησμούς, ελαττωματικές καπνοδόχους και εστίες τζακιού, λανθασμένη χρήση εστιών θέρμανσης και μαγειρικών συσκευών, λανθασμένη ή αμελή χρήση εργαλείων ή συσκευών σε χώρους εργασίας. Αναλυτική κατάσταση αριθμητικώς, αλλά και ποσοστιαία των αιτιών πυρκαγιάς σε αστικές περιοχές, αναφέρεται στον πίνακα του Παραρτήματος 7 με τίτλο «Αιτίες πυρκαγιών». Διαπιστώνεται δε ότι ο ανθρώπινος παράγοντας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο με τις αιτίες πρόκλησης πυρκαγιών να ξεπερνά το 90%.

4.     Αναφορά στην καμένη έκταση και στην οικονομική πτυχή των ζημιών από πυρκαγιές

Άξια αναφοράς είναι η καμένη έκταση της υπαίθρου, η οποία παρουσιάζεται για το 2023 (21,26 τ.χλμ) αυξημένη κατά 7,18 τ.χλμ σε σχέση με το 2022 (14,08 τ.χλμ).

Η οικονομική πτυχή των ζημιών παρουσιάζεται ελαφρώς αυξημένη για το 2023.

Όπως καταγράφονται οι ζημιές, εκτιμώμενες κατά προσέγγιση από την Πυροσβεστική Υπηρεσία, για το 2023 υπήρξαν συνολικές ζημιές 9.525.145 εκ. ευρώ, από τις οποίες το ποσό των 8.444.580 εκ. αφορούσε αστικές πυρκαγιές και το ποσό του 1.080.565 εκ. αφορούσε πυρκαγιές υπαίθρου. Το 2022 υπήρξε συνολικό ποσό ζημιών (9.491.552 εκ. ευρώ), από τις οποίες το ποσό των 8.615.472 εκ ευρώ αφορούσε στις αστικές πυρκαγιές και το ποσό των 876.080 χιλ. ευρώ αφορούσε στις πυρκαγιές υπαίθρου. Παρατηρείται ελαφριά αύξηση όσον αφορά στις ζημιές, καθώς επίσης και αύξηση στον αριθμό των ανταποκρίσεων της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας που αφορούν αστικές πυρκαγιές για το 2023, σε ποσοστό του 7.15%. Παρόλο που το αριθμητικό ποσοστό των αστικών πυρκαγιών είναι μερικώς αυξημένο, η χρηματική ζημιά είναι μειωμένη σε σχέση με το 2022, δηλαδή 170.892 χιλ. ευρώ πιο κάτω κατά το 2023.

Γενικά, η σχετική σταθεροποίηση των ζημιών στις αστικές περιοχές, παρόλο του μερικού αυξημένου αριθμητικά ποσοστού, οφείλεται:

(1)      Στην ευαισθητοποίηση του κοινού, την έγκαιρη και άμεση ενημέρωση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για άμεση ανταπόκριση, με αποτέλεσμα την άμεση καταστολή και περιορισμό των ζημιών.

Εκτιμάται ότι το κοινό εφαρμόζει και αυτόβουλα μέτρα πυρασφάλειας, ως επίσης συμμορφώνεται με τις υποδείξεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας για τήρηση μέτρων πυρασφάλειας σε υποστατικά, τα οποία εντοπίζουν έγκαιρα την πυρκαγιά, με κατά συνέπεια να τυγχάνουμε έγκαιρης ενημέρωσης για ανταπόκριση. Επίσης, εκτιμάται ότι εφαρμόζονται μέτρα πυρασφάλειας έγκαιρης καταστολής ενδεχόμενης πυρκαγιάς και περιορισμού της επέκτασής της.

(2)      Στους χώρους που εκδηλώθηκαν οι πυρκαγιές και στον εξοπλισμό που επηρέασαν.

Η μικρή αύξηση των ζημιών και σχετικά μικρή μείωση στον αριθμό των πυρκαγιών υπαίθρου κατά το 2023 (1.080.565 εκ. ευρώ), σε σχέση με το 2022 (876.080 χιλ. ευρώ), εκτιμάται ότι οφείλεται στους χώρους οι οποίοι εκδηλώθηκαν και στα υποστατικά ή εξοπλισμό που επηρέασαν.

Σημειώνεται ότι τα προαναφερόμενα χρηματικά ποσά είναι εκτίμηση κατά προσέγγιση που έκανε η Πυροσβεστική Υπηρεσία για δικούς της σκοπούς.

5.    Σύνολο Διασωθέντων, Τραυματιών και Νεκρών από Πυρκαγιές

Το σύνολο των ατόμων τα οποία διασώθηκαν, τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους εξ υπαιτιότητας των πυρκαγιών ανήλθε στους 66, περίπου στα ίδια επίπεδα με το έτος 2022, όπου ο αριθμός ανήλθε στους 60. Αναλυτικά, η Πυροσβεστική Υπηρεσία προέβη για το 2023 σε 25 διασώσεις από πυρκαγιές σε σχέση με 24 για το 2022. Υπήρξαν 36 τραυματισμοί σε σύγκριση με 31 το 2022 και έχασαν τη ζωή τους 5 άτομα από πυρκαγιές, αριθμός ακριβώς ίδιος με την αντίστοιχη περσινή περίοδο.

6.    Ειδικές Εξυπηρετήσεις

Ο αριθμός ανταποκρίσεων των Ειδικών Εξυπηρετήσεων για το 2023 σημειώνει αύξηση της τάξης του 10,21% σε σχέση με το 2022. Ως επί το πλείστον, οι ανταποκρίσεις της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας σε ειδικές εξυπηρετήσεις εστιάζονται σε αποπαγιδεύσεις ατόμων τα οποία εγκλωβίζονται σε ελαττωματικούς ανελκυστήρες, ανταποκρίσεις σε πλημμύρες που αφορούν αντλήσεις όμβριων υδάτων από κατοικίες ή άλλα υποστατικά, ρυμουλκήσεις ή διασώσεις ατόμων τα οποία εγκλωβίζονται στα οχήματά τους εντός πλημμυρισμένων δρόμων, ανοίγματα οχετών όμβριων υδάτων, προλήψεις δυστυχημάτων, διασώσεις ζώων, ανταποκρίσεις σε τροχαίες συγκρούσεις και αποπαγιδεύσεις ατόμων, βοήθεια για μεταφορά ασθενών, παροχή βοήθειας στην Αστυνομία για διάφορα περιστατικά. Αναλυτική κατάσταση των Αιτιών ανταπόκρισης σε Ειδικές Εξυπηρετήσεις σε αριθμό αλλά και σε ποσοστιαία αναλογία επί τοις % παρουσιάζεται στον πίνακα του Παραρτήματος 9.

Επίσης, η Πυροσβεστική Υπηρεσία, εκτός από τις διασώσεις, όπως αυτές αναφέρονται στην παράγραφο 6, κατά το έτος 2023 προέβη στη διάσωση 2.192 ατόμων. Οι διασώσεις αφορούσαν άτομα τα οποία ενεπλάκησαν σε πυρκαγιές, σε τροχαίες συγκρούσεις, τεχνολογικές καταστροφές, εργατικά ατυχήματα, εγκλωβισμούς σε ελαττωματικούς ανελκυστήρες, αποπαγιδεύσεις ατόμων μετά από καταρρεύσεις κτηρίων ή άλλων υποστατικών, διασώσεις από ψηλά κτήρια, από υγρό στοιχείο, πηγάδια και από ορεινές περιοχές.

Από τα 2.192 άτομα που κλήθηκε η Πυροσβεστική Υπηρεσία να βοηθήσει για σκοπούς άλλους από πυρκαγιές, τα 269 υπέστησαν τραυματισμούς και τα 49 κατέληξαν σε θάνατο.

7.    Ψευδείς κλήσεις

Οι Ψευδείς κλήσεις διαχωρίζονται σε τρεις κατηγορίες .

• Κακόβουλες: Αφορούν κλήσεις οι οποίες είναι ψευδείς και γίνονται αποκλειστικά με κακή πρόθεση.

• Με καλό σκοπό: Αφορούν κλήσεις οι οποίες δεν έχουν κακή πρόθεση αλλά γίνονται από άτομα τα οποία εντοπίζουν στο περιβάλλον χαρακτηριστικά τα οποία προσομοιάζουν με πυρκαγιά, όπως π.χ. σκόνη στο ύπαιθρο η οποία παράγεται από γεωργικό ελκυστήρα, ο οποίος οργώνει χωράφι και η οποία εκλαμβάνεται από περαστικούς ως πυρκαγιά.

• Ένεκα μηχανικής ή ηλεκτρικής βλάβης: Ήχηση συστημάτων συναγερμού χωρίς να υπάρχει πυρκαγιά γιατί αυτά υπέστησαν μηχανική ή ηλεκτρική βλάβη.

Συνολικά, ο αριθμός των ψευδών κλήσεων για το 2023 ανέρχεται στις 652, ελαφρώς αυξημένος σε σχέση με το 2022 όπου ο αριθμός ανήλθε στις 603. Η συντριπτική πλειοψηφία των Ψευδών κλήσεων, η οποία φτάνει το ποσοστό του 99%, αφορά κλήσεις με καλό σκοπό. Αυτό αποδεικνύει την υπερευαισθησία του κοινού σε θέματα πρόληψης και έγκαιρης ειδοποίησης των ομάδων καταστολής.

8.    Ωφέλιμα συμπεράσματα / παρατηρήσεις

Διαπιστώνεται ότι, ανεξάρτητα από τη γενική αποτίμηση στους αριθμούς των πυρκαγιών με τις αυξομειωτικές τάσεις, πέραν του 90% των πυρκαγιών οφείλονταν στον ανθρώπινο παράγοντα και στην ανθρώπινη δραστηριότητα.

Επιπρόσθετα, τα γενικά συμπεράσματα στην αποτίμηση μιας χρονιάς δεν πρέπει να γίνονται μόνο στη βάση των αριθμών των Πυρκαγιών ή Ειδικών Εξυπηρετήσεων, αλλά και στη βάση των υλικών ζημιών, των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές ή των τραυματισμών.

Παρόλες τις δύσκολες περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν, ειδικά την αντιπυρική περίοδο, η επιθετική τακτική που εφαρμόζει η Πυροσβεστική Υπηρεσία με επίγειες και εναέριες δυνάμεις από το αρχικό στάδιο των πυρκαγιών αποδεικνύεται καταλυτική για τον περιορισμό των πυρκαγιών υπαίθρου. Επιπρόσθετα, παρατηρείται ότι η αμεσότητα της πυροσβεστικής επέμβασης στις Αστικές Πυρκαγιές ή στις Ειδικές Εξυπηρετήσεις για σκοπούς διάσωσης περιορίζει τις ζημιές, τόσο σε περιουσίες όσο και σε ανθρώπινες ζωές, στο ελάχιστο.

Πέραν αυτών, καταλυτικοί παράγοντες για τη συχνότητα των πυρκαγιών Υπαίθρου / Αστικών ή Ειδικών Εξυπηρετήσεων που παρέχει η Πυροσβεστική Υπηρεσία είναι:

1. Οι περιβαλλοντικές συνθήκες που επικρατούν κατά τη διάρκεια της χρονιάς.
2. Τα μέτρα πρόληψης που λαμβάνουν όλες οι Υπηρεσίες, τόσο οι Υπηρεσίες καταστολής όσο και οι Υπηρεσίες πρόληψης.
3. Η ανθρώπινη ευσυνειδησία, η οποία αναπτύσσεται μέσα από τις εκστρατείες, οι οποίες γίνονται σε θέματα πρόληψης και ενημέρωσης του κοινού, με αποτέλεσμα οι ανθρώπινες δραστηριότητες που μπορεί να προκαλούν πυρκαγιές να είναι αρκετά μειωμένες, είτε σε αστικές περιοχές, είτε σε περιοχές υπαίθρου. Επιπλέον, σημαντικός παράγοντας στη μείωση των ζημιών είναι η έγκαιρη ενημέρωση που λαμβάνουν οι δυνάμεις καταστολής όταν εντοπίζεται πυρκαγιά.
4. Η ευαισθητοποίηση του κοινού και πρόθεση να παρατηρεί, να καταγράφει και να μαρτυρά στην Αστυνομία κακόβουλες ή εμπρηστικές ενέργειες.
5. Οι περιπολίες, οι στελεχώσεις των Σταθμών Υπαίθρου και η συνεργασία που υπάρχει στα θέματα αυτά με όλες τις Υπηρεσίες καταστολής.
6. Η συμβολή της Αστυνομίας στη διερεύνηση αιτιών πυρκαγιάς με ανακριτική δράση, αλλά και προσαγωγή ενόχων ενώπιον δικαστηρίου.

(ΑΦ/ΓΣ)