Ανακοινωθέντα

Σήμερα, διανύουμε μια περίοδο σημαντικών και ραγδαίων μεταβολών, οι οποίες επηρεάζουν και καθορίζουν κάθε πτυχή του βίου και της καθημερινότητάς μας. Σε αυτές τις αλλαγές, οι κυβερνήσεις, τα κράτη, αλλά και τα άτομα, καλούνται να επιδείξουν προσαρμοστικότητα και διάθεση προθυμίας, για να συμπορευθούν με τα νέα δεδομένα. Παρατηρώντας επίσης, ότι -διαχρονικά- καμιά αλλαγή δεν σημειώθηκε αυτόματα ή με μια μονομερή προσέγγιση, αντιλαμβανόμαστε ότι για να σημειωθούν μεγάλες και αξιόλογες αλλαγές, απαιτείται η εποικοδομητική συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων μερών, με κοινό στόχο την ευρεία και ολιστική ανάπτυξη και ευημερία.

Στο πλαίσιο αυτών των παγκόσμιων αλλαγών, οι χώρες καλούνται να επανακαθορίσουν -μεταξύ άλλων- την ενεργειακή πολιτική τους. Ο τομέας της ενέργειας διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στο σημερινό παγκόσμιο σκηνικό, ως προς την ανάπτυξη και τη χάραξη ενός ευοίωνου μέλλοντος. Συγκεκριμένα, οι προκλήσεις που αναφύονται σήμερα, για προστασία του περιβάλλοντος, καθώς και οι κίνδυνοι με την έξαρση των ακραίων καιρικών φαινομένων και της αλλαγής του κλίματος, θέτουν ως απαραίτητη προϋπόθεση τη μετεξέλιξη και τον εκσυγχρονισμό του σημερινού ενεργειακού μοντέλου. Υπόψη θα πρέπει να ληφθούν επίσης, και οι τρέχουσες βασικές συνισταμένες της διεθνούς αγοράς ενέργειας, οι οποίες αφορούν ειδικότερα στην άνοδο των διεθνών τιμών του πετρελαίου, την ευαισθησία βασικών τομέων της οικονομίας διεθνώς στις απότομες αυξητικές αλλαγές, καθώς και στις επιπτώσεις στη διεθνή σταθερότητα και ασφάλεια.

Και όταν κάνουμε λόγο για ένα εκσυγχρονισμένο ενεργειακό μοντέλο, εννοούμε ένα μοντέλο το οποίο θα βασίζεται στις αειφόρες ενεργειακές τεχνολογίες, που αποτελούν και μία από τις υποσχέσεις της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης. Θα πρέπει να στραφούν και να εστιάσουν τα σύγχρονα κράτη στη χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χαράζοντας με αυτό τον τρόπο μια νέα πολιτική σε όλους τους τομείς: της ενέργειας, της βιομηχανίας των μεταφορών, της γεωργίας, της εκπαίδευσης. Επιπρόσθετα, οι αειφόρες ενεργειακές τεχνολογίες εγγυώνται την προστασία του περιβάλλοντος και την αποτροπή της αλλαγής του κλίματος.

Οι συμβατικές ενεργειακές πηγές (άνθρακας, πετρέλαιο, φυσικό αέριο) μπορούν να αντικατασταθούν με τις ανανεώσιμες πηγές, όπως συλλογή ενέργειας με παθητικά ηλιακά συστήματα και τη φωτοβολταϊκή μετατροπή τους, αιολική ενέργεια με ανεμογεννήτριες, υδατοπτώσεις, γεωθερμία, βιομάζα, εκμετάλλευση των αστικών αποβλήτων, θαλάσσια ενεργειακά κύματα, παλιρροϊκή ενέργεια.

Κοντά σε αυτά, οι τεχνολογίες αυτές είναι οικονομικά αποδοτικότερες από τις συμβατικές πηγές ενέργειες, ενώ παράλληλα βασίζονται σε λιγότερο ρυπογόνους τρόπους παραγωγής, μεταφοράς και χρήσης ενέργειας. Δεδομένων μάλιστα και των νέων θεσμικών ρυθμίσεων, οι οποίες θέτουν ως υποχρέωση τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, καθώς και τη συμμετοχή στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας με συγκεκριμένα ποσοστά στο ενεργειακό ισοζύγιο, φαίνεται πως οι καθαρές πηγές εκτοπίζουν σταδιακά τα μη φιλικά προς το περιβάλλον ορυκτά καύσιμα. Επιπρόσθετα, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας συνεισφέρουν σημαντικά στην ενίσχυση της απασχόλησης, ενώ δημιουργούν συγκριτικά περισσότερες θέσεις εργασίας από αυτές των ορυκτών καυσίμων που εκτοπίζονται.

Σημαίνοντα ρόλο διαδραματίζει και η θέσπιση διαδικασιών για ενεργειακό έλεγχο, ορθή ενεργειακή διαχείριση και έλεγχο απωλειών. Πρόκειται για τη μελέτη και αξιολόγηση του ενεργειακού ισοζυγίου της εκάστοτε επιχείρησης ή και του κράτους, αναλύοντας την ενεργειακή χρήση και κατανάλωση, ιεραρχώντας τις ευκαιρίες βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης και εντοπίζοντας τις περιπτώσεις όπου υπάρχουν απώλειες ενέργειας, βάσει επικαιροποιημένων και μετρήσιμων δεδομένων. Ο σωστός έλεγχος έχει ως αποτέλεσμα τη διαμόρφωση μιας ξεκάθαρης και αντικειμενικής εικόνας για τις όποιες διορθωτικές παρεμβάσεις πρέπει να γίνουν, ενώ παράλληλα εξοικονομείται ενέργεια, αλλά και χρήμα. 

Όσον αφορά τώρα στη χώρα μας, φαίνεται ότι η Κύπρος -σε μια προσπάθεια συμπόρευσης με τις αλλαγές και επίτευξης μιας εν γένει ανάπτυξης-  θα πρέπει να επενδύσει στα ενεργειακά της πλεονεκτήματα και να θέσει ως θεμελιώδη προϋπόθεση την αλλαγή του αναπτυξιακού της προτύπου. Θα πρέπει δηλαδή, να στηριχτεί στην αειφόρο ανάπτυξη και τις ανανεώσιμες πηγές, κινούμενη προς μια ενεργειακά βιώσιμη ανάπτυξη, αξιοποιώντας σωστά και ορθολογιστικά τις ποσότητες υδρογονανθράκων που εντοπίστηκαν στην Αποκλειστική Οικονομική της Ζώνη.

Είναι σημαντικό, οι αποφάσεις που θα παρθούν σε αυτά τα ζητήματα να έχουν μακροπρόθεσμους στόχους, και η χρήση των γηγενών ενεργειακών πόρων της χώρας να γίνει με τρόπο αποδοτικό και βέλτιστο, αποδίδοντας τα μέγιστα σε όλους τους ενεργειακούς τομείς. Μιλώντας σε συγκεκριμένη βάση: θα πρέπει να γίνει καλή διαχείριση του περιβάλλοντος και των εκπομπών ρύπων, να γίνει αναπροσαρμογή όλων των πολιτικών, θεσμικών, νομικών και ρυθμιστικών θεμάτων αναφορικά με το ζήτημα, καθώς και σωστή κατάρτιση του επιστημονικού και τεχνικού ανθρώπινου δυναμικού. Καλείται επίσης, η Κύπρος να κινηθεί με τρόπο ευέλικτο, ώστε να αναπτύξει τις ενεργειακές υποδομές της. Προκύπτει ακόμη και η ανάγκη για επίτευξη των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί από την Ευρωπαϊκή Ένωση και για εφαρμογή των διεθνών συμβάσεων για το κλίμα και την εξοικονόμηση ενέργειας.

Την ενεργειακή στρατηγική της Κύπρου επηρεάζουν και καθορίζουν και οι τελευταίες εξελίξεις στην κυπριακή ΑΟΖ, το ενδιαφέρον των διεθνών εταιρειών-κολοσσών και οι σχετικές επενδύσεις στις οποίες προβαίνουν. Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν την ίδια στιγμή και οι διμερείς ή και πολυμερείς σχέσεις που αναπτύσσει η Κύπρος με άλλα κράτη, συμβάλλοντας θετικά στην ευρύτερη και πολύπλευρη εξέλιξη της χώρας μας.

Αξίζει να σημειωθεί, ότι τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που ανευρέθηκαν στην κυπριακή ΑΟΖ, σε συνδυασμό με την ενίσχυση σχέσεων με άλλα κράτη -πέραν του ότι ενδυναμώνουν την κυπριακή οικονομία- συνεισφέρουν ταυτόχρονα σημαντικά στην ενίσχυση της διαπραγματευτικής ικανότητας της Κύπρου έναντι της Τουρκίας.

Η Βουλή των Αντιπροσώπων δηλώνει αρωγός στη χάραξη μιας νέας σύγχρονης αναπτυξιακής πολιτικής -ενεργώντας διαδραστικά- με σεβασμό στο περιβάλλον, την κοινωνία και τον κάθε πολίτη ξεχωριστά. Διά του θεσμικού της ρόλου, δύναται να συμβάλει μέσω νομοθεσιών και ρυθμίσεων, που θα συνδράμουν σημαντικά στην υλοποίηση της ενεργειακής στρατηγικής της χώρας.

Γενικότερα, η αλλαγή της νομοθεσίας και η διαμόρφωση ειδικών ρυθμίσεων και κανονισμών, αλλά κυρίως η αλλαγή κουλτούρας και νοοτροπίας, όσον αφορά στα θέματα διαχείρισης περιβάλλοντος, ενέργειας και βιοποικιλότητας, τάσσεται ως επιτακτική ανάγκη για κάθε σύγχρονη κοινωνία.

Η χώρα μας, λοιπόν, θα πρέπει τάχιστα να συμβαδίσει με τις ραγδαίες εξελίξεις, χωρίς καμιά καθυστέρηση. Λόγου χάρη, όσον αφορά την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών, προσωπική μου άποψη είναι πως στις περιπτώσεις που μια αίτηση μένει αναπάντητη για χρονικό διάστημα πέραν των τριών μηνών, να δύναται ο πολίτης να προχωρά απευθείας στην εγκατάστασή τους. Πρόκειται για ένα ζήτημα μείζονος σημασίας, το οποίο δεν πρέπει να βρίσκει οποιαδήποτε κωλύματα ως προς την εφαρμογή του.

Σημαντική επίσης, είναι η συμβολή της τεχνολογίας blockchain σε θέματα περιβάλλοντος, ως προς τις αποκεντρωμένες λύσεις εξοικονόμησης ενέργειας, την απελευθέρωση φυσικού κεφαλαίου, έως και τη δημιουργία εφοδιαστικών αλυσίδων με περισσότερη διαφάνεια για την επίτευξη μεγαλύτερης βιωσιμότητας. Το ίδιο ισχύει και για την αρωγή της τεχνητής νοημοσύνης (artificial intelligence) στον τομέα της βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας. Όσον αφορά ειδικότερα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, φαίνεται ότι η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης, μέσω της μηχανικής μάθησης και της επιστήμης των υπολογιστών, επιστρατεύεται για να αντιστοιχίσει την παραγωγή και τη ζήτηση ενέργειας σε πραγματικό χρόνο, αξιοποιώντας πλήρως το δυναμικό των «έξυπνων δικτύων», μειώνοντας τους απρόβλεπτους παράγοντες και αυξάνοντας την αποδοτικότητα, την εξισορρόπηση ισχύος, τη χρήση και την αποθήκευση ανανεώσιμης ενέργειας.

Κλείνοντας, αντιλαμβανόμαστε ότι καλούμαστε ως κράτος να εξεύρουμε τους τρόπους και τους μηχανισμούς, ούτως ώστε να ξεφύγουμε από τις συμβατικές πηγές ενέργειας και να προσαρμοστούμε στα νέα και σύγχρονα δεδομένα, στοχεύοντας στην αειφόρο ανάπτυξη. Λειτουργώντας βάσει ενός σχεδιασμένου πλάνου, με τη συνεργασία όλων των αρμόδιων φορέων, έχουμε τις προοπτικές να καταστήσουμε την Κύπρο ένα περιφερειακό διαμετακομιστικό ενεργειακό κέντρο.

(ΜΓ)