Ανακοινωθέντα

Αποτίουμε σήμερα φόρο τιμής σε έναν ήρωα της πατρίδας μας, τον Μηνά Αντωνίου Παπαβασιλείου. Μπαίνει σήμερα, στον σεπτό αυτό χώρο, μια άνω τελεία στον πόνο και την αγωνία των οικείων του, που για 50 χρόνια βιώνουν το δράμα που μόνο οι συγγενείς των αγνοουμένων μπορούν να κατανοήσουν πλήρως.

Μια άνω τελεία, διότι η ανάμνηση, ο πόνος και το πένθος δεν σταματάνε. Τόσο για τον Μηνά όσο και για τόσους άλλους ήρωες μας, που είτε η τύχη τους διακριβώθηκε είτε ακόμη αγνοούνται.

Η τραγωδία δημιούργησε δεσμούς μεταξύ των συγγενών, που είναι άρρηκτοι. Η οδύνη του ενός είναι οδύνη όλων. Και όσο ακόμη αγνοείται η τύχη ενός δεν θα κλείσει αυτός ο κύκλος, δεν θα μπορέσουν να πενθήσουν ελεύθερα.

Η Πολιτεία έχει χρέος και θα συνεχίσει την προσπάθεια μέχρι τελικής δικαίωσης των ηρώων και των συγγενών τους. Χωρίς πολλά λόγια. Και οπωσδήποτε χωρίς μεγάλα λόγια.

Οφείλεται μια συλλογική συγγνώμη που δεν καταφέραμε νωρίτερα να απαλύνουμε τον πόνο. Που οδηγήθηκε ο τόπος μας στη βίαιη διαίρεση, που δεν καταφέραμε να σταματήσουμε τον βάρβαρο εισβολέα. Που υπήρξε προδοσία. Που ήρωες όπως ο Μηνάς βρέθηκαν αντιμέτωποι με αυτήν και πλήρωσαν με τη ζωή τους. Προδοσία που το ιστορικό της θυσίας του Μηνά επιβεβαιώνει.

O Μηνάς γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου 1955 στο Πέρα Χωριό Νήσου και ήταν το μικρότερο παιδί της πολυμελούς οικογένειας του Αντώνη και της Ελένης. Κατετάγη στην Εθνική Φρουρά τον Ιανουάριο του 1973 και υπηρετούσε στο 361 Τάγμα Πεζικού με έδρα το Συγχαρί.

Κατά την περίοδο της εκεχειρίας, μετά την τουρκική εισβολή της 20ής Ιουλίου 1974, ο Μηνάς ήρθε για τελευταία φορά στο χωριό του όπου συνάντησε τα αδέλφια του και άλλα συγγενικά του πρόσωπα. Ολοι τον παρότρυναν να μην επιστρέψει στο μέτωπο «γιατί όλα είναι προδομένα», όπως του έλεγαν. «Εγώ είμαι στρατιώτης» ήταν η απάντησή του και επέστρεψε στη μονάδα του.

Στις 13 Αυγούστου 1974 οι άντρες του 361 Τάγματος Πεζικού, με πενιχρό οπλισμό και καταρρακωμένο ηθικό διατάχθηκαν να αναπτυχθούν στην περιοχή Κλεπίνης-Παχυάμμου στην Κερύνεια. Ο Μηνάς υπηρετούσε στη 2η διμοιρία του 1ου Λόχου, ο οποίος πήρε θέσεις άμυνας στην περιοχή Κλεπίνης.

Με την έναρξη της δεύτερης εισβολής, ξημερώματα της 14ης Αυγούστου 1974, οι τουρκικές δυνάμεις έβαλλαν με σφοδρότητα εναντίον θέσεων του πρώτου λόχου. Όσοι επέζησαν περιγράφουν με συγκλονισμό τις δύσκολες ώρες που ακολούθησαν. Ο πρωτοφανής καταιγισμός των πυρών δεν άφηνε κανένα περιθώριο. Στις 11 το πρωί η διμοιρία του Παπαβασιλείου διατάχθηκε να oπισθοχωρήσει για ανασύνταξη. Επιζήσαντες στρατιώτες μαρτυρούν ότι ο διοικητής του Λόχου και άλλοι αξιωματικοί τούς εγκατέλειψαν αβοήθητους.

Από τις καταθέσεις της τότε εποχής, που βρίσκονται στο φάκελο της Υπηρεσίας Αγνοουμένων, προκύπτει ότι ο Μηνάς θεάθηκε για τελευταία φορά μαζί με τον στρατιώτη Νίκο Κοσμά από την Ορμήδεια, να κατευθύνονται προς την περιοχή της Κλεπίνης, υπό σφοδρά πυρά. Ο Κοσμά βρισκόταν στον κατάλογο των αγνοουμένων μέχρι το 2013, όταν τα οστά του βρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή «British Hills», στον Κορνόκηπο.

Η ταυτοποίηση του Νίκου Κοσμά αναπτέρωσε τις ελπίδες για τη διακρίβωση της τύχης και του Μηνά, αλλά δυστυχώς δεν υπήρξε αποτέλεσμα. Χρειάστηκε να περάσουν σχεδόν άλλα δέκα χρόνια από τότε.

Μια πληροφορία που δόθηκε στην Υπηρεσία Αγνοουμένων το καλοκαίρι του 2022, έφερε στο φως νέα στοιχεία, σύμφωνα με τα οποία πέντε στρατιώτες που επέβαιναν ενός κόκκινου τρακτέρ κατευθύνονταν προς το Λευκόνοικο. Τα ευρήματα της ανασκαφής επιβεβαίωσαν αυτή την εκδοχή. Μετά από πολυήμερες έρευνες στην κοίτη του Κρύου Ποταμού στο Λευκόνοικο, εντοπίστηκε ένας τάφος με τα οστά πέντε ανθρώπων. Από τις εξετάσεις του γενετικού υλικού ταυτοποιήθηκε ο Μηνάς Αντωνίου Παπαβασιλείου και ακόμη δύο στρατιώτες του 361, ο Νίκος Ανδρέα Αδάμου και ο Χαράλαμπος Προδρόμου Σεργίου. Τα οστά των άλλων δύο πεσόντων που βρέθηκαν στον ίδιο τάφο, ανήκουν στον Μιχαλάκη Κυπριανού του Γεωργίου και τον Χριστοφή Γεώργιο, λοκατζήδες της 32^ης Μοίρας Καταδρομών.

Κυρίες και Κύριοι,

Η ταυτοποίηση λειψάνων και η έκδοση πιστοποιητικού θανάτου δεν αποτελεί απλώς μια ληξιαρχική πράξη. Είναι η αποκάλυψη της αλήθειας, η οποία είναι εξαιρετικά επώδυνη αλλά και λυτρωτική για τους ανθρώπους που εδώ και δεκαετίες αγωνιούν για την τύχη των αγαπημένων τους. Εκατοντάδες είναι οι γονείς και τα αδέλφια που περίμεναν με την ελπίδα να ξαναδούν τους αγαπημένους τους. Πολλοί είναι εκείνοι που έφυγαν από τη ζωή χωρίς να γνωρίζουν την αλήθεια. Ανάμεσά τους οι γονείς και αδέλφια του Μηνά.

Πενήντα χρόνια μετά το 1974 υπάρχουν ακόμη περισσότεροι από 750 αγνοούμενοι. Γι’ αυτό ευθύνεται η άρνηση της Τουρκίας να ανοίξει τα αρχεία του στρατού, στα οποία υπάρχουν στοιχεία για τις περισσότερες περιπτώσεις αγνοουμένων μας. Με κάθε ευκαιρία σε κάθε διεθνές φόρουμ η Κυπριακή Δημοκρατία καταγγέλλει την Τουρκία για το έγκλημα της σκόπιμης μετακίνησης και καταστροφής μαζικών τάφων αγνοουμένων, με προφανή στόχο να αποκρύψει την αλήθεια.

Στρέφομαι στους οικείους του Μηνά και με ειλικρίνεια σας δηλώνω ότι αποτελεί τιμή για εμένα να κατευοδώνω εκ μέρους της πατρίδας μας έναν ήρωα. Σας μεταφέρω την απεριόριστη ευγνωμοσύνη του Προέδρου της Δημοκρατίας, της Κυβέρνησης, της Πολιτείας, αλλά και του συνόλου του κυπριακού λαού για τη θυσία του αγαπημένου σας Μηνά. Κανένας δεν έχει τη δύναμη να αναπληρώσει το κενό, κανένας δεν είναι σε θέση να σας απαντήσει τα αναπάντητα «γιατί» που σας βασανίζουν εδώ και μισό αιώνα. Το δράμα και η οδύνη σας απαιτούν από την Πολιτεία να σταθεί σιωπηλά δίπλα σας σεβόμενη και συμμεριζόμενη τον πόνο σας.

Κυρίες και κύριοι,

Ο τερματισμός της παράνομης κατοχής της πατρίδας μας είναι ο κορυφαίος στόχος μας. Εργαζόμαστε με ειλικρίνεια και επιμονή, ώστε να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις για την επανέναρξη διαλόγου για την επίτευξη λύσης στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου. Τίποτα έξω από αυτό. Δεν είναι ένα σύνθημα, είναι ζήτημα υπαρξιακό.

Η προσωπική απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών αναμένεται να επανέλθει στην Κύπρο το δεύτερο δεκαήμερο Μαρτίου για νέο κύκλο επαφών. Η δική μας πλευρά στηρίζει την αποστολή της κυρίας Holguin και θα τη συνδράμει με κάθε δυνατό τρόπο. Για εμάς η λύση του Κυπριακού δεν είναι ένα σύνθημα, είναι ζήτημα υπαρξιακό. Η απελευθέρωση και επανένωση της Κύπρου θα είναι το καλύτερο μνημόσυνο για τον Μηνά και όλους όσοι έδωσαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας μας.

Μηνά,

Ενάσκησες εμπράκτως τη Φιλοπατρία. Θυσιάστηκες αγωνιζόμενος, παρά το άνισο του αγώνα.

Από σήμερα θα αναπαύεσαι στο χώμα της κοινότητας στην οποία έκανες τα πρώτα σου βήματα. Οι συγγενείς σου θα μπορούν να ανάβουν το καντήλι σου και να σε μνημονεύουν. Το όνομά σου θα είναι για πάντα χαραγμένο στις στήλες των ηρώων της πατρίδας μας. Αυτή την ώρα της οδύνης, σε χαιρετούμε ευλαβικά με την υπόσχεση ότι θα εργαστούμε για να δώσουμε τέρμα στην τουρκική κατοχή. Η θυσία σου, όπως και όλων των τιμημένων παλικαριών που έπεσαν το προδομένο καλοκαίρι του 1974, καθώς και όλων των θυμάτων, φωτίζει το δρόμο μας. Σε ευχαριστούμε και σε ευγνωμονούμε. Το χώμα που θα σε σκεπάσει ας είναι ελαφρύ και η μνήμη σου αιωνία.

(NZ/ΕΠ)