Ανακοινωθέντα

Οι εξελίξεις στον τομέα των ακινήτων, το νέο Σύστημα Αδειών και οι προτεραιότητες της Κυβέρνησης

Επιτρέψτε μου αρχικά να σας συγχαρώ για την πρωτοβουλία σας να διοργανώσετε τη σημερινή μας συνάντηση, που δίνει την ευκαιρία στους επαγγελματίες του κλάδου των ακινήτων και της ανάπτυξης γης της χώρας μας να ανασκοπήσουν και να αναλύσουν τις πρόσφατες τάσεις της αγοράς ακινήτων.

Ο κατασκευαστικός τομέας χαρακτηρίζεται από ραγδαίες εξελίξεις που συνθέτουν ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον. Επαγγελματίες του κλάδου και κρατικές Υπηρεσίες χρειάζεται να έχουν ευελιξία, γρήγορα αντανακλαστικά και προσαρμοστικότητα, ώστε να συμβαδίζουν με τις αλλαγές, προς όφελος της ανάπτυξης.

Αναλαμβάνοντας τη διακυβέρνηση της χώρας, η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη έθεσε ως κυριότερη επιδίωξή της τη βελτίωση της εξυπηρέτησης των πολιτών κατά την επαφή τους με τις Υπηρεσίες του Κράτους, καθώς και την ενθάρρυνση και τη διευκόλυνση των επιχειρηματιών του οικοδομικού τομέα. Για να επιτευχθεί αυτό στον μέγιστο δυνατό βαθμό προωθήσαμε λύσεις που να απλοποιούν τις διαδικασίες της αδειοδότησης της ανάπτυξης και της τιτλοποίησης.

Είναι παραδεκτό από όλους ότι, ως είχαν μέχρι τώρα, οι διαδικασίες για έκδοση αδειών ανάπτυξης και τίτλων ιδιοκτησίας ήταν χρονοβόρες και προκαλούσαν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις και αργοπορία εις βάρος της ανάπτυξης. Οι καθυστερήσεις ήταν απόρροια δύο κυρίως παραγόντων, της σημαντικής αύξησης του αριθμού των αιτήσεων, που δημιουργούσε επιπρόσθετη πίεση στο προσωπικό, το οποίο παρέμενε αριθμητικά στο ίδιο επίπεδο παρά τον αυξημένο όγκο εργασίας που καλείτο να διεκπεραιώσει.

Την ίδια στιγμή, μεγάλη πρόκληση για μας συνιστά η επικείμενη εφαρμογή της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και ιδιαίτερα η μεταφορά της αρμοδιότητας της αδειοδότησης από τις υφιστάμενες Πολεοδομικές Αρχές και τους Δήμους στους πέντε Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης που θα συσταθούν από 1^η Ιουλίου. Ουσιαστικά, συνενώνονται τρεις διαφορετικές υπηρεσίες που αυτή τη στιγμή έχουν την ευθύνη για την έκδοση πολεοδομικών και οικοδομικών αδειών. Συνεπώς, η πρόκληση συνίσταται αρχικά στην ομαλή συγχώνευση των διαφορετικών κουλτουρών που υπάρχουν υπό μία και μόνο Αρχή, ώστε η αδειοδότηση να γίνεται ταχύτερα και η εξυπηρέτηση των πολιτών να βελτιωθεί. Πρόκειται για μια μεγάλη αλλαγή, η οποία μέσο-μακροπρόθεσμα αναμένεται να έχει πολλαπλά οφέλη τόσο για τους πολίτες όσο και για τους επαγγελματίες του κατασκευαστικού τομέα.

Προς επίτευξη των στόχων μας για μείωση των καθυστερήσεων, απλοποίηση των διαδικασιών και παροχή καλύτερης ποιότητας υπηρεσιών προς τους πολίτες, προχωρήσαμε σε συγκεκριμένες και στοχευμένες ενέργειες.

Αρχικά, εκπονήσαμε μελέτη (capacity plan), η οποία κατέδειξε την ανάγκη για πρόσληψη 105 ατόμων για ενίσχυση του υφιστάμενου προσωπικού και επιτάχυνση της αδειοδότησης. Ήδη έχουν προσληφθεί 87 άτομα και τοποθετήθηκαν στις υφιστάμενες πολεοδομικές και οικοδομικές αρχές, με προγραμματισμό να μεταφερθούν στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης από την 1^η Ιουλίου. Στόχος των προσλήψεων επιπρόσθετου προσωπικού είναι να διεκπεραιωθεί ένας σημαντικός αριθμός εκκρεμουσών αιτήσεων πριν την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, αλλά και η σωστή και έγκαιρη κατάρτιση τους, ώστε να είναι σε θέση να συμβάλουν αποτελεσματικά στους νέους οργανισμούς αδειοδότησης.

Επιπλέον, υιοθετήσαμε μια σειρά μέτρων, έτσι ώστε να πετύχουμε την απλοποίηση του πολεοδομικού και χωροταξικού σχεδιασμού του Κράτους, που θα ενισχύσει τις προοπτικές ανάπτυξης. Την ίδια στιγμή, αναμένουμε ότι, μέσα από τη θεσμοθέτηση ευέλικτων και ταχύτερων διαδικασιών, θα απαλειφθούν οι μεγάλες καθυστερήσεις που παρατηρούνταν σε πολλές περιπτώσεις σε σχέση με την ολοκλήρωση των διαδικασιών έκδοσης τίτλων, περιορίζοντας με τον τρόπο αυτό την αχρείαστη ταλαιπωρία των πολιτών.

Κυρίες και Κύριοι,

Από τον περασμένο Οκτώβριο και μετά από διαβουλεύσεις με το αρμόδιο συμβουλευτικό Σώμα του Κράτους, το ΕΤΕΚ, καταλήξαμε σε μια δέσμη 22 μέτρων, των οποίων η υλοποίηση έχει ήδη αρχίσει, με χρονικό ορίζοντα ολοκλήρωσής τους την 1^η Ιουλίου του τρέχοντος έτους, οπότε και θα εφαρμοστεί η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και θα λειτουργήσουν οι Επαρχιακοί Οργανισμοί Αυτοδιοίκησης.

Σκοπός των προωθούμενων ενεργειών είναι η τροποποίηση των υφιστάμενων διαδικασιών με τρόπο που να αναδιοργανώνεται ολόκληρη η διαδικασία αδειοδότησης και να εισάγεται ένα πιο ευέλικτο πλαίσιο, ώστε να μειωθεί ο χρόνος εξέτασης των αιτήσεων. Στη βάση συγκεκριμένου χρονοδιαγράμματος που έχει τεθεί για τη σταδιακή υλοποίηση των μέτρων αυτών, έχουν μέχρι στιγμής ολοκληρωθεί και εφαρμόζονται 11 από τις 22 τροποποιήσεις, ενώ άλλες 10 είναι σε αρκετά προχωρημένο στάδιο επεξεργασίας και θα εφαρμοστούν την περίοδο που απομένει μέχρι τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.

Για παράδειγμα, από τον περασμένο Οκτώβριο εφαρμόζεται νέα πρακτική που προβλέπει για την εκ των προτέρων διενέργεια των απαιτούμενων διαβουλεύσεων με υπηρεσίες, όπως η Πυροσβεστική Υπηρεσία, η ΑΗΚ, κοκ, έτσι ώστε οι αιτήσεις να υποβάλλονται ολοκληρωμένες, για να προωθούνται γρηγορότερα. Τελικός μας στόχος είναι η πλήρης λειτουργία του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος «ΙΠΠΟΔΑΜΟΣ», όπου όλες οι απαιτήσεις θα προσκομίζονται ηλεκτρονικά, μειώνοντας περαιτέρω τον χρόνο εξέτασης των αιτήσεων.

Επιπλέον, ήδη από την 1^η Ιανουαρίου του 2024, απαιτείται η εκ των προτέρων εξασφάλιση και κατάθεση με την αίτηση πιστοποιητικού εξωτερικής οριοθέτησης για την υποβολή πολεοδομικής αίτησης. Το μέτρο αυτό κρίθηκε σκόπιμο για να διευκολύνει την ορθή υποβολή αιτήσεων στη βάση επί του εδάφους δεδομένων, διασφαλίζοντας, ταυτόχρονα, ότι διεκπεραιώνονται οι απαραίτητες δεσμεύσεις και δεν προκαλούνται καθυστερήσεις στην εξέταση της πολεοδομικής αίτησης. Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η τροποποίηση που ισχύει από την 1^η Ιανουαρίου 2024 και παραλαβή αιτήσεων για χορήγηση πολεοδομικής άδειας για ανάπτυξη τεμαχίων μόνο μετά από εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας οικοπεδοποίησης.

Ταυτόχρονα, έχοντας διαπιστώσει ανομοιομορφία ανάμεσα στις διάφορες Αρχές αδειοδότησης, σε σχέση με την εφαρμογή της διαδικασίας έκδοσης αδειών, γεγονός που καθιστούσε το σύστημα αδειοδότησης δυσκίνητο, είμαστε στη διαδικασία εκπόνησης ενός ενιαίου εγχειριδίου, που θα εισαγάγει κοινά έντυπα, διαδικασίες και κριτήρια που πρέπει να εφαρμόζονται ομοιόμορφα κατά την εξέταση των αιτήσεων από τους πέντε Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης. Το εγχειρίδιο, που καταρτίζεται σε συνεργασία των Υπηρεσιών του Υπουργείου Εσωτερικών και του ΕΤΕΚ, αναμένεται να περιορίσει τις χρονοβόρες γραφειοκρατικές διαδικασίες που υπάρχουν αυτή τη στιγμή και προκαλούν αχρείαστη καθυστέρηση στην έκδοση απόφασης.

Παράλληλα, σε συνεργασία με το ΕΤΕΚ, καταρτίστηκε πλάνο εκπαίδευσης τόσο των μελών του ΕΤΕΚ όσο και του προσωπικού που θα στελεχώσει τους ΕΟΑ για την αρμοδιότητα της αδειοδότησης. Σκοπός είναι ο καταρτισμός και η εκπαίδευσή τους για την ορθή υποβολή και εξέταση αιτήσεων, έτσι ώστε να μην υπάρχουν καθυστερήσεις στην έκδοση απόφασης λόγω υποβολής ελλιπών αιτήσεων

Κορωνίδα των 22 μέτρων που υλοποιούνται αποτελεί η κατάργηση της υποχρέωσης για εξασφάλιση πολεοδομικής και οικοδομικής άδειας για μικρές αναπτύξεις. Στη νομοθετική ρύθμιση που προωθείται, προβλέπεται ότι την ευθύνη για την ορθότητα της πληρότητας της μελέτης θα έχει ο Αρχιτέκτονας ή ο Πολιτικός Μηχανικός του έργου. Παράλληλα, εισάγεται ο θεσμός του Ελεγκτή Δόμησης και αποδίδεται μεγαλύτερη έμφαση στον επιτόπιο έλεγχο της οικοδομικής ανάπτυξης και αναβαθμίζεται ο ρόλος των Αρχιτεκτόνων και Πολιτικών Μηχανικών. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι το νομοσχέδιο θα εξυπηρετεί τον σκοπό για τον οποίο καταρτίζεται. Παρόλο που εργαζόμαστε εντατικά για την εκπόνηση του νομοσχεδίου, δεν αναμένεται να ολοκληρωθεί πριν την υλοποίηση της μεταρρύθμισης, και ο στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί και να υποβληθεί στην Βουλή των Αντιπροσώπων το συντομότερο δυνατό εντός του έτους.

Κυρίες και Κύριοι,

Όπως ανέφερα και νωρίτερα, ο πολεοδομικός και χωροταξικός σχεδιασμός του Κράτους αλλάζει, με στόχο την άμεση εξυπηρέτηση των πολιτών αλλά και την ενίσχυση των προοπτικών ανάπτυξης. Παράλληλα με τις αλλαγές στην πολεοδομική διαδικασία αδειοδότησης, έχουν δρομολογηθεί και υλοποιούνται ριζικές μεταρρυθμίσεις στη διαδικασία έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας. Σειρά από τροποποιήσεις που τροχιοδρομήθηκαν ή/και εφαρμόστηκαν αποσκοπούν στην απάλειψη της αχρείαστης ταλαιπωρίας που υφίστανται οι πολίτες στην προσπάθειά τους να εξυπηρετηθούν και εξασφαλίζουν ουσιαστική μείωση του συνολικού χρόνου ολοκλήρωσης της αίτησης και της έκδοσης των τίτλων κατά μέσο όρο στους τρεις μήνες.

Πιο συγκεκριμένα, από τις 2 Ιανουαρίου 2024 τέθηκε σε εφαρμογή η νέα διαδικασία έκδοσης τίτλων ιδιοκτησίας, με την εισαγωγή νέων πρακτικών που αφορούν αιτήσεις διαχωρισμών τεμαχίων (οριζόντιων και κάθετων) για τη δημιουργία νέων τίτλων ιδιοκτησίας οικοπέδων και άλλων μονάδων. Απαραίτητη προϋπόθεση πλέον για την υποβολή αίτησης διαχωρισμού είναι η εκ των προτέρων εξωτερική οριοθέτηση και η διενέργεια της χωρομετρικής εργασίας, έτσι ώστε να υποβάλλονται όλα τα απαιτούμενα έγγραφα σε μια πλήρως συμπληρωμένη αίτηση. Αυτό επιτρέπει την ταχύτερη αξιολόγησή τους και διασφαλίζει ότι η ανάπτυξη θα υλοποιηθεί εντός των πραγματικών ορίων ενός τεμαχίου.

Πρόσθετα και για να επιταχυνθεί περαιτέρω η διαδικασία, έχει εισαχθεί ο θεσμός του ιδιώτη αρμόδιου χωρομέτρη, δίνοντας την ευελιξία στους πολίτες να απευθύνονται οι ίδιοι σε χωρομέτρη της επιλογής τους και να προχωρούν με τις εργασίες της ανάπτυξης βάσει των δικών τους χρονοδιαγραμμάτων. Περιορίζεται έτσι ο χρόνος που ανέμεναν για διεκπεραίωση των εργασιών χωρομέτρησης από το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας και δίνεται η ευχέρεια στο προσωπικό του Τμήματος να επικεντρωθεί σε άλλα καθήκοντα.

Φίλες και Φίλοι,

Τον περασμένο Οκτώβριο, η Κυβέρνηση παρουσίασε την νέα ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική της. Η ενιαία στεγαστική πολιτική στοχεύει στη σταδιακή αύξηση του οικιστικού αποθέματος, με έμφαση στην προσφορά επιλογών προσιτής στέγης στους πολίτες που το έχουν ανάγκη. Η νέα στεγαστική πολιτική έχει ανθρωποκεντρικό προσανατολισμό και ενδυναμώνει το κοινωνικό κράτος, ώστε να προσφέρει λύσεις σε κοινωνικό-οικονομικά ευάλωτους πολίτες που αδυνατούν να καλύψουν τις στεγαστικές τους ανάγκες.

Ήδη από τον Δεκέμβριο τέθηκαν σε εφαρμογή δύο από τις δράσεις της στεγαστικής πολιτικής και συγκεκριμένα το Σχέδιο “Built to Rent” και τα αναθεωρημένα πολεοδομικά κίνητρα. Μέσω του καινοτόμου για τη χώρα μας Σχεδίου “Built to Rent”, παραχωρείται επιπλέον δωρεάν συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση παραχώρησης του συνόλου των πρόσθετων μονάδων που θα παραχθούν με προσιτό ενοίκιο για περίοδο τουλάχιστον έξι ετών. Σε συνδυασμό με φορολογικά κίνητρα και ελαφρύνσεις που προβλέπονται στο Σχέδιο, δίνεται ένα ισχυρό κίνητρο στους επαγγελματίες ανάπτυξης γης, με στόχο την ενίσχυση της αγοράς με επιπρόσθετες 800 οικιστικέ μονάδες εντός των επόμενων τριών χρόνων.

Επιπλέον, έχοντας εντοπίσει κάποιες αδυναμίες, προχωρήσαμε σε αναθεώρηση των πολεοδομικών κινήτρων που είχαν εφαρμοστεί στο παρελθόν. Με στόχο την αύξηση της παραγωγής και της διάθεσης νέων μονάδων στέγασης, παραχωρείται πρόσθετος συντελεστής δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος, με υποχρέωση πώλησης του 25% των επιπλέον μονάδων που θα παραχθούν για σκοπούς προσιτής στέγης, σε τιμή μέσου κατασκευαστικού κόστους, και του 20% προς όφελος του ιδιοκτήτη σε τιμές ελεύθερης αγοράς. Εναλλακτικά, οι επαγγελματίες του κατασκευαστικού τομέα που θα αξιοποιήσουν τα πολεοδομικά κίνητρα, θα μπορούν να το πράξουν καταβάλλοντας χρηματικό ποσό, ως εξαγορά, για αξιοποίηση για σκοπούς παραγωγής προσιτής στέγης. Η εξαγορά θα γίνεται σε τιμή που καθορίζει το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας αυξημένη κατά 50% της αξίας της Γενικής Εκτίμησης του συντελεστή δόμησης.

Με χαροποιεί που μαθαίνω ότι μέσω των οργανωμένων Συνδέσμων σας οι επαγγελματίες ανάπτυξης γης, έχετε παρακολουθήσει ενημερωτικές ημερίδες για το Σχέδιο Built to Rent και τα αναθεωρημένα πολεοδομικά κίνητρα. Το ενδιαφέρον και οι εισηγήσεις σας για βελτίωση των μέτρων μας είναι ιδιαίτερα σημαντικά για την επιτυχή υλοποίηση της στεγαστικής πολιτικής του Κράτους και ήδη έχουμε προβεί σε κάποιες βελτιωτικές αλλαγές στη βάση των δικών σας προτάσεων.

Φίλες και Φίλοι,

Ιδιαίτερα ενόψει της εφαρμογής της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και τη μεταφορά της αδειοδότησης της ανάπτυξης στους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης, προτεραιότητά μας είναι να διαμορφώσουμε τις κατάλληλες συνθήκες, ώστε το νέο περιβάλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης να είναι αποτελεσματικό προς όφελος τόσο των πολιτών όσο και της ανάπτυξης, αλλά και της οικονομίας του τόπου. Εξ ου και ενισχύσαμε τις πολεοδομικές και οικοδομικές αρχές με επιπρόσθετο προσωπικό, όπως ανέφερα πιο πάνω, που, σε συνδυασμό με τις αλλαγές που εφαρμόζουμε, θα συμβάλουν στην ομαλή μετάβαση και προσαρμογή.

Προτεραιότητά μας είναι, επίσης, η πλήρης εφαρμογή της στεγαστικής πολιτικής και η προσφορά οριστικών στεγαστικών λύσεων σε συμπολίτες μας με μεγαλύτερη δυσκολία στην κάλυψη των αναγκών στέγασης. Θεωρούμε ότι τα Σχέδια και τα μέτρα που εισηγούμαστε συνθέτουν ένα ελκυστικό πακέτο για τους επαγγελματίες που απασχολούνται στον ευρύτερο κατασκευαστικό κλάδο και μπορούν να είναι επωφελή για την επιχειρηματική τους δραστηριοποίηση.

Η Κυβέρνηση Νίκου Χριστοδουλίδη είναι προσηλωμένη στην βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και την κατάργηση δαιδαλωδών γραφειοκρατικών διαδικασιών που καθιστούν τις Υπηρεσίες δυσκίνητες και ταλαιπωρούν τους πολίτες. Οι αλλαγές που δρομολογήσαμε επιλύουν χρόνια προβλήματα, εκσυγχρονίζοντας τις διαδικασίες και διευκολύνοντας όχι μόνο την εξυπηρέτηση των πολιτών, αλλά και τη συνεργασία των επαγγελματιών ανάπτυξης γης με τις κρατικές Υπηρεσίες.

Αντιμετωπίζουμε τον κατασκευαστικό τομέα ως την ατμομηχανή για την ανάπτυξη στον τόπο μας, με σημαντικότατη συμβολή στην οικονομία και την επιχειρηματικότητα της χώρας. Για τον λόγο αυτό, επενδύουμε στη συνεργασία μας με όλους τους οργανωμένους φορείς του οικοδομικού τομέα και την περαιτέρω ενίσχυσή της. Σας διαβεβαιώνω για την πολιτική μας βούληση να παρέμβουμε και να διαφοροποιήσουμε παγιωμένες διαδικασίες και πρακτικές, για να διασφαλίσουμε το συμφέρον πολιτών και επαγγελματιών.

Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.

(ΜΚυ)