Ανακοινωθέντα

Αποτελεί για μένα ύψιστη τιμή να παραστώ και να εκφωνήσω επιμνημόσυνο λόγο για τους ήρωες του απελευθερωτικού αγώνα 1955-59 που θυσιάστηκαν για την πατρίδα στο Κούρδαλι, καθώς και τους ήρωες του 1974 Ανδρέα Ιωάννου και Λοΐζο Κουκκουλλή. Το σημερινό μνημόσυνο δεν αποτελεί μόνο οφειλόμενο χρέος και κατάθεση της αιώνιας ευγνωμοσύνης μας στους ήρωές μας, αλλά ταυτόχρονα, συνιστά υπόμνηση της ανεξόφλητης ευθύνης έναντί τους για συνέχιση του αδικαίωτου αγώνα της Κύπρου μας.

Νεαροί βιοπαλαιστές και φλογεροί πατριώτες, μια παρέα όλοι, που ονειρεύτηκαν συνθήκες ελευθερίας και αξιοπρέπειας στον κόσμο και τον τόπο μας, ο Ανδρέας Πατσαλίδης, από τα Καννάβια και το Κούρδαλι, ο Παναγιώτης Γεωργιάδης, από τα Λειβάδια Πιτσιλιάς, ο Κώστας Αναξαγόρας, από τα Σπήλια, και ο Αλέκος Κωνσταντίνου, από την Κακοπετριά και την Αμμόχωστο, αφού πρώτα μέτρησαν το μπόι τους με το μέτρο της αγάπης προς την πατρίδα, όπως τους γαλούχησαν οι γονείς τους, έδωσαν τον ιερό όρκο της ΕΟΚΑ και με πνεύμα ηρωικό και πίστη απόλυτη στην ιδέα της ελευθερίας, μετέτρεψαν τον καθάριο αέρα του βουνού σε αύρα λευτεριάς κι έγραψαν με τη θυσία τους τη δική τους χρυσή σελίδα στη σύγχρονη ιστορία της πατρίδας μας.

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,

Ήταν 20 Ιουνίου του 1958 που τα χωριά εκείνα, η καρδιά της ΕΟΚΑ, όπως χαρακτηρίστηκαν από τους Άγγλους, συγκλονίστηκαν από μια έκρηξη νάρκης, που ανατίναξε το σπίτι του αγωνιστή Ανδρέα Πατσαλίδη στο Κούρδαλι. Στο μοιραίο σπίτι, όπου οι τέσσερις συναγωνιστές θα κατασκεύαζαν κρησφύγετο, κατ’ εντολή του τομεάρχη Σπηλιών, φυλασσόταν οπλισμός. Η έκρηξη σημειώθηκε την ώρα που οι τέσσερις αγωνιστές, ελλείψει πολεμικού υλικού, ασχολούνταν με την κατασκευή πρόχειρων αυτοσχέδιων μέσων. Ως αποτέλεσμα, οι τέσσερις νέοι έχασαν τη ζωή τους. Ευτυχώς, η σύζυγος του Πατσαλίδη με τη μικρή τους κόρη Μαρία είχαν προλάβει να μετακινηθούν από το σπίτι, όπως υπαγόρευαν οι κανόνες του Αγώνα.  Στο σκεπασμένο με νέφος καπνού, φλόγες και συντρίμμια σπίτι του Ανδρέα Πατσαλίδη έφτασε όλο το χωριό, αλλά και συναγωνιστές τους, για να μαζέψουν τον οπλισμό.

Της ολέθριας έκρηξης, που καταγράφεται ως ένα από τα βαρύτερα πλήγματα που δέχτηκε η ΕΟΚΑ, ακολούθησαν παλλαϊκές εκδηλώσεις απ’ άκρη σ’ άκρη του νησιού, κατά τις οποίες ο συγκλονισμός, ο πόνος και ο θρήνος έσμιγαν με μια αίσθηση γιορτής. Γιορτής για την ευψυχία, το θάρρος και την αξεπέραστη θυσία των ηρώων μας προς την ελευθερία.

Οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν στο νοσοκομείο Λευκωσίας κατά την παραλαβή των σορών των διαμελισμένων από την έκρηξη νέων του Κούρδαλι είναι χαρακτηριστικές. Τους ήρωές μας δαφνοστεφάνωσαν εκεί νοσοκόμες, που τους αποχαιρέτησαν με τους στίχους:

 «Ω της Κύπρου νεκροί τιμημένοι, την αγίαν σας μνήμην τιμώ, κι η φτωχή μου η μούσα θλιμμένη, ένα δάκρυ σας χύνει θερμό».

 Η νεκρική πομπή αναχώρησε από το νοσοκομείο υπό τους ολοφυρμούς και το θρήνο των οικείων και των συγχωριανών τους, την ίδια ώρα που την ατμόσφαιρα δονούσαν χειροκροτήματα και ιαχές απόδοσης τιμής και δόξας στους αθάνατους ήρωές  μας.

Κατά τη διαδρομή προς τον Αστρομερίτη, η πομπή χαιρετίστηκε με λευκά μαντήλια από τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, ενώ στην Ευρύχου, τη Γαλάτα και την Κακοπετριά οι κάτοικοι έραιναν με φύλλα δάφνης και ανθέων το δρόμο απ’ όπου θα περνούσαν τα φέρετρα των τεσσάρων αγωνιστών της ΕΟΚΑ. Στην εκκλησία για την κηδεία συναθροίστηκαν σύσσωμες οι κοινότητες Σπηλιών-Κουρδάλων, Κανναβιών, Κυπερούντας, Λαγουδερών, Λειβαδιών, Πολυστύπου, Αμιάντου και πλήθος κόσμου, που χαιρέτησαν τα σκεπασμένα με την ελληνική σημαία φέρετρα με ζητωκραυγές και ενθουσιώδεις λόγους που έσμιγαν με τα δάκρυα και το μοιρολόι.

Την υπέρτατη θυσία τους μαζί και το χρέος μας για συνέχιση του αγώνα κρατά ζωντανά το ηρώο που ανεγέρθηκε στο κέντρο της κοινότητας Σπηλιών, σ’ ένα διαρρυθμισμένο με καλαισθησία χώρο. Το μνημείο αποτελεί ένα σύμπλεγμα τεσσάρων ανδριάντων, για να καταθέτουμε εκεί τα στεφάνια του θαυμασμού, της ευγνωμοσύνης και της υπερηφάνειας, αλλά και για να παίρνουμε μαθήματα φιλοπατρίας, αυτοθυσίας και αρετής.

Στον αγώνα για την κυπριακή ελευθερία έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι τον Ιούλιο του 1974 άλλοι δύο ήρωες των κοινοτήτων Σπηλιών-Κουρδάλων. Στις μάχες της Κερύνειας  ανήμερα της τουρκικής εισβολής, ο Λοΐζος Κουκκουλλής, αψηφώντας κάθε κίνδυνο, αγωνίστηκε όπως οι αληθινοί ήρωες ξέρουν και θυσίασε για την πατρίδα ό,τι πολυτιμότερο είχε, τη ζωή του. Τρεις μέρες αργότερα, στις 23 Ιουλίου, στις μάχες του αεροδρομίου Λευκωσίας και στον Γερόλακκο, όπου σκοτώθηκε, ο Ανδρέας Ιωάννου έγραψε τη δική του σελίδα ηρωισμού, αφοσίωσης και φιλοπατρίας. Και οι δύο ήρωές μας περιλαμβάνονταν για δεκαετίες στον μακρύ κατάλογο αγνοουμένων, με τους δικούς τους να υφίστανται έναν πραγματικό Γολγοθά, μέχρι το 2004 και το 2010 που έγινε με τη μέθοδο του DNA ταυτοποίησή τους.  Κηδεύτηκαν με τιμές ήρωα και τάφηκαν ο μεν Ανδρέας Ιωάννου στον Τύμβο Μακεδονίτισσας και ο Λοΐζος Κουκκουλλής στα Σπήλια.

Το δύσκολο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, η Κυβέρνηση επιβάλλεται να συνεχίσει να το στηρίζει, για να καταστεί πιο αποτελεσματικό. Ταυτόχρονα, οφείλει να εντείνει τις πιέσεις προς την Τουρκία, ώστε να επιδείξει μεγαλύτερη διάθεση συνεργασίας στο ζήτημα αυτό, μέχρι να εξακριβωθεί η τύχη και του τελευταίου αγνοουμένου και να λάβει τέλος το δράμα των οικογενειών τους.

Μαζεμένοι σήμερα στον ιερό αυτό χώρο για το μνημόσυνο των αθάνατων ηρώων μας έχουμε την ευκαιρία να αναβαπτιστούμε στο δισκοπότηρο της ιστορίας με το αίμα και τη σάρκα τους και να κοινωνήσουμε στο όνομα όσων μας κληροδότησε η γενιά της ΕΟΚΑ, αλλά και οι ήρωες όλων των αγώνων της πατρίδας μας. Ταυτόχρονα, το σημερινό μνημόσυνο μας δίνει την ευκαιρία, δεδομένων των συνθηκών που για 45 ολόκληρα χρόνια βιώνει η πατρίδα μας, συνεπεία της τουρκικής εισβολής και κατοχής, να προσμετρήσουμε τις ιστορικές μας ευθύνες, για να μη σταματήσουμε ποτέ να αγωνιζόμαστε για τα δίκαιά μας. Οφείλουμε ενωμένοι να εντείνουμε τον αγώνα για εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης του εθνικού μας προβλήματος χωρίς στρατούς και εγγυήσεις, μιας λύσης που θα απελευθερώνει την πατρίδα μας, θα διασφαλίζει την ύπαρξη και επιβίωσή μας στον τόπο που γεννηθήκαμε, την εύρυθμη λειτουργία της πολιτείας, την ευημερία και πρόοδο ολόκληρου του λαού, διασφαλίζοντας το μέλλον του κυπριακού ελληνισμού και το μέλλον των παιδιών μας σε μια πατρίδα της ειρήνης και της αλληλεγγύης. Μιας λύσης που θα καθιστά την πατρίδα μας ουσιαστικά ευρωπαϊκή χώρα, όπου όλοι οι Κύπριοι θα απολαμβάνουν τα οφέλη που προσφέρει η Ευρωπαϊκή Ένωση στους πολίτες της βελτιώνοντας την καθημερινότητά τους.

Το δρόμο μάς τον δείχνουν τα θυσιασθέντα παλικάρια μας στο Κούρδαλι, αλλά και οι πεσόντες κατά την τουρκική εισβολή ήρωές μας, που ανέβηκαν τα σκαλοπάτια της λευτεριάς με το ίδιο αταλάντευτο βήμα που τα ανέβηκε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης, που έγιναν ολοκαύτωμα όπως ο Αυξεντίου στο Μαχαιρά, που βάδισαν αγέρωχα στον αγώνα και στο θάνατο όπως τόσοι και τόσοι ήρωές μας στο Δίκωμο, στον Αχυρώνα Λιοπετρίου, στα βουνά της Σολιάς και της Πιτσιλιάς, που καθαγίασαν με το αίμα τους τη μαρτυρική μας πατρίδα. Την αξία της θυσίας των ηρώων μας δε μειώνουν ούτε τα όποια λάθη διαπράχθηκαν μετά την ανεξαρτησία και τη δημιουργία του κυπριακού κράτους, ως αποτέλεσμα του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ,  αλλά ούτε η μεγάλη προδοσία του 1974. Όλοι εμείς με κατάνυξη και δέος υποκλινόμαστε στο μεγαλείο ψυχής τους και τιμούμε τη μνήμη τους. Μαζί τιμούμε και τις οικογένειες των ηρώων μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των ηρωομαρτύρων της ΕΟΚΑ Κώστα Αναξαγόρα, Ανδρέα Πατσαλίδη, Παναγιώτη Γεωργιάδη και Αλέκου Κωνσταντίνου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη των άξιων της πατρίδος τέκνων Ανδρέα Ιωάννου και Λοΐζου Κουκκουλλή.

__________

EI