Ανακοινωθέντα

Συζήτηση της Έκθεσης της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού αναφορικά με την προϋπόθεση διαμονής για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας για την παροχή επιδομάτων πρόνοιας 

Εισαγωγικά:

Η υπό συζήτηση Έκθεση, η οποία δημοσιοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2017,  πραγματεύεται:

Α. Τη μη παροχή των Επιδομάτων Τέκνου και Μονογονιού σε περιπτώσεις ατόμων όπου δεν πληρούταν η προϋπόθεση τα άτομα αυτά, κατά την περίοδο υποβολής της αίτησής τους, να είχαν τη συνήθη διαμονή τριών ετών στις περιοχές όπου η Κυβέρνηση της Δημοκρατίας ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, σύμφωνα με τον περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμο του 2002 [167(I)/2002] [1], όπως τροποποιήθηκε (στο εξής «ο περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμος»).

Β. Τη μη παροχή του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος (Ε.Ε.Ε.), λόγω της προϋπόθεσης για νόμιμη και συνεχή διαμονή στις περιοχές όπου η Κυβέρνηση της Δημοκρατίας ασκεί αποτελεσματικό έλεγχο, κατά τα πέντε τουλάχιστον έτη που προηγούνται της υποβολής της αίτησης, σύμφωνα με τον περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμο του 2014 [109(Ι)/2014], όπως τροποποιήθηκε (στο εξής «ο περί Ε.Ε.Ε. Νόμος»).       

Στη βάση της μελέτης σωρείας παραπόνων που έχω δεχτεί και της περαιτέρω διερεύνησης του θέματος, διαπιστώθηκε ότι από τις πρόνοιες ή/και τον τρόπο εφαρμογής των πιο πάνω νόμων, επηρεάζονται οι παρακάτω ομάδες παιδιών:

• Παιδιά με Καθεστώς Διεθνούς Προστασίας,
• Παιδιά Ευρωπαίοι πολίτες,
• Παιδιά υπήκοοι της Κυπριακής Δημοκρατίας που δε διέμεναν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές, τα οποία δεν έχουν πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικών παροχών. Τέτοιες ομάδες παιδιών μπορεί να είναι:
•  παιδιά Κύπριοι υπήκοοι που έχουν επαναπατρισθεί
• παιδιά Τουρκοκύπριοι ή Τουρκοκύπριοι Ρομά που αποφάσισαν να μετοικήσουν στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές και
• παιδιά Κύπριοι υπήκοοι που διαμένουν με μονογονέα από τρίτη χώρα, ο/η οποίος/α δεν πληροί τη χρονική προϋπόθεση για νόμιμη και συνεχή διαμονή στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας

Εισηγήσεις:

Η Έκθεση παρέχει περιγραφή των περιπτώσεων για τις οποίες η Επίτροπος δέχθηκε σχετικό παράπονο, παραθέτει τις σχετικές με τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, το Ευρωπαϊκό Δίκαιο και την Εθνική Νομοθεσία αρχές και πρόνοιες και καταλήγει με συγκεκριμένες διαπιστώσεις και εισηγήσεις με κύριο ζητούμενο την επαναξιολόγηση των κοινωνικών πολιτικών και των τρόπων εφαρμογής τους και την αναθεώρηση και τροποποίηση του περί Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος και Γενικότερα περί Κοινωνικών Παροχών Νόμου του 2014 [Ν.109(Ι)/2014], όπως τροποποιήθηκε και του περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμο του 2002 (Ν.167(I)/2002), όπως τροποποιήθηκε σε ό,τι αφορά την προϋπόθεση για διαμονή στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές για συγκεκριμένη χρονική περίοδο πριν από την υποβολή της αίτησης, έτσι ώστε να διασφαλίσουν ότι κάθε παιδί απολαμβάνει το δικαίωμα επαρκούς βιοτικού επιπέδου. Δεν μπορεί ένα παιδί να στερείται κοινωνικών επιδομάτων λόγω της καταγωγής του ή του χρόνου διαμονής του στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας. Σημειώνεται ότι η Υπηρεσία Διαχείρισης Επιδομάτων Πρόνοιας, εφαρμόζει στην πράξη με διαφορετικό τρόπο τις δύο νομοθεσίες οι οποίες εξασφαλίζουν την πρόσβαση ατόμων σε κοινωνικές παροχές. Συγκεκριμένα, ενώ για παροχή του Ε.Ε.Ε. τα άτομα με νομικό καθεστώς που προβλέπεται στον περί Προσφύγων Νόμο δύνανται να υποβάλουν αίτηση ανεξάρτητα από το χρόνο διαμονής τους στη Δημοκρατία, για την παροχή του Επιδόματος Τέκνου δεν ισχύει το ίδιο.

 Συγκεκριμένα εισηγούμαι:

(α) Παιδιά με καθεστώς διεθνούς προστασίας

Άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας όπως προβλέπεται στον περί Προσφύγων Νόμο, να δύνανται να υποβάλουν αίτηση και να καθίστανται δικαιούχοι για παροχή του Επιδόματος Τέκνου και Μονογονιού ανεξάρτητα από το χρόνο διαμονής τους στη Δημοκρατία, κάτι το οποίο εφαρμόζεται για την παροχή του Ε.Ε.Ε. Κατ’ αυτό τον τρόπο, θα εναρμονιστεί και ο περί Παροχής Επιδόματος Τέκνου Νόμος του 2002 [Ν.167(I)/2002] για τα άτομα με καθεστώς διεθνούς προστασίας στη βάση των υποχρεώσεων της Δημοκρατίας με βάση τις διεθνείς συμβάσεις

(β)  Παιδιά πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης

Πολίτες, της Ένωσης οι οποίοι μετοικούν στην Κύπρο να δύναται να υποβάλλουν αίτηση και να καθίστανται δικαιούχοι για παροχή του Ε.Ε.Ε., του Επιδόματος Τέκνου και Επιδόματος Μονογονιού, εφόσον εγγραφούν στο Αρχείο Πληθυσμού, για τις περιόδους διαμονής τους στη Δημοκρατία που υπερβαίνουν τους τρεις μήνες, σύμφωνα με τις διατάξεις του Νόμου 7(Ι)/2007, περιλαμβανομένων και όσων έχουν καταγραφεί δεόντως ως ακούσια άνεργοι, και ως πρόσωπα που αναζητούν εργασία στο Τμήμα Εργασίας.

Πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικών παροχών θα πρέπει να έχουν και πολίτες της Ένωσης, οι οποίοι είναι μισθωτοί εργαζόμενοι, σε μερική απασχόληση, με μηνιαίο εισόδημα κάτω από το ελάχιστο καλάθι διαβίωσης ή είναι προσωρινά ανίκανοι για εργασία λόγω ασθένειας ή ατυχήματος.

Οι κοινωνικές παροχές σε πολίτες της Ένωσης και τα μέλη της οικογένειάς τους θα πρέπει να παρέχονται για χρονικό διάστημα, ανάλογα με την περίπτωση, αφού ληφθούν υπόψη παράγοντες όπως το ποσό και η συχνότητα του εισοδήματος που η οικογένεια λαμβάνει, τον τρόπο με τον οποίο άλλα μέλη της οικογένειας πιθανόν να επηρεάζονται, τους λόγους για τους οποίους η οικογένεια χρειάζεται πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικών παροχών, καθώς και το βαθμό στον οποίο μια τέτοια ενέργεια μπορεί να θεωρηθεί ότι καθιστά τον Ευρωπαίο πολίτη υπέρμετρο βάρος για το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας της Δημοκρατίας.

(γ) Παιδιά πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας

 Παιδιά υπήκοοι της Κυπριακής Δημοκρατίας που δε διέμεναν για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές, δεν έχουν πρόσβαση στο σύστημα κοινωνικών παροχών.  Τέτοιες ομάδες παιδιών μπορεί να είναι: (α) παιδιά υπήκοοι που έχουν επαναπατρισθεί, (β) παιδιά Τουρκοκύπριοι ή Ρομά που αποφάσισαν να μετοικήσουν στις ελεγχόμενες από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας περιοχές (όπως στην οικογένεια που περιγράφεται στην Περίπτωση VI) και (γ) παιδιά υπήκοοι που διαμένουν με μονογονέα από τρίτη χώρα, ο/η οποίος/α δεν πληροί τη χρονική προϋπόθεση για νόμιμη και συνεχή διαμονή στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας[2]. 

Τα  άτομα που αποφασίζουν να εγκατασταθούν στις περιοχές που ελέγχονται από την Κυβέρνηση της Δημοκρατίας και συμμετέχουν σε όλο το φάσμα της οικονομικής, κοινωνικής και πολιτικής ζωής, θα πρέπει να τυγχάνουν ίσης μεταχείρισης. Το συμφέρον του παιδιού δεν μπορεί να εξισώνεται και να αφομοιώνεται σε ένα γενικότερο δημόσιο συμφέρον. Η θέσπιση απαιτήσεων διαρκούς διαμονής που αποσκοπούν στην παρεμπόδιση της μετανάστευσης απόρων στο κράτος, μειώνει το επίπεδο των παροχών του κράτους προς τις πιο ευάλωτες ομάδες.  Η  εξοικονόμηση πόρων για το δημοσιοοικονομικό συμφέρον δε δικαιολογεί αποφάσεις που κάνουν διακρίσεις μεταξύ ισότιμων πολιτών, όπως είναι οι περιπτώσεις παιδιών με κυπριακή υπηκοότητα (όπως αναφέρονται πιο πάνω).

Μπορείτε να δείτε ολόκληρο το κείμενο της Έκθεσης της Επιτρόπου στην ιστοσελίδα της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, στον πιο κάτω σύνδεσμο:

http://www.childcom.org.cy/ccr/ccr.nsf/All/12C85642ECC6B291C22582D3003A7EC6?OpenDocument

 (ΑΧ)